Morgunblaðið - 07.10.2016, Blaðsíða 25

UMRÆÐAN 25
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. OKTÓBER 2016
Það var fyrir þrett-
án árum sem mér
fannst engin leið önnur
út en sú að taka líf
mitt, mér fannst ég
einskis virði og hlyti að
vera fyrir og það væri
best fyrir alla að ég
væri ekki til lengur.
Sem betur fer tókst
mér nú ekki að láta
þessi áform mín verða
að veruleika. Þegar ég
kem út af geðdeild með þau skilaboð
að ég eigi að finna mér sálfræðing og
mæta til geðlæknis einu sinni í mán-
uði, þið getið kannski ímyndað ykkur
hversu einfalt það var fyrir ein-
stakling sem þjáðist af félagsfælni,
kvíða, þunglyndi og sjálfsvígshug-
unum að finna sér sálfræðing og geð-
lækni! Ég var svo heppin að komast
að hjá dásamlegum sálfræðingi sem
ég hitti einu sinni í viku í lengri tíma.
Svo fór ég til geðlæknis einu sinni í
mánuði í nokkur ár. Þetta var nú allt
gott og blessað nema hvað ég var
alltaf skelfingu lostin þegar ég þurfti
að fara til Reykjavíkur því að það olli
mér einstaklega miklum kvíða að
keyra þar, því ég taldi víst að allir
væru með það markmið að keyra á
mig og að ég væri fyrir öllum, þetta
er ekki alveg það hollasta sem hægt
var að leggja á kvíðasjúkling þannig
að það var spurning hvort með-
ferðin, sem sótt var um 100 km leið
yfir fjallveg, hjálpaði nokkuð!
Nú er ég ekki einu sinni farin að
tala um allt fjármagnið sem fór í
þetta allt saman, á núvirði kostar
sálfræðitíminn 12-15 þúsund, geð-
læknakostnaður er mismunandi allt
frá 1.500 og upp í 15.000 og fer mikið
eftir hvort viðkomandi er með ör-
orkumat eða ekki. Síðan er það
kostnaðurinn við ferðalagið, ég bý
rétt hjá Flúðum, í um 100 km fjar-
lægð frá Reykjavík, og miðað við að
þurfa að fara þangað svona 5-7 sinn-
um í mánuði að meðaltali þá eru það
1.000-1.400 km í mánuði og elds-
neytið er ekki ódýrt. En svo er
Strætó farinn að ganga á milli staða í
dreifbýlinu (sem er frábært) og kost-
ar farið frá Flúðum til Reykjavíkur
3.360 aðra leiðina en ef þú ert með
örorkumat þá kostar ferðin 500 kr.
Svona gróflega má ætla að í hverjum
mánuði, við að sækja þjónustuna
sem ég þarfnast, yrði
ég að borga á milli 60
og 90 þúsund í kostnað
og þá tek ég ekki með
þann möguleika að ég
yrði að nærast eitthvað
og þess háttar.
Ef ég færi með
strætó frá Flúðum þá
yrði ég fara með strætó
frá Flúðum kl 6.59 og
væri komin í höf-
uðborgina 9.45, svo
þyrfti ég nú að komast
heim líka og ég get far-
ið með vagni frá
Reykjavík kl. 13 og er þá komin heim
kl. 15.52, sem sagt þá fer allur dag-
urinn í það að fara til sérfræðingana
og ég yrði að passa upp á að þjón-
ustan væri í nágrenni við Mjóddina,
því allar ferðir innan höfuðborg-
arsvæðisins með strætó taka tíma og
peninga. Flestir vinnuveitendur eru
mjög skilningsríkir hvað varðar geð-
ræn veikindi en ég held það sjái það
flestir að það er í raun ekki hægt að
bjóða vinnuveitanda sínum upp á að
maður mæti bara stundum í vinnuna,
bara svona þegar maður er ekki að
sækja sér meðferð!
Til þess að flýta batanum og rjúfa
félagslega einangrun myndi ég
kannski vilja sækja einhverja upp-
byggilega virkni svo sem valdeflingu
eða batamiðaða umræðu. Þá er alls
ekki um auðugan garð að gresja í
þeim málum í dreifbýlinu og ef ég
myndi vilja sækja slíka þjónustu í
Reykjavík þá daga sem ég er þar þá
verð ég að taka enn seinni strætó og
er þá ekki komin heim fyrr en um 19.
Það er svo mikilvægt að byggja
upp þjónustu fyrir þennan hóp í
heimabyggð svo að batinn megi
verða skjótari og stöðugri. Hér á
Suðurlandi er enginn fastráðinn geð-
læknir og sálfræðingar eru fáir og
uppteknir, einnig er kostnaðar samt
að fara til þeirra þar sem ríkið nið-
urgreiðir ekki þjónustu þeirra.
Geðræktarmiðstöðin Batasetur
Suðurlands hefur verið í starfrækt í
rúmt ár, opið hefur verið á föstudög-
um frá 9-16 í húsnæði Stróks að
Skólavöllum 1 og á miðvikudögum
frá 10-14 í Kaffi Líf í húsnæði Hvíta-
sunnusafnaðarins á Selfossi. Ýmsir
aðilar hafa sýnt okkur mikla velvild,
má þar nefna stjórn Stróks og starfs-
fólk sem hefur gefið okkur góðfús-
legt leyfi til þess nýta húsnæði
þeirra, einnig erum við innilega
þakklát Hvítasunnusöfnuðinum á
Selfossi fyrir að leyfa okkur að nýta
húsnæði sitt, einnig styrktu þau
okkur til þess að geta verið með
geðfræðslu í skólum. Lionsklúbbur
Selfoss veitti okkur einnig styrk
sem við nýttum til þess að fara af
stað með myndlistarsmiðju.
Þrátt fyrir að styrkbeiðni var
send til allra sveitarfélaga í Árnes-
og Rangárvallasýslum, hefur aðeins
eitt sveitarfélag séð sér fært að
styrkja starfsemi Bataseturs og
velti ég fyrir mér hvaða ástæða er
fyrir því að ekki sé unnt að styrkja
starfsemi sem ýtir undir valdeflingu
og bata fólks með geðraskanir.
Eftirspurn hefur verið eftir meiri
starfsemi Bataseturs en því miður
hefur ekki verið unnt að verða við
því sökum fjárskorts og er það mjög
sorglegt því við eigum mikinn
mannauð sem gæti nýtt hæfileika
sína í virknimiðstöð sem Batasetrið
er.
En við ætlum að gleðjast og eiga
góða stund saman á opnu húsi Bata-
seturs Suðurlands að Skólavöllum 1,
í dag þann 7. október, þar sem við
munum bjóða upp á kaffi og með því
í tilefni af alþjóðageðheilbrigðisdeg-
inum þann 10.október n.k. og þess
að Batasetur Suðurlands hefur
starfað í rúmt ár.
Verið hjartanlega velkomin.
Að vera geðveikur í dreifbýli
– hvernig lifir maður það af?
Eftir Jónu Heiðdísi
Guðmundsdóttur » Það er ekki einfalt að
vera með andlega
erfiðleika og fá þjónustu
í heimabyggð, þegar úr-
ræðin eru mikið til eng-
in.
Jóna Heiðdís
Guðmundsdóttir
Höfundur er iðjuþjálfi og
forstöðukona Bataseturs Suðurlands.
Nú er búið að sam-
þykkja búvörulögin á
Alþingi með 19 atkvæð-
um, 7 greiddu atkvæði
á móti, 16 alþing-
ismenn sátu hjá og 21
alþingismaður var fjar-
staddur atkvæða-
greiðsluna. Slík nið-
urstaða er þinginu til
skammar.
Þegar atkvæða-
greiðsla er á Alþingi um lög ættu allir
þingmenn að vera skyldaðir til að
greiða atkvæði. Ef þeir af óviðráð-
anlegum orsökum geta ekki verið í
þingsal, ættu þeir að senda ábyrgð-
arpóst til forseta Alþingis í gegnum
tölvu eða með sérstökum sendiboða
með sitt atkvæði. Það ættu aðeins að
vera tvö orð gild í atkvæðagreiðslu
um lög á Alþingi, það eru orðin „já“
eða „nei“. Önnur svör ættu að vera
ógild. Þingmönnum bæri að nota ann-
að hvort orðið.
Mér finnst að þeir sem valdir eru
til setu á Alþingi verði að vera þeir
bógar að þeir geti sagt annaðhvort já
eða nei. Þeir sem ekki eru þess um-
komnir eiga ekki að sitja á Alþingi
heldur að vera í öðrum
störfum.
Alþingismenn mega
ekki umgangast at-
kvæðagreiðslu um lög á
Alþingi með léttúð eins
og um kökuuppskriftir
væri að ræða, því það að
greiða atkvæði um lög á
Alþingi er dauðans al-
vara, því þau lög sem
þar eru samþykkt hafa
áhrif á líf og tilveru svo
margra.
Ef skyldumæting og skyldukosn-
ing væru á Alþingi þyrftu flokksmenn
alþingismanna ekki að óttast að
þeirra menn væru fjarstaddir þegar
greidd eru atkvæði um lög á Alþingi.
Guð blessi Ísland.
Ný lög frá Alþingi
Eftir Eyþór
Heiðberg
Eyþór Heiðberg
»Mér finnst að þeir
sem valdir eru til
setu á Alþingi verði að
vera þeir bógar að þeir
geti sagt annaðhvort já
eða nei.
Höfundur er athafnamaður.
atvinna@mbl.is
Pantaðu pláss fyrir þína atvinnuauglýsingu á
Draumurinn
um demant
Sérfræðingar í demöntum
Íslensk hönnun
og smíði
Laugavegur 61 ︲ Kringlan ︲ Smáralind ︲ Sími 552 4910
PIPA
R\TBW
A
•
SÍA
jonogoskar.is
Núverandi fisk-
veiðistjórnunarkerfi
var komið á 1983 og
tók gildi 1984, eða
fyrir rúmum þrjátíu
árum. Um tíu árum
síðar var þorskur
kvótasettur á smá-
báta og seinna ýsa,
steinbítur og fleiri
tegundir. Neikvæð
umræða í þjóðfélaginu
um kvótakerfið og það að kvótinn
sé að færast á fáar hendur kemur
illa við litlar, meðalstórar og oft-
ast skuldsettar útgerðir í landinu.
Ein meginástæða þess að út-
gerðir eru að færast á fáar hendur
er að mínu mati þessi neikvæða
umræða. Menn selja þeim stóru
og hugsa sér að komast frá þessu
áður en kerfið verður tekið af,
þeir stóru vita að áfram verður
veiddur og verkaður fiskur. Þeir
hafa tækin, tólin og þekkinguna.
Ef aflaheimildir verða boðnar
upp af ríkinu, eins og mikið er
rætt um nú um stundir (færeyska
leiðin), mun stórútgerðin bjóða
hæst, það segir sig sjálft. Þegar
auðlindagjaldið var sett á í tíð síð-
ustu ríkisstjórnar kom það harð-
ast niður á litlum og meðalstórum
útgerðum og stefndu margar
þeirra í gjaldþrot vegna þess.
Stórútgerðin hafði bolmagn í þess-
ar aðgerðir þótt vissulega tæki
það á.
Það er mín skoðun að kvóta-
kerfið hafi reynst vel, bæði
stórum og smáum útgerðum og
eins þjóðarbúinu í heild. Við sem
eldri erum munum eftir endalaus-
um gengisfellingum á krónunni til
að styrkja útflutning á fiski þegar
ríkið var með útgerð-
ina í fanginu og al-
menningur borgaði
brúsann, viljum við
það aftur? Kvótakerf-
ið er ekki gallalaust
og þarf sífellt endur-
skoðunar við, en sjálf-
bærni þess er ótvíræð.
Ef útgerðir gætu
séð inn í framtíðina í
stað endalausrar
óvissu vegna ofan-
greindrar neikvæðrar
umræðu og gert áætlanir um fyr-
irtæki sín yrði reksturinn mun
heilbrigðari vegna minni óvissu.
Nýliðun yrði þá álitlegur kostur
fyrir unga útgerðamenn og -konur
að sjálfsögðu.
Strandveiðar smábáta hafa
gengið vel og er almenn sátt um
kerfið, því þarf að hlúa að því með
góðu sambandi við greinina.
Sjálfbærar fiskveiðar okkar Ís-
lendinga þar sem Hafrannsókna-
stofnun gefur út stofnstærðarmat
sitt á veiðistofnum eftir undan-
farnar rannsóknir og síðan veiði-
ráðgjöf til stjórnvalda, sem eftir
hefur verið farið í meginatriðum
er heilbrigðisvottorð um þá um-
gengni við fiskveiðar á Íslands-
miðum, sem umheimurinn sættir
sig við.
Jákvæðni til sátta –
neikvæðni til ósátta
Eftir Sigurð Pál
Jónsson
»Kvótakerfið er ekki
gallalaust og þarf sí-
fellt endurskoðunar við,
en sjálfbærni þess er
ótvíræð.
Höfundur er þriðji maður á lista
Framsóknarflokksins í Norðvest-
urkjördæmi.
Sigurður Páll Jónsson