Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.02.1976, Blaðsíða 10

talið upp það, sem telst til skattskyldra
tekna og tekjuhugtakið þannig afmarkað
á jákvæðan hátt. í 10. gr. er talið það
upp, sem ekki telst tekjur og tekjuhug-
takið þannig afmarkað á neikvæðan
hátt. í 11. grein er svo að finna frádrætt-
ina frá hinum afmörkuð skattskyldu tekj-
um. Ákvæði e. liðs 10. greinar um sölu-
ágóða er þannig í flokki þeirra ákvæða,
sem orðuð eru á neikvæðan hátt. E. liður
8. greinar er hins vegar tekinn upp eftir
norskum ákvæðum, sem eru orðuð á já-
kvæðan hátt.
Það hefur þótt galli á íslenzkum skatta-
lagaákvæðum, sem og á erlendum á-
kvæðum, að þau séu ekki uppbyggð eft-
ir nógu föstum og skýrum línum. í áliti
dönsku skattalaganefndarinnar frá 1948
er þetta vandamál orðað á jrann veg,
að samspil reglnanna innbyrðis sé oft
annmörkum háð, vegna viss óöryggis um
framsetningu grundvallarreglnanna, en
það hafi í för með sér samsvarandi óör-
yggi með tilliti til innra samkvæmis á-
kvæðanna yfirleitt.*
Þetta vandamál er mjög raunhæft
varðandi íslenzku lagaákvæðin um sölu-
ágóða, og þegar hinn dansk-norski upp-
runi þeirra er hafður í huga, ætti það
að stuðla að frekari skilningi á vanda-
málinu. Það, sem ég hef í huga í þessu
sambandi, er sú spurning, hvort hægt sé
að slá því föstu sem grundvallarreglu ís-
*Betænking om beskatning af indkomst
og formue. Kbh. 1948, mot. bls. 59.
lenzkra tekjuskattslaga, að ágóði af sölu
eigna — sem ekki eru seldar í atvinnu-
skyni — falli utan tekjuhugtaksins, sbr.
a. lið 10. greinar, og ef svo sé, hver sé
þá afstaða ákvæða e. liðs 8. greinar (síð-
ar E. liðs 7. gr.) til slíkrar grundvallar-
reglu. Slíkar vangaveltur hafa ekki ein-
ungis sögulegt gildi, heldur geta þær skipt
máli til skýringar ákvæðanna til fram-
búðar, sbr. t.d. úrskurður ríkisskatta-
nefndar nr. 646/1974, sem síðar verður
vikið að, sbr. bls. 28 hér á eftir.
Eg mun því víkja nánar að hinum
norsku og dönsku fyrirmyndum, til þess
að lýsa, hvaða reglur voru álitnar gilda
um þetta atriði í norskum og dönskum
skattarétti, sem aftur gæti veitt leiðbein-
ingu varðandi skýringu á íslenzku ákvæð-
unum.
2.2.1. Noregur
Enda þótt það kæmi hvergi fram
sem almenn regla í norsku tekjuskatt-
lögunum, að hin óselda verðhækkun
eigna (urealiseret værdistigning), ein
sér, teldist ekki til tekna, var sú regla
samt ótvírætt talin gilda í norskum rétti.
f lögunum var heldur ekki að finna
neina almenna reglu, um að hin selda
verðhækkun (realiseret værdistigning),
þ.e.a.s. sá ágóði er fram kom við sölu,
teldist ekki til tekna. En með gagnálykt-
un frá jákvæðum ákvæðum laganna, sem
í vissum tilfellum mæltu fyrir um skatt-
skyldu slíks ágóða, var ályktað að al-
menna reglan v'æri sú, að hin selda verð-
mætisaukning teldist annars ekki til
8