Morgunblaðið - Sunnudagur - 07.05.2017, Blaðsíða 42

42 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7.5. 2017
LESBÓK
Annars er ég ekki að rétta upphönd // Mig klæjaði í handar-krikann / var að geispa“ seg-
ir í ljóði Fríðu Ísberg sem finna má í
bókinni Ég er ekki að rétta upp hönd.
Í bókinni eru einmitt ljóð Fríðu og
annarra „svikaskálda“: Melkorku
Ólafsdóttur, Sunnu Dísar Másdóttur,
Ragnheiðar Hörpu Leifsdóttur, Þóru
Hjörleifsdóttur og Þórdísar Helga-
dóttur.
Sunna Dís Másdóttir tók að sér að
svara fyrir hópinn og segir að titillinn
að bókinni hafi komið snemma í ferl-
inu, „en ekki alveg strax, við vorum
með nokkra mögulega, en okkur
fannst þessi fanga best andann í bók-
inni. Nafnið Svikaskáldin er komið af
því að við erum að glíma við svikin og
svikahrappinn í okkur öllum, en titill-
inn er tvíræður: ég er ekki að rétta
upp hönd þýðir ekki horfa á mig, ég
var ekkert að rétta upp hönd, og svo
líka: við erum ekki að rétta upp hönd,
við erum ekki að biðja um orðið eða
plássið, við tökum það.“
Höfundarnir sex eru allar ritlistar-
nemar í Háskóla Íslands „og þar
ganga allir með þá hugmynd í koll-
inum að gefa út bók,“ segir Sunna og
hlær. Hún segist ekki hafa verið með
hópunum í upphafi en þær hafi hringt
í hana og boðið henni að vera með.
„Það var eins og að fá símtal frá sam-
viskunni og eitt besta símtal sem ég
hef fengið. Við fórum svo í sumar-
bústað og vorum eina helgi, skrif-
uðum ljóð eftir stundaskrá, sem gekk
merkilega vel. Það var einstaklega
skemmtilegt að vera í svo miklu ná-
vígi því að maður fann hvernig ljóðin
fóru að flétta saman fingrum.“
Það á ekki við alla að skrifa ljóð eft-
ir stundaskrá en Sunna segir að sér
falli slíkt vel: „Þegar búið er að taka
frá tíma og rétta mér blað og penna
þá framkvæmi ég. Einu rammarnir
sem við lögðum upp með voru að við
ætluðum að skrifa bók í þessum sum-
arbústað og við ætluðum að gefa þá
bók út. Þemu og þræðir spunnust á
staðnum. Við náðum að skrifa bókina
að langmestu leyti á viku, en síðan
tók náttúrlega við vinna við yfirlestur
og lagfæringar. Við settum ekkert
fyrir með lengd eða fjölda ljóða,
leyfðum því að ráðast og bókinni að
verða til á lífrænan hátt,“ segir Sunna
og bætir við að Svikaskáldamerkið
sem skreytir bókina hafi orðið til eftir
að bókin var tilbúin. „Við fengum þá
flugu í höfuðið á síðustu metrunum og
það kallar á eitthvað meira, en við vit-
um ekki hvað það verður.“
Eins og getið er settu þær ekkert
fyrir hvað varðar þema í bókinni, en
Sunna segir þó að fljótlega hafi svik
borið á góma. „Það voru líka kaffisop-
ar á stundatöflunni og þá fóru konur
að tala og lesa upp það sem komið var
á blað og við fundum það mjög
snemma að þar sló eitthvað í okkur
öllum, þessi eilífðarglíma við að þora
að taka plássið og að finnast eins og
maður sé að villa á sér heimildir.“
- Þið eruð náttúrlega allar aldar
upp við það að vera með sífellt sam-
viskubit, eins og konur almennt.
„Við erum í slagnum og þetta verk-
efni er til að kýla samviskubitið beint
á nefið, en það er samt ekki auðvelt
að sleppa undan því “
Þær Svikaskáld fjármögnuðu bók-
ina með forsölu á netinu, sem Sunna
segir að hafi gengið mjög vel. „Við
vorum búnar að fjármagna prentun
og helsta kostnað áður en bókin kom
út, en okkar laun eru gleði og svo
fáum við líka eintök af bókinni.“
- Þið eruð í ritlistarnámi og úr því
námi hafa margar bækur komið. Ytra
spunnust deilur fyrir nokkrum árum
um það hvort hægt væri að kenna rit-
list, enda lífseig rómantíska myndin
af innblásna snillinginn.
„Mér finnst það svo furðuleg um-
ræða að ég veit eiginlega ekki hvern-
ig ég á að svara henni. Af hverju
finnst fólki eins og það sé fullkomlega
eðlilegt að læra myndlist en það sé
ekki hægt að læra ritlist? Ég bara
skil það ekki. Við höfum öll einhverja
hæfileika sem hægt er að þroska með
því að stunda nám og fá leiðsögn. Það
sem mér hefur líka fundist mikilvægt
með ritlistina uppi í skóla er sam-
félagið, það er ekki síður mikilvægt.
Maður fær stundaskrána sem hentar
mörgum, eins og mér til dæmis,“ seg-
ir Sunna og hlær, „en samfélagið
skiptir svo miklu, það að komast í
tengsl við önnur skáld og aðra höf-
unda og sökkva sér niður í samræður,
þar gerast hlutirnir.“
Eilífðarglíma við að
þora að taka plássið
Svikaskáldin eru sex ungar skáldkonur sem tóku sig saman, skrifuðu ljóða-
safn og gáfu það út. Heiti safnsins, Ég er ekki að rétta upp hönd, vísar
öðrum þræði í það að þær eru ekki að biðja um orðið, þær taka það.
Árni Matthíasson arnim@mbl.is
Í ritgerðasafninu Stofuhita bendir Bergur Ebbi
Benediktsson á þá staðreynd að þó flestir kjósi að
eyða stærstum hluta ævi sinnar við stofuhita vilji
helst enginn heyra á hann minnst:
„Er það vegna þess að stofuhitinn sé of þrúg-
andi í þægindum sínum eða vegna þess að innst
inni vitum við að stofuhitinn er niðurstaða sem
náðist eftir að milljón kaldir og heitir straumar
urðu málamiðlun að bráð?“
Mál og menning gefur út.
Bergur Ebbi við stofuhita
Tindur hefur gefið út skáldsöguna Ósýnilegi
maðurinn frá Salem eftir sænska rithöfundinn
Christoffer Carlsson. Bókin segir frá því er ung
kona finnst myrt í íbúð sinni. Í sama húsi býr
ungur lögreglumaður sem hefur verið leystur frá
störfum, en tekur að kynna sér morðmálið.
Ósýnilegi maðurinn frá Salem var valin glæpa-
saga ársins í Svíþjóð árið 2013, en Christoffer
Carlsson er yngsti glæpasagnahöfundur í Svíþjóð
sem fær slík verðlaun. Helgi Jónsson þýddi.
Ósýnilegi maðurinn
Rússneski rithöfundurinn Sergei Dovlatov var
þekktur og vinsæll rithöfundur á seinni hluta
tuttugustu aldar, en bækur hans fengust ekki
gefnar út í heimalandi hans og var þeim því
dreift í leynilegu samizdat-handritunum og
smyglað úr landi og þær gefnar út þar. Dovlatov
fluttist til Bandaríkjanna 1976 og skrifaði þar
fjölda bóka, þar á meðal Konu frá öðru landi sem
Dimma hefur gefið út í íslenskri þýðingu Áslaug-
ar Agnarsdóttur.
Saga frá síðustu öld
Fyrir stuttu var frumsýnd spennumyndin og
hrollvekjan Ég man þig sem byggð er á sam-
nefndri bók Yrsu Sigurðardóttur. Af því tilefni
gaf Veröld Ég man þig út að nýju í kilju.
Í bókinni segir frá því er ung hjón halda með
vinkonu sinni til Hesteyrar að gera upp hús sem
þar er. Annar þráður sögunnar er af geðlækni á
Ísafirði sem missti son sinn ungan þremur árum
fyrr. Óskýranlegir atburðir fara síðan að gerast
á Hesteyri og eins á hjá geðlækninum á Ísafirði.
Spennandi hrollvekja
Bókaforlag Minnesota-háskóla hef-
ur gefið út á ensku safn af íslensk-
um smásögum, Out of the Blue.
Sögur í bókinni eiga Auður Jóns-
dóttir, Kristín Ómarsdóttir, Gerður
Kristný, Einar Örn Gunnarsson,
Ólafur Gunnarsson, Þórunn Jarla
Valdimarsdóttir, Kristín Eiríks-
dóttir, Andri Snær Magnason,
Gyrðir Elíasson, Bragi Ólafsson,
Auður Ava Ólafsdóttir, Óskar Árni
Óskarsson, Óskar Magnússon, Rún-
ar Helgi Vignisson, Magnús Sig-
urðsson, Einar Már Guðmundsson,
Ágúst Borgþór Sverrisson, Þór-
arinn Eldjárn, Guðmundur Andri
Thorsson og Jón Kalman Stef-
ánsson. Sjón skrifar formála að
bókinni.
Í kynningu á bókinni kemur fram
að hún sé fyrsta safn íslenskra smá-
sagna sem gefið er út á ensku, en
höfundarnir tuttugu séu þekktustu
og virtustu núlifandi höfundar
landsins. „Safn þetta ber lesendur
til Íslands, hins tímalausa lands vík-
inga og náttúruundra og verður ef-
laust lykilrit í þýðingum á íslensk-
um bókmenntum í áratugi.“
Í kynningunni kemur einnig fram
að Ísland sé heimili Bjarkar og þar
hafi sjónvarpsþáttaröðin Game of
Thrones verið kvikmynduð að
hluta, en náttúrufyrirbæri eins og
hraunbreiður, jöklar og jökullón
hafi gert landið að einum vinsæl-
asta ferðamannastað heims.
Helen Mitsios ritstýrði bókinni,
en hún er bókmenntafræðingur,
skáld og gagnrýnandi. Hún sá einn-
ig um útgáfu á safni íslenskra ljóða
sem ber heitið Beneath the Ice: An
Anthology of Contemporary Ice-
landic Poetry og kom út fyrir þrem-
ur árum.
Safn íslenskra smásagna
LYKILRIT
HAGI ehf Stórhöfða 37 • 110 Reykjavík • S. 414-3700 • hagi@hagi.is • Hagi ehf HILTI
Hágæða
vinnuföt
í miklu úrvali
Sérmerkjum fyrir fyrirtæki
Verkfæri og festingar
Mikið úrval af öryggisvörum
Nú fástSnickers vinnuföt í