Ráðunautafundur - 15.02.1986, Qupperneq 100

-88-
RÁÐUNAUTAFUNDUR 1986
ÍSLENSKAR GÆRUR SEM HRÁEFNI 1 SÖTUNARIÐNAÐI
Oddur Eiriksson
Loðskinn h.f., Sauðárkróki
Islenskur sútunariðnaður er ungur iðnaður i örum vexti og á síðustu
20 árum hefur hann vaxið svo, að hægt er að tala um raunverulegan
sútunariðnað á Islandi í dag. Þrjár sútunarverksmiðjur með samtals á
fjórða hundrað starfsmenn skipta á milli sín þeim gærum er til falla.
Flestar gærurnar eru nú fullunnar hér heima, og hefur islenska gæran
reynst eftirsótt hráefni til fatagerðar.
Vinnslu íslensku gærunnar má í dag skipta í fjóra vinnsluflokka, í
þrem þeirra er ullin sútuð með, en tekin af i þeim fjórða. 1 fyrsta
vinnsluflokk fara mokkaskinn. Hugtakið mokkaskinn á við lambaskinn þar
sem ullin snýr inn en holdrosinn út, og er hann slípaður þannig að hann
fær á sig svokallaða mokkaáferð. Mokkaskinn eru í dag mikilvægasta
afurð sútunariðnaðarins, og i þennan flokk fara öll nothæf hvit
lambaskinn auk hluta grárra og mórauðra. Ástæðan fyrir þvi er sú að öll
mokkaskinn eru lituð. Vinsælustu litirnir i dag eru ljósir og i þá er
aðeins hægt að nota hvit skinn. Gráu og mórauðu skinnin má siðan nota i
dökkgráa eða dökkbrúna liti, en þeir eru ekki eins eftirsóttir. Til
þessa flokks telst einnig leðurmokki, en það eru fullunnin mokkaskinn
húðuð meó sérstökum efnum þannig að þau likjast leðri. Áhugi á skinnum
þannig meóhöndluðum er mjög vaxandi. ■
1 annan vinnsluflokk fara pelsskinn. Þau eru notuð i gærupelsa, það
eru flikur þar sem ullin snýr út, og skipta þvi gæði holdrosa ekki
verulegu máli, en ullin þarf að hafa lokk. Reynt er að nota i þennan
flokk það sem hægt er af skinnum, sem ekki nýtast i mokkaskinn, þvi
lægra verð fæst fyrir pelsskinn en mokkaskinn. Fyrir nokkrun árum var
talsveró eftirspurn eftir gráum lokkuðum skinnum í pelsa, en sá áhugi
hefur minnkað i bili meðal annars vegna þess að of mikill litamismunur
er á gráum skinnum, og of fá hafa góðan lokk.
1 þriðja vinnsluflokk fara skrautskinn. Þau eru ýmist klippt eða
óklippt, oftast hvítsútuð svo að ullin taki ekki lit af sútunarefninu,
og höfð til skrauts á gólfi eða veggjum. Fyrr á öldinni voru flest skinn
sútuð hér á landi þannig unnin, en vegna þess að mokkasútuð skinn eru
mun verðmætari hefur þessi vinnsla minnkað mjög og tvær verksmiðjur hafa
alveg hætt vinnslu þeirra.
1 fjórða vinnsluflokk fer leður. Gærur til leðursútunar eru
afullaðar og síðan sútaöar, og fara einkum svartar og flekkóttar gærur i
þá vinnslu, því þær hvítu fara i mokkaskinn. Komið hefur i ljós, að
eiginleikar islensku gærunnar njóta sin ekki siður i leðri en