Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2006, Blaðsíða 16

Elsa B. Friðfinnsdóttir, formaður FIH, elsa@hjukrun.is
OLDRUNARÞJONUSTA
í BRENNIDEPLI
Þjónusta við aldraða á stofnunum og utan stofnana hefur verið mikið til umræðu
síðustu vikur og mánuði. Umræðan hefur snúist um þau búsetuúrræði sem
öldruðum standa til boða, biðlista eftir hjúkrunarrými, framboð á heimaþjónustu,
launakjör starfsmanna öldrunarstofnana, samsetningu þess mannafla, sem
starfar á öldrunarstofnunum, og síðast en ekki síst gæði þeirrar þjónustu sem
öldruðum stendur til boða.
bestan árangur í umönnun miðað við
eðlilega nýtingu mannafia og hagkvæmni
í rekstri" (bls. 6). Bent er á að almennt sé
miðað við að hlutfall hjúkrunarfræðinga
sé um það bil 30% af heildarfjölda
stöðugiida á hjúkrunarheimilum. Sem
dæmi um ábendingar um mönnun
má nefna hjúkrunarrými þar sem 18
einstaklingar búa. Þar er áætlaður fjöldi
hjúkrunarklukkustunda á heimilismann á
sólarhring 5,08. Til að tryggja viðeigandi
þjónustu þarf tvo hjúkrunarfræðinga á
morgunvakt, einn hjúkrunarfræðing á
kvöldvakt og einn hjúkrunarfræðing á
næturvakt vírka daga. Fjöldi stöðugilda
hjúkrunarfræðinga á 18 íbúa hjúkrunar-
rými þarf að vera 5,2 og fjöldi stöðugilda
sjúkraliða 10,8 eða samtals 16 stöðugildí.
Bent er á að ef ekki tekst að manna
ofantalin stöðugildi með faglærðu fólki
þurfi hlutfallslega fleiri stöðugildi ófag-
lærðra.
í aprílmánuði var spurt á vefsvæði Félags
íslenskra hjúkrunarfræðínga: „Skv.
ábendíngum landlæknis um hjúkrunar-
mönnun á öldrunarstofnunum er almennt
miðað við að hlutfall hjúkrunarfræðinga
sé um það bil 30% af heildarfjölda
stöðugílda. - Uppfyllir þinn vinnustaður
þessi skilyrði?" Yfir 80% þeirra sem þátt
tóku í könnunínní svöruðu spurningunni
neitandi. Þetta er verulegt áhyggjuefní
ekki síst frá sjónarhóli þjónustuþeganna
og aðstandenda þeirra sem gera ráð fyrir
og eiga tilkall til bestu mögulegu þjónustu.
Gæðaráð landlæknísembættisins bendir
Stjórn Félags íslenskra hjúkrunarfræðínga
ályktaði eftirfarandi á fundi sínum
10. apríl sl.: Stjórn Félags íslenskra
hjúkrunarfræðinga hvetur stjórnvöld og
stjórnendur öldrunarstofnana til að gera
nú þegar sérstaka þjónustusamninga um
rekstur stofnananna þar sem skýrt verðí
kveðið á um gæði og magn þjónustunnar,
og þann mannafla sem krafist er til
að tryggja viðeigandi þjónustu hverju
sinni. Starfsemi öldrunarstofnana er ein
mikílvægasta þjónusta samfélagsins og
stjórnvöidum ber siðferðileg skylda til
að tryggja fullnægjandi og viðeigandi
hjúkrun þeirra einstaklinga sem þar búa.
Það verður aðeins gert með skýrum
samningum um þjónustuna og eftirlití
með rekstri stofnananna og gæðum
þeirrar þjónustu sem þar er veitt.
Markmiðíð með þessari ályktun var ekkí
síst að vekja athygli á þeím skorti á vel
skilgreindum þjónustusamningum sem
hér er víð lýði. Úr ríkissjóði fara margír
milljarðar árlega til öldrunarstofnana sem
reknar eru sem sjálfseignarstofnanír án
þess að vel sé skilgreint hvað ríkið er
að kaupa fyrir allt þetta fé. Vissulega má
segja að lágmarksskílgreining á þjónustu
felist í RAI-matinu og því greiðslukerfi
daggjalda sem því fylgir. Forstöðumenn
umræddra sjálfseignarstofnana hafa
þó kallað eftir frekari skilgreiningum
á þeirri þjónustu, sem þeim ber að
veita, og nákvæmari kostnaðargreiningu
á einstökum þáttum þjónustunnar. Vel
skilgreindir þjónustusamningar leggja
ekki aðeins þeim sem þjónustuna veita
skyldur á herðar um að mannafli og
gæði þjónustunnar séu í samræmi við
samning hverju sinni, heldur ieggur slíkur
samningur einnig ríkinu, sem verkkaupa,
skyldur á herðar að greiða á hverjum tíma
til heimilanna það fjármagn sem til þarf til
að þeim sé kleíft að uppfylla samninginn.
Aðeins hjúkrunarheimilið Sóltún hefur
slíkan fullburða þjónustusamning við ríkið
þar sem vel er skilgreínt hvernig búið
skuli að heimilisfólki, hvernig gæðamati
skuli háttað og hvernig samsetning
mannaflans skuli vera.
Hjúkrunarmönnun á
öldrunarstofnunum
í ágúst 2001 gaf landlæknisembættíð
út bækling þar sem fram eru settar
ábendingar embættisins um hjúkrunar-
mönnun á öldrunarstofnunum. Ábending-
arnar voru unnar af gæðaráði landlæknis-
embættisins í öldrunarhjúkrun. Þar er
vitnað f lög um málefni aldraðra nr.
125/1999 þar sem segir að aldraðir
skuli eiga völ á þeirri heilbrigðis- og
félagsþjónustu sem þeir þurfa á að halda
og að hún sé veitt á því þjónustustigi
sem er eðlilegast miðað við þörf og
ástand hins aldraða. Gæðaráðíð leggur
áherslu á að fullnægjandi hjúkrun á
hjúkrunarheimilum verði fyrst og fremst
tryggð með viðeigandi mönnun. Sá
mönnunarstuðull, sem settur er fram
í bæklingnum, er byggður á því „sem
reynsla og þekking hefur sýnt að gefur
14
Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2. tbl. 82. árg. 2006