Náttúrufræðingurinn - 2015, Blaðsíða 81

81
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
samfara kallar á aðrar tegundir en
mjúki leirbotninn á öðrum svæðum.
Tvær tegundir burstaorma af ætt-
inni Flabelligeridae fundust ekki í
síðari botndýraathuguninni, Brada
villosa og Flabelligera affinis. Sú
fyrrnefnda fannst á öllum stöðvum
nema einni í fyrri rannsókninni.4
Rannsóknir hafa verið gerðar utar-
lega í Dýrafirði vegna fiskeldis, bæði
í grennd við kvíar og utan áhrifa-
svæðis þeirra,39,40 en tegundirnar
tvær hafa ekki fundist í þeim rann-
sóknum. Rannsóknir í Ísafjarðar-
djúpi sýna að þar er Flabelliger-
idae-ættin frekar sjaldgæf.41 Í rann-
sókn sem gerð var í Arnarnesvogi
197542 og svo aftur 200043 var mun
meira af Brada villosa í seinni rann-
sókninni, og er þeim ormi hugsan-
lega að fjölga við strendur landsins.
Ekki eru þekktar ástæður fyrir því
að burstaormar af ættinni Flabelli-
geridae finnast ekki í Dýrafirði í
nýlegum rannsóknum og koma
sjaldan fyrir í rannsóknum í Ísa-
fjarðardjúpi.
Niðurstöður um samlokur
(Bivalvia) 1985 eru mjög sérstakar.
Samlokur vantar algerlega á svæði
2 og er því mikil aukning á milli
rannsóknanna. Í fyrri rannsókninni
var ekki notað bórax til að hindra
að skeljar leystust upp. Það kom
fyrir í nokkrum sýnum að skeljar
voru mjög skemmdar og má hugs-
anlega rekja það til þess að bórax
vantaði. Hugsanlega hafa skeljar
leyst alveg upp og dýrið verið
svo lítið að það sigtaðist út eða
ekki var hægt að greina það (Þor-
leifur Eiríksson munnl. uppl.). Um
samlokur er að öðru leyti það að
segja að 2007 fundust þrjár tegundir
sem ekki eru skráðar 1985, en tvær
tegundir sem fundust 1985 finnast
ekki í seinni athuguninni, en fjöldi
einstaklinga hefur aukist verulega
hjá mörgum tegundanna. Sérkenni-
legasta dæmið er kræklingur. Hann
fannst varla á botni Dýrafjarðar í
rannsókninni 1985, en árið 2007 er
hann á svæðum 2, 3 og 4, og mest í
miðjum firði sem er ekki ákjósanlegt
búsvæði fyrir krækling.
Ef það er dregið úr streymi sjávar
við þverun fjarðar og þar með vatns-
skiptum í firðinum, má búast við
ákveðnum breytingum fyrir innan
þrenginguna. Þessar breytingar eru
m.a. lægri meðalselta, meiri sveifla
í seltu og meiri ferskvatnsáhrif,
svo sem kalt ferskt yfirborðslag
í leysingum. Einnig er að vænta
súrefnissnauðra bletta með tilheyr-
andi myndun brennisteinsvetnis
(H2S). Það má sjá í rannsóknum fyrir
og eftir þverun Gilsfjarðar þar sem
mjög var þrengt að vatnsskiptum
og umfangsmiklar breytingar urðu
á lífríkinu í kjölfarið.12,13,23,24 Þessar
umhverfisbreytingar hafa yfirleitt
í för með sér að tegundum hrygg-
leysingja fækkar, fjölbreytni- og
einsleitnistuðlar lækka. Jafnframt
ætti skyldleiki að vera mun meiri
milli svæða og sniða á sama tímabili
en á sömu svæðum á milli tímabila.
Þegar Dýrafjarðarrannsóknirnar
tvær eru skoðaðar sjást ekki slíkar
breytingar sem rekja mætti til þver-
unarinnar.
Summary
Comparison of invertebrates in
the littoral and benthic zone,
before and after road crossing of
Dýrafjörður
Dýrafjörður is a fjord in the northern
part of Vestfirðir peninsula (NW-
Iceland) that was crossed with a new
road in 1991. In 1985, or a few years be-
fore the road and bridge construction
commenced, there was an extensive eco-
logical survey of invertebrates in the lit-
toral zone and the bottom of the fjord. A
later study was carried out in 2006–2007,
which followed the same methodology
as that used in the 1985 survey. Diversity
and similarity indices were calculated
between samples taken at the bottom of
the fjord in 1985 and those taken in 2007.
The similarity between the two stations
on mudflats was 43 and 52% and in the
littoral zone the similarity was 62–66%.
The diversity on the bottom was very
high in both surveys: H´=3.3–4.3. The
diversity was lower in the littoral zone
in 2006 and showed a higher variation
between stations: H´=1.9–3.3. Overall,
the results suggest that the road build-
ing had a limited impact on the ecology
of the fjord, with the exception of those
stations close to the bridge.
6. mynd. Skyldleiki fjöru- og leirusniða í sýnatöku 1985 og 2006. – Similarity % between
transects in 1985 and 2006.