Ráðunautafundur - 15.02.1994, Blaðsíða 78

70
nágranna og fjölskyldu. Mikilvægt er að öll þessi sambönd séu "eðlileg" og illindalaus.
9. Hvernig er fjölskyldumynstrið?
Hvort sem bændur standa einir að búi, hafa vinnufólk eða fjölskyldu sem meðhjálp eiga þeir
á hættu að lenda í kreppu. Það skiptir máli hjá fjölskyldu sem stendur að búi saman, að geta
stutt hvort annað og hjálpað, lendi búið í kreppu. Oft er erfiðara fyrir ógifta einstaklinga en
fjölskyldufólk að vinna sig út úr þeim vandamálum sem að steðja við kreppu. En fjöl-
skyldufólk verður einnig að gera sér grein fyrir stöðu sinni innan fjölskyldunnar bæði fyrir,
við og eftir kreppu. Dæmi: Bændur geta lent í því að fjölskyldan snúi við þeim bakinu
sérstaklega ef að peningar eru með í spilinu, þ.e. missi bóndi bújörðina við gjaldþrot, getur
fleira tapast í kring um hann. Svo sem ef fjölskyldan hefur gengið í ábyrgð fyrir lánum
o.s.frv. Einnig spilar "ættarstolt" og tílfinningar stórt hlutverk þegar nánasta fjölskylda
(bræður, systur) snúa við bóndanum bakinu sérstaklega ef kaupin hafa verið við foreldra.
Þeim finnst hann aumingi að geta ekki haidið í æskustöðvamar.
10. Hvernig er námsferillin?
Mikilvægt er í þessari starfsgrein að vera vel menntaður eins og í hverri annarri starfsgrein.
Hér er um fyrirtækjarekstur að ræða sem krefst kunnáttu og útsjónarsemi. Enda er þess
krafist að menn afli sér menntunar tíl þess að eiga kost á láni tíl jarðakaupa.
11. Hvernig eru núverandi aðstœður?
Ef bóndinn lendir í kreppu er mikilvægt fyrir hann að meta þær takmarkanir og möguleika
sem honum býðst. Oft þarf hann aðstoð við slíkt enda oft ekki fær um að koma auka á þá
möguleika sem hann á sérstaklega ekki ef hann er í síðustu skeiðum Vítahringsins. Mikilvægt
er að gera sér grein fyrir þeim möguleikum sem umhverfið hefur upp á að bjóða og einnig
þeim takmörkum sem manni sjálfum eru sett og búið setur.
12. Hvaða möguleika hefur framtíðin upp á að bjóða?
Möguleikar framtíðar geta verið margir. Það eru ekki til neinar pakkalausnir fyrir hvem ein-
stakan bónda því það mun alltaf verða einstaklingsbundið hvemig hver og einn upplifir
kreppu og hvaða orsakir liggja að baki hverju tilfelli. Það sem hentar einum passar ekki
öðrum. Því verður hver og einn að meta það sjálfur hvaða markmið hann æskir að setja sér
og hvaða stefnu hann ætlar að fylgja í nánustu framtíð.
NIÐURLAG
Astæður þess að bóndinn lendir í kreppu með búreksturinn em margþættar. Fæstir bændur
vilja viðurkenna að sökin að hluta tíl getur verið þeirra sjálfra en skella skuldinni alfarið á
ytra umhverfi eins og ríkisstjóm og neikvæða umræðu í þjóðfélaginu í garð landbúnaðar.