Morgunblaðið - Sunnudagur - 06.11.2016, Síða 34

34 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6.11. 2016
F
yrir allmörgum vikum var bréfað hér
að allt benti til þess að Hillary Clinton
væri nánast örugg um að verða kjörin
næsti forseti Bandaríkjanna. Þessari
niðurstöðu fylgdi sá fyrirvari einn að
eitthvað mjög óvænt og mjög afger-
andi þyrfti að koma til svo að þessi spá raskaðist.
Hönnuð atburðarás
Atburðarás sem varð í framhaldinu styrkti spána
enn og innsiglaði niðurstöðuna. Dregin var fram
fyrrverandi alheimsfegurðardrottning sem hélt því
fram að Trump hefði sakað sig um að vera of feit og
hún yrði að grenna sig. (Virðist algengt í þessum
„bransa“ eins og nýlegt dæmi íslenskrar stúlku sýn-
ir.) Fegurðardrottingin vitnaði í orð sem Trump
hefði sagt við sig af þessu tilefni um matarlyst stúlk-
unnar og voru þau fremur groddaleg. Því næst var
dregin fram gömul upptaka (sem Trump vissi ekki
af) þar sem hann í tveggja manna tali gortar af því að
geta í krafti frægðar í sjónvarpi umgengist ung og
fögur fljóð að hentugleikum. Var það allt mun subbu-
legra en hið fyrra. Í kjölfarið komu fram allmargar
konur sem fullyrtu að Trump hefði áreitt sig fyrir
áratugum síðan. Þessu var öllu slegið mjög upp í fjöl-
miðlum vestra. Trump segir þessar síðustu ásakanir
hreinan tilbúning og þessum konum verði stefnt fyrir
meiðyrði. Síðan hefur ekkert í þeim heyrst, en skað-
inn var skeður.
Tölvupóstum rignir af himni
Skjöl sem Wikileaks hefur lekið úr tölvum helstu
kosningastjóra Hillary sýna að sumt af þessum ásök-
unum að minnsta kosti var lengi í undirbúningi.
Wikileaks dreifir alla daga nýjum tölvupóstum
starfsmanna Demókrataflokksins og kosningastjórn-
enda Hillary Clinton. Þetta er allt mjög önugt og
óheppilegt fyrir Clinton og hennar menn. Þar upp-
lýsist að upphlaup og æsingur á framboðsfundum
Trumps hafi verið skipulagt á vegum aðila sem voru í
nánum tengslum við kosningastjórn Demókrata og
raunar fastagestir í Hvíta húsi Obama. En þótt á
ýmsu hafi gengið, á báða bóga, var staðan í þessari
lotu þannig að áhlaupið á Trump heppnaðist vel. Sí-
felldur og óstöðvandi leki frá Wikileaks var sjálfsagt
mjög þreytandi en samt fjarri því að vega uppi áföll
Trumps, sem jók vanda sinn með klaufalegum við-
brögðum við þeim beitum sem egnt var fyrir hann.
Þrátt fyrir smávægilegar sveiflur í fylgi var megin-
niðurstaðan sú að fyrrnefnd spá um sigurlíkur frú
Clinton styrktist jafnt og þétt.
J. Edgar Comey
Eins og flestir muna hafði Alríkislögregla Bandaríkj-
anna (FBI) að eigin frumkvæði tekið einkennilega og
vafasama meðferð Hillary Clinton á trúnaðarmálum
ríkisins, sem hún vélaði um, til sérstakrar rann-
sóknar. Það þótti brýnt að niðurstaða fengist í þá
rannsókn sem fyrst, fyrir kosningarnar 8. nóvember
2016. Það þótti óhugsandi að frambjóðandi til emb-
ættis forseta Bandaríkjanna sætti sakamálarann-
sókn af hálfu FBI þegar gengið væri til kosninga.
Þjóðin sem þrumu lostin
Þann 5. júlí síðastliðinn hélt forstjóri FBI stuttan
blaðamannafund þar sem hann gaf skýrslu um rann-
sókn FBI á tölvumálum Hillary, hennar eigin tölvu-
miðstöð (e. private server) heima hjá sér í New York,
sem ágreiningslaust er að gekk þvert á gildandi regl-
ur um tölvupóst háttsettra manna í opinberum störf-
um og stofnaði öryggi í hættu. Tölvur, símar og hýsl-
ar höfðu verið eyðilagðir með margvíslegum
aðferðum, með því að brjóta tæki mélinu smærra og
hreinsa tölvuhýsla með öflugum hreinsum (Bleach
Bit).
Frú Hillary hélt því stöðugt fram að öllum starfs-
tengdum tölvupóstum hefði verið skilað til Utanríkis-
ráðuneytis Bandaríkjanna eftir að krafa kom fram
um það. Rúmlega 33 þúsundum tölvupóstar, sem
eytt var eins tryggilega og frekast var kostur, hefðu
eingöngu snúist einkamál, svo sem um jógatíma, að-
föng i brúðkaup dóttur Hillary og þar fram eftir göt-
unum. Þótti með miklum ólíkindum að svo langt hefði
verið gengið í að farga tölvupóstum um slíkt smælki.
Talið hafði verið að FBI gæti helst allra náð aftur
tölvupóstum sem reynt hefði verið að eyða. En á dag-
inn kom að póstum um „jógatíma og kransakökur“
hafði verið eytt svo kirfilega að jafnvel FBI játaði sig
sigrað. Stutt ræða Comeys, forstjóra FBI, hljómaði
eins og samfelldur áfellisdómur um meðferð Hillary
á trúnaðarmálum. Nefndi hann mörg dæmi um að
ráðherrann fyrrverandi hefði hvað eftir annað sagt
ósatt um að hafa hvorki fengið eða sent tölvupósta
um trúnaðarmál ríkisins. Clinton sagðist hafa til
þæginda haft einn síma frá ráðuneytinu og annan
einkasíma. Í ljós kom að hún hafði haft 14 slík tæki í
fórum sínum. Comey viðurkenndi fyrir þingnefnd að
líklegt væri að erlend ríki myndu hafa hakkað sig inn
í óvarið kerfi ráðherrans, þótt ekki hefðu enn fundist
ótvíræð sönnunarmerki þess.
Þegar aðeins voru fáeinar mínútur eftir af stuttri
ræðu forstjórans taldi sennilega þorri áheyrenda
hans, sem skiptu milljónatugum, að FBI kæmist ekki
hjá því að birta Hillary Clinton ákæru og þar með
væri úti um forsetaframboð hennar. En í blálokin
virtist hann snúa við blaðinu. Þrátt fyrir allt sem sagt
hefði verið vantaði samt upp á það að sanna mætti
„ásetning“ af hálfu frú Clinton. Þess vegna myndi
enginn ábyrgur ákærandi telja að nægileg efni stæðu
til ákæru.
Kannanir sýna á hinn bóginn að flestum þykir aug-
ljóst að hið leynilega fyrirkomulag, sem frú Clinton
vissi vel að stangaðist gegn lögum og reglum og gat
stefnt öryggismálum ríkisins í hættu, var ekki komið
upp óviljandi. Hvar gat vantað ásetning þegar ákveð-
ið var að eyða 33 þúsundum tölvupóstum með öllum
tiltækum aðferðum, þar með talið notkun sérfræð-
inga í eyðingu tölvupósta með „Bleach Bit“. Hvaða
vitiborinn maður trúir því að það hafi verið gert til að
upplýsingar um jógatímana og kransakökur bærust
ekki út? En hvað sem þessu leið og hversu mikil sem
undrun varð við ákvörðun Comey (yfir 60 prósent
Bandaríkjamanna furðuðu sig á henni), og hversu
mikill sem feginleikinn varð í öðrum herbúðum, var
þessum þætti lokið. Eða það héldu menn.
Frúin á fínni siglingu
Helstu forystumenn Demókrata í þingi og ráðu-
neytum sögðu það þjóðargæfu að þannig hefði hist á,
að í forstjórastól í FBI hefði setið á þessu augnabliki
einn göfugasti og réttlátasti embættismaður
landsins. Hillary andaði léttar.
Sú saga er fræg (hér í losaralegri endursögn) þeg-
ar ungur blaðamaður sat við fótskör Macmillans for-
sætisráðherra í Downing-stræti 10 og hafði orð á að
allt gengi flokki ráðherrans í haginn. Væri beinlínis
blúndulagt. Forsætisráðherrann dæsti og sagði rétt
að hafa stjórn á gleði sinni. Ekki væri endilega allt
Eitthvað óvænt,
lambið mitt, eitthvað
óvænt
’Sennilega er óhætt að segja að fyrirvarinnsem sleginn var í Reykjavíkurbréfi hafivaknað til lífs. Það er ekki lengur útséð umþað að Hillary Clinton vinni kosningarnar.
Þó má enn fullyrða að hún sé líklegri til þess,
en það er ekki útlokað að Trump merji sigur.
Reykjavíkurbréf 04.11.16