Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2001, Blaðsíða 43

-Hj likvuKAvw.eS'fe.rð
Að hjálpa fólki að hætta að reykja
Hér með er hleypt af stokkunum nýjum pistil sem verður reglulega í Tímariti hjúkrunarfræðinga. Ætlunin er að miðla
upplýsingum til hjúkrunarfræðinga sem koma þeim að gagni í starfi, ýmist segja frá hagnýtum ráðum eða nýjungum í
starfi. Það er Helga Jónsdóttir sem gefur fyrstu ráðleggingarnar.
Eftirfarandi samantekt er byggð m.a. á leiðbeiningum frá bandarískum yfirvöldum til heilbrigðisstarfsmanna til að
aðstoða þá við að hjálpa fólki að hætta að reykja (sjá http://www.ahcpr.gov og Wewers, Ahijevych og Sarna,1998).
Spyrja alla sjúklinga í sérhverri komu
Ráðleggja öllum sem reykja að hætta
Aðstoða sjúklinga, sem reykja, við að
gera áætlun um að hætta því
Skipuleggja eftirfylgni
Spyrjið hvort viðkomandi reyki/hafi áhuga á að hætta að reykja/hafi
einhvern tíma reynt að hætta reykja. Skráið reykingar/reykleysi hliðstætt
og lífsmörk eru skráð.
Ráðleggingar eiga að vera skýrar (D. Það er mjög mikilvægt fyrir þig að
hætta og ég er tilbúin(n) að aðstoða þig) og einstaklingsmiðaðar (vísa í
heilsufarsvanda fólks og hvernig reykingar gera hann verri. D. Það allra
mikilvægasta fyrir heilsu þína núna er að hætta reykingum).
Ákveða hvenær reykingum er hætt.
Hvetja til notkunar á nikótínlyfjum. Skoða fyrri tilraunir til að hætta.
Gefa ráð til að fyrirbyggja afturhvarf til reykinga. Leita stuðnings
annarra.
Þarf að eiga sér stað fljótt eftir að hætt er, aftur innan mánaðar og svo
eftir þörfum.
Hrósa fólki fyrir árangur, áfram er mikilvægt að fyrirbyggja afturhvarf til
reykinga. Ef afturhvarf verður, þá hvetja sjúklinga til að reyna aftur og
læra af reynslunni.
Meðferð til reykleysis er með ýmsu móti og getur verið allt frá þriggja mínútna ráðgjöf til a.m.k. eins árs fjölþættrar
meðferðar. Sterkt samband er á milli „umfangs" meðferðar og árangurs. Því yfirgripsmeiri sem meðferðin er því árangurs-
ríkari er hún. Nikótínlyf getur þurft að nota í 6 til 18 mánuði. Nota þarf fleira en lyf. Ráðgjöf, stuðningur og heilbrigðis-
fræðsla samhliða nikótínlyfjum skila verulegum árangri. Lagt er til að ráðleggja almennari lífstílsbreytingar samhliða reyk-
bindindi. Með því er stuðlað að aukinni almennri vellíðan og dregið úr þyngdaraukningu í kjölfar reykbindindis. Þyngdar-
aukning er að meðaltali 5 til 6 kg en hverfur með tlmanum.
Benda má á meðferð hjá Krabbameinsfélagi Reykjavíkur, sími 540 1900, á Reykjalundi, sími 566 6200, Heilsustofnun
Náttúrulækningafélags íslands í Hveragerði, sími 483 0300, og Ráðgjöf I reykbindindi, sími 800 6030.
Heimildir
Dagmar Jónsdóttir og Helga Jónsdóttir (2000). Líkamsrækt til viðbótar við hefðbundna reykleysismeðferð: Áhrif á reykbindindi og þyngdaraukningu.
Tímarit hjúkrunarfræðinga, 76(5), 249-256.
Helga Jónsdóttir, Kristlaug Sigríður Sveinsdóttir, Þóra Geirsdóttir, Rósa Jónsdóttir, Edda Steingrímsdóttir og Þórunn Sigurðardóttir (2001). Að tala við
fólk um reykingar. Tímarit hjúkrunarfræðinga, 77(3), 161-166.
http://www.ahcpr.gov.
http://www.doktor.is.
http://www.reyklaus.is.
Wewers, M.E., Ahijevych, K.L., og Sarna, L. (1998). Smoking cessation interventions in nursing practice. Nursing Clinics of North America, 33(1), 61-74.
Helga Jónsdóttir er dósent við hjúkrunarfræðideild HÍ og
verkefnastjóri á Landspítala, Vífilsstöðum.
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 4. tbl. 77. árg. 2001
267