Orð og tunga - 01.06.2012, Page 57

Jón Hilmar Jónsson: Að fanga orðaforðann
47
hverfi orða og setningarliða. Flestar tengjast persónubundnu frumlagi
í eintölu eins og sýnd eru dæmi um í (4):
(4) halda á <bókinni>
halda áfram <ferðinni>
halda hlífiskildi yfir <honum, henni>
halda kjafti
halda sér <vel>
halda uppteknum hætti
halda <sættina>
halda <starfseminni> í gangi
halda <þessu> til streitu
Aðrar víkja frá því með tilgreindum frumlagslið og sagnmynd í 3.
persónu eins og í (5):
(5) <flíkin> heldur ekki þræði
<skipið> heldur sjó
<þessu> heldur fram <langa hríð>
<honum, henni> halda engin bönd
<þeir, þær, þau> halda saman
Þótt sagnmyndin sé greinilegt samkenni þessara sagnaflettna fer merk-
ing sagnarinnar halda hér mjög á dreif. Hins vegar koma fram sam-
eiginlegir þættir í formi flettnanna sem endurspegla tiltekin einkenni,
bæði gagnvart sögninni halda sérstaklega og gagnvart sagnaflettun-
um í heild, þættir eins og fallstjórn og einkenni frumlags.
Með því að marka flettustrengi sagnaflettnanna málfræðilega
fæst mikilvæg yfirsýn um setningarleg einkenni þeirra. Jafnframt fá
fletturnar málfræðilegt auðkenni sambærilegt við orðflokk einyrtra
flettna sem í raun er þó mun nákvæmara (greinargerð um mörkunina
er að finna hjá Þórdísi Ulfarsdóttur 2006). Mörkunarþættirnir mótast
af því gildi sem þeir hafa gagnvart flettunum, þar sem orðflokkur, fall
og ákveðni (greinir) og að nokkru leyti tala skipta meginmáli en litið
er fram hjá undirskipuðum þáttum eins og kyni nafnorða. Markið
(mörkunarstrengurinn) skiptist í liði sem fylgja orðaröð flettunnar,
breytilegir liðir afmarkast með oddklofum og þar er aðeins tilgreindur
einn markþáttur (t.d. þannig að atviksliður sem heild fær markþáttinn
ao)7
3 Orðflokkar eru skammstafaðir á hefðbundinn hátt, nafnorð með no, sagnir með so,
lýsingarorð með ]o, atviksorð (og atviksliðir innan oddklofa) með ao, fornöfn með
fn. forsetningar með fs, samtengingar með st- Oákveðin fomöfn fá viðbótarþáttinn