Fréttablaðið - 14.01.2017, Page 16

Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871 fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000,
ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is markaðurinn: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is menning: Magnús Guðmundsson
magnus@frettabladid.is lífið: Guðný Hrönn Antonsdóttir gudnyhronn@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@365.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Upp úr aldamótum ákvað Gordon Brown, þáverandi fjármálaráðherra Bretlands, að skattaálögur skyldu lækk-aðar á dísilbíla en hækkaðar á bensín-bíla. Stýra átti Bretum í þá átt að kaupa frekar dísilbíla en bensínbíla, enda voru
vísindamenn almennt sammála um að þeir fyrrnefndu
væru umhverfisvænni.
Í dag er almennt viðurkennt að ákvörðun Browns
var hin mesta flónska. Þótt dísilbílar láti vissulega frá
sér minna magn gróðurhúsalofttegunda en bensín-
bílar, spúa þeir margs konar öðrum eiturefnum.
Útblástur frá dísilbílum er talinn bæði krabbameins-
valdandi og skaðlegur lungnastarfsemi fólks. Því hafa
Bretar markvisst unnið að því að vinda ofan af skatta-
ívilnunum sem hvetja fólk til kaupa á dísilbifreiðum.
Þeir hafa tekið mark á vísindunum.
Sama þróun á sér stað víða um heim. Í Bandaríkj-
unum eru dísilbílar nánast útdauðir og víða í Evrópu
verða þeir hreinlega bannaðir. Í Hollandi er stefnt að
því að þeir verði alfarið farnir af götunum 2025.
Um áramótin var eldsneytisgjald hér á landi
hækkað. Helstu tíðindin voru að gjaldið hækkaði
meira á bensínbíla en dísilbíla. Hvatinn til kaupa á
dísilbílum var því aukinn. Því er ekki að undra að
flestir nýir bílar sem komu á göturnar á Íslandi 2016
eru dísilbílar – réttur helmingur. Hlutfall rafbíla er því
miður enn lágt.
Þetta er dæmi um að stjórnvöld sofa á verðinum.
Loftslagsmál eru sennilega stærsta viðfangsefni sam-
tímans. Ef mengun af manna völdum heldur áfram
óbreytt er staðhæft að hitastig á jörðinni muni hækka
um fjórar gráður á Celsíus á þessari öld með voveif-
legum afleiðingum; landbúnaðarsvæði þorna upp,
jöklar bráðna og sjávarmál hækkar. Fólk mun flytjast í
milljónavís frá ströndum og fjær matarkistunum.
Sá sem ferðast hefur á norðurslóðir og séð bráðnun
Grænlandsjökuls eða til Suður-Kína og séð hvernig
mengun af mannanna völdum eitrar andrúmsloftið og
skyggir á sjálfa sólina, veit að hættan er raunveruleg.
Það mun fara illa ef ekkert er að gert. Parísarsamkomu-
lagið er þar mikilvægt þótt mörgum þyki það ganga of
skammt.
Við hér getum ekki setið aðgerðarlaus hjá. Við
skulum passa landið okkar og haga neyslunni svo að
sem minnstur skaði hljótist af. Hver og einn verður að
taka ábyrgð á sjálfum sér. Stjórnvöld geta lagt sitt af
mörkum með lagasetningu sem verndar náttúruperlur,
refsar umhverfissóðum og beinir neyslu fólks í rétta átt.
Tíðindin af dísilálögunum benda þó til að stjórnvöld
fylgist illa með þróun annars staðar í veröldinni.
Í stjórnarsáttmála nýrrar ríkisstjórnar er stiklað á
stóru þegar kemur að umhverfismálum: „Gerð verður
aðgerðaáætlun í loftslagsmálum í samræmi við Parísar-
samkomulagið. Áætlunin feli meðal annars í sér græna
hvata, skógrækt, landgræðslu og orkuskipti í sam-
göngum.“
Nú þarf að láta verkin tala. Fyrsta skrefið gæti verið
að vinda ofan af röngum hvötum í eldsneytisgjalda-
kerfinu. Margt smátt gerir eitt stórt.
Gunnar
Mín skoðun Sif Sigmarsdóttir
Kristín
Þorsteinsdóttir
kristin@frettabladid.is
Þetta er dæmi
um að stjórn-
völd sofa á
verðinum.
Loftslagsmál
eru sennilega
stærsta
viðfangsefni
samtímans.
Stærsta málið
Í svefnherberginu mínu er kommóða sem fyllir mig í senn fjörgandi gleði og lamandi harmi. Kommóðan er barmafull af barnafötum sem sjö mánaða sonur
minn er að mestu vaxinn upp úr. En þrátt fyrir ítrekaðar
tilraunir til að grisja skúffurnar og búa til pláss fyrir föt
sem passa liggur framtíðarfatnaður drengsins vegalaus í
plastbala á svefnherbergisgólfinu.
Sonurinn stóð í göngugrind við hlið mér. Þetta var
þriðja tilraun til að tækla kommóðuna. Ég opnaði
efstu skúffuna. Þar lá grái samfestingurinn með brodd-
göltunum sem hann klæddist þegar hann kom heim
af spítalanum. Þarna voru skórnir sem ég færði hann í
þegar ég tók eftir fyrstu tönninni. Sonur minn skríkti,
beraði góminn. Tennurnar voru orðnar fjórar. Fjórar!
Nei. Verkið var mér um megn. Ég lokaði skúffunni.
Þrjú þúsund milljón sinnum
Löngun okkar til að ekkert breytist ristir djúpt. Við
geymum úr sér gengin seðlaveski í öruggum hirslum
innan um götuð vegabréf og ónýt armbandsúr. Við heim-
sækjum æskuslóðirnar og okkur hlýnar um hjartarætur
er við sjáum gamla sandkassann og öndum að okkur
sætri lykt af kattahlandi. Því ef eitthvað er varanlegt í ver-
öldinni getum við kannski verið það líka. Í þrá okkar eftir
óbreytanleika speglast von okkar um ódauðleika.
Trúleysingjar og aðrir sem ekki ganga út frá lífi eftir
dauðann eru oft spurðir að því hvernig þeir fari að því
að setja annan fótinn fram fyrir hinn; hvernig þeir finni
tilgang til að ganga fram veginn ef þeir telji að hann leiði
aðeins að ókleifum grjótvegg.
Bandaríski eðlisfræðingurinn Sean Carroll leitaðist við
að svara spurningunni í nýrri bók sinni The Big Picture:
On the Origins of Life, Meaning, and the Universe Itself.
Niðurstaða hans var á þessa leið: Meðal mannshjartað
slær aðeins þrjú þúsund milljón sinnum áður en yfir
lýkur. Við þeirri staðreynd er hægt að bregðast með
tvennum hætti. 1) Láta bugast af því hve grimmilega
nauman tíma náttúran skammtar okkur. 2) Nýta hvern
einasta hjartslátt til hins ýtrasta.
Skattaskjóls-skipstjóri í stafni
Í liðinni viku furðuðu fjölmargir erlendir fjölmiðlar sig
á okkur Íslendingum. Ástæðan var hin nýja ríkisstjórn
landsins. Í kjölfar Panamalekans kölluðum við svo hátt
eftir breytingum, við börðumst svo hart fyrir því að
siðferðilega vankaðir aflendingar hunskuðust úr valda-
stólum, að boða varð til kosninga. Niðurstaðan liggur nú
fyrir: Í stafni stendur á ný skattaskjóls-skipstjóri. Stefnu-
mál nýrrar stjórnar eru í grófum dráttum þau sömu og
þeirrar gömlu. Pólitísk undanbrögð, útúrsnúningar og
lygar virðast enn hornsteinn stjórnmálamenningarinnar.
Það er eitthvað hughreystandi við það að hlutirnir
breytist ekki, við hið gamla góða. Kannski að Bjarni Ben
geti haldið föðurlegum hlífiskildi yfir okkur og logið
góðlátlega að okkur um skýrslur og aflandseignir eins
og foreldri lýgur að barni um jólasveininn um alla eilífð.
Kannski að sonur minn geti þá um alla eilífð verið sjö
mánaða brosböggull með bollukinnar og fjórar tennur
sem aldrei er með unglingauppsteyt og flytur aldrei að
heiman. Kannski.
Við vitum þó öll sannleikann. Dægurflugan lifir aðeins
einn dag. Sólin mun lognast út af eftir fimm milljarða ára.
Endalokin eru í eðli náttúrunnar.
En í stað þess að loka augunum fyrir þeirri staðreynd
ættum við að nýta okkur hana.
Þegar allt má bíða
„Dauðinn er dökka undirlagið sem spegill þarf að hafa til
að maður sjái eitthvað í honum.“ Saul Bellow.
Segjum sem svo að við lifðum að eilífu. Þá væri engin
ástæða til að hefja loks háskólanámið, sækja um stöðu-
hækkunina, lesa Halldór Laxness, finna ástina, eignast
börn, fara í heilsuátak. Ef við hefðum óendanlega mikinn
tíma gætum við gert allt – en allt mætti líka bíða.
Dauðinn gerir lífið aðkallandi. Hann setur hlutina í
samhengi. Beinir athygli okkar að því sem skiptir máli.
Þrír milljarðar hjartslátta. Klukkan tifar. Kannski að
við ættum að muna það næst þegar við stígum inn í kjör-
klefa.
Góðlátlegar lygar, að eilífu, amen
Útsala
hjá netverslun Dásemda.is
Allt að 70% afsláttur af öllum vörum
Vandaður og skemmtilegur barnafatnaður
Endilega kíkið inn á
www.dasemdir.is
Hnoðravellir 11
Sími 891 8165Erum með Netgíró
Heimsendum um allt land
1 4 . j a n ú a r 2 0 1 7 L a U G a r D a G U r16 s k o ð U n ∙ F r É T T a B L a ð i ð
SKOÐUN
1
4
-0
1
-2
0
1
7

0
4
:2
4
F
B
1
1
2
s
_
P
1
1
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
9
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
0
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
B
F
1
-E
E
6
4
1
B
F
1
-E
D
2
8
1
B
F
1
-E
B
E
C
1
B
F
1
-E
A
B
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
A

F
B
1
1
2
s
_
1
3
_
1
_
2
0
1
7
C
M
Y
K