Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.09.1997, Page 29

MINNING
Guðríður Jónsdóttir
Guðríður Jónsdóttir fæddist 10.
maí 1903 að Seglbúðum,
Kirkjubæjarhreppi, V.-Skal'ta-
felssýslu og ólst þar upp. Haustið
1923 var liún í Alþýðuskólanum að
Eiðum. Síðari hluta vetrar veiktust
margir nemendur af inflúensu og
þrír fengu lungnabólgu. Var J)á
benni ásamt tveimur piltum falið
að hjúkra þeim undir handleiðslu
héraðshjúkrunarkonunnar. Guð-
ríður sagði svo l'rá að þarna liefði
hún fundið til vanhæfni sinnar við
hjúkrunarstörfin og þetta varð
kveikjan að því að bún ákvað að
læra hjúkrun. Hjúkrunarfélag Is-
lands var á þessum tíma byrjað að
taka stúlkur í hjúkrunarnám.
Námið tók tvö ár hér á landi en
Jiriðja árið var ýmist tekið í Dan-
mörku eða Noregi. Voi'ið 1925 lauk
Guðríður námi í einkasltóla Blön-
dalshjónanna í Mjóanesi, S.-Múla-
sýslu. I maí sama ár hóf hún nám í
hjúkrun, ]>á 22 ára gömul. Eftir 6
mánaða reynslutíma ákvað hún að
hætta námi liér heima og halda til
Danmerkur. Þegar hún ræddi ]>etta
við bróður sinn sagði hann: „Held-
ur þú ekki að þar geti verið eitt-
hvað örðuvísi en þú óskar?“ Þetta
þóttu henni skynsamleg rök. hætti
við að fara og liélt áfram námi hér
heima. Þann 20. desember 1927
hélt hún síðan til Noregs og lauk
hjúkrunarnámi við Ullevál sykehus
í Osló í janúar 1929. Um þessar
mundir var verið að opna Nýja
spítalann á Kleppi og sótti hún með
hálfum huga um stöðu aðstoðar-
hjúkrunarkonu þar. Ilún fékk
starfið og var á Kleppsspítala frá
1. júlí 1929 til 15. janúar 1930. Þá
lá leiðin til Danmei'kur til frekara
náms og að loknu þriggja ára fram-
haldsnámi í geðhjúkrun við Vord-
inghorg Statshospital hélt hún
heim. Hún tók við stöðu forstöðu-
konu á Nýja spítalanum á Kleppi
1. febrúar 1933 og starfaði þar til
1. janúar 1964.
Það fyrsta sem kemur upp í
hugann þegar frk. Guðríðar er
minnst, er virðing og hlýja í henn-
ar garð. Hún var góður stjórnandi
og unni starfi sínu. Sjúklingarnir
áttu hug hennar allan. Hún vann
að málefnum geðsjúkra af lífi og sál
og var óþreytandi að leita nýrra
leiða til að hjálpa skjólstæðingum
sínum. Hún fór til Englands,
Bandaríkjanna og Kanada í náms-
ferðir og kynnti sér málefni og að-
húnað geðsjúkra víða um Evrópu.
Þrátt fyrir fordóma og skiln-
ingsleysi samferðafólksins liélt hún
ótrauð áfram að vinna að málefn-
um geðsjúkra. Ilún var stórhuga
og mikil baráttukona. Hún skildi
þörfina fyrir samhæfingu hugar og
handa - sá gagnsemi iðjuþjálfunar
og vinnu og vildi að vistmenn hefðu
eitthvað fyrir stal'ni sem þjálfaði
þá, svo leiðin út í lífið yrði auð-
veldari. Frk. Guðríður var hógvær
manneskja og lítið gefin fyrir að
hæla sjálfri sér eða miklast af verk-
um sínum en gleði hennar leyndi
sér ekki þegar vel tókst til.
Frk. Guðríður var áhugasöm
um menntunarmál og hvatti starfs-
fólk sitt óspart til að fara í nám og
öðlast þekkingu og færni í starfi.
Hún var framsýn og hvatti ekki síst
unga menn til að læra hjúkrun - en
það var nýstárleg hugmynd á þeim
tíma - og með þrautseigju sinni og
áhuga tókst henni að senda tvo til
náms í Danmörku. Hún var einnig
hvatamaður að ]>ví að farið var að
starfrækja barnaheimili við spítal-
ann til að auðvelda hjúkrunar-
fræðingum að komast lit á vinnu-
markaðinn.
Hjúkrunarkonur á Kleppsspít-
ala voru lægra launaðar en starfs-
systur þeirra á Landspítala fram til
ársins 1937. Beitti hún sér fyrir því
að jafnrétti næðist, krafðist söinu
launa fyrir þær og hjúkrunar-
konur á Landspítalanum og hafði
sitt fram. Hún tók virkan þátt í
félagsmálum - sat í stjórn Hjúkrun-
arfélags Islands 1950 og var
varaformaður þess 1956 - 1960.
Þó frk. Guðríður léti af störfum
sem forstöðukona Kleppsspítala
var hún ekki sest í helgan stein og
enn voru það skjólstæðingar lienn-
ar sem áttu hug hennar allan.
Fyrrverandi vistmenn á Klepps-
spítala, sem voru á leið út í lífið á
ný, þurftu samastað - heimili, svo
þeir gætu stundað vinnu. Hún lét
hugsjónina verða að veruleika og
keypti húseign við Reynimel og hélt
|>ar himili í sjö og hálft ár frá því í
mars 1967. Þar var kominn fyrsti
áfangastaðurinn - sambýli, sem al-
geng eru í dag. Hún ar sæmd ridd-
arakrossi hinnar íslensku fálkaorðu
fyrir frábær störf í hjúkrun.
Frk. Guðríður var virðuleg
ltona, róleg í fasi en ákveðin, hug-
myndarík og framsýn, óhrædd við
að koma hugsjónum sínum á fram-
færi og hrinda þeim í framkvæmd.
1 viðtali við frk. Guðríði ]>egar hún
varð 82 ára var hún spurð hvort
hún myndi velja sér hjúkrunar-
starfið sem ævistarf ef hún mætti
velja á ný. Ilún svaraði: „Eg veit
ekki,“ en bætti síðan lilæjandi við,
„ég gaiti liugsað mér að vera garð-
yrkjumaður.“ I vissum skilningi
var hún garðyrkjumaður. Það þarf
að plægja akurinn, Idúa að fræj-
unum og gefa þeim næringu, birtu
og yl svo þau geti lifað og dafnað í
þessu harðhýla landi. Sínum fræj-
um sáði hún í mannssálir og mörg
þeirra lifa enn.
Um leið og við kveðjum frk.
Guðríði, þökkum við henni vel
unnin störf, ekki síst hrautryðj-
endastörf hennar að málefnum
geðsjúkra.
Þórunn Pálsdóttir,
geðdeild Landspítalans
TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 4.TBL. 73.ÁRG. 1997
221