Fréttablaðið - 17.03.2018, Qupperneq 95

Tyrkir nálægt sigri í Afrin
en ekki á heimleið
Tyrkir réðust inn í Afrin-hérað Sýrlands þann
20. janúar síðastliðinn. Að sögn Tyrkja snýst
aðgerðin, sem kallast Ólífugrein, um að
uppræta starfsemi „hryðjuverkamannanna“
í YPG, hersveitum Kúrda, en Afrin-hérað á
landamæri að Tyrklandi. Auk þess er sjónum
beint að sýrlensku uppreisnarmönnunum í
SDF.
Tyrkir telja YPG vera hernaðararm hins
útlæga Verkamannaflokks Kúrda (PKK).
Tyrkir hafa barist við PKK í suðaustur- og
austurhluta Tyrklands undanfarna áratugi og
hafa tugir þúsunda týnt lífi í þeim átökum.
Atlantshafsbandalagið, Bandaríkin og Evrópu-
sambandið hafa skilgreint PKK sem hryðju-
verkasamtök en hafa þó ekki, öfugt við Tyrki,
fullyrt að PKK tengist YPG.
Mikið mannfall
Hingað til hafa um 230 almennir borgarar
fallið í átökunum í Afrin samkvæmt bresku
eftirlitssamtökunum Syrian Observatory
for Human Rights. Þá hafa tyrkneskir miðlar
greint frá því að sjö hafi farist í árásum YPG
Tyrklandsmegin við landamærin. Samkvæmt
sömu samtökum hafa um 500 hermenn úr
hvoru liði fallið í átökunum.
Kostnaðurinn af Ólífugreininni hefur þó
ekki einvörðungu falist í mannfalli. Recep
Tayyip Erdogan, forseti Tyrklands, hefur
ítrekað hótað því að mótmæli gegn að-
gerðum Tyrklandshers í Afrin verði ekki liðin.
Við þær hótanir hafa Tyrkir staðið en nærri
þúsund manns hafa verið handtekin fyrir
gagnrýni sína. Þá hafa ýmsir stjórnmálamenn
stjórnarandstöðu, meðal annars Kúrdar, verið
handteknir.
Sókn Tyrkja þung
Tyrkir hafa nú umkringt Kúrda í Afrin. Þeir
hafa sölsað undir sig stóran hluta héraðsins á
skömmum tíma. Búast má við því að sóknin
haldi áfram, jafnvel eftir að Tyrkir ná öllu
héraðinu ef svo skyldi fara.
Einungis fjórum dögum eftir að innrásin
hófst sagði Erdogan frá því að Tyrkir myndu
sækja í austur, að bænum Manbij, þegar sigur
ynnist í Afrin. Þar hafa Kúrdar hreiðrað um sig.
Kúrdar eru þó ekki einir í Manbij en nokkur
fjöldi bandarískra hermanna er í bænum.
Tyrkir eru bandamenn Bandaríkjamanna á
vettvangi Atlantshafsbandalagsins.
Erdogan kokhraustur
Erdogan var harðorður í garð Evrópuþingsins
á föstudaginn. Hafði þingið, sem Tyrkir eiga
ekki fulltrúa á enda ekki aðildarríki ESB, þá
kallað eftir því að Tyrkir yfirgæfu Afrin tafar-
laust.
„Við munum einungis fara frá Afrin þegar
verkefni okkar er lokið,“ sagði Tyrklandsfor-
seti og bætti við: „Hei, Evrópuþing, hvað eruð
þið að gera? Þið ættuð að vera hreinskilin.
Evrópusambandið hefur ekkert að segja
okkur um þetta mál. Yfirlýsingar ykkar fara
inn um annað eyrað og út um hitt.“
Skaut forsetinn jafnframt á Evrópusam-
bandið og spurði að hve miklu leyti ESB-ríki
hefðu deilt þeirri byrði Tyrkja að þurfa að
hýsa 3,5 milljónir sýrlenskra flóttamanna.
Í sömu ræðu, sem Erdogan flutti í höfuð-
borginni Ankara, sagði hann að almennum
borgurum í Afrin yrði hleypt út úr Afrin-borg í
gegnum fyrir fram skipulagða flóttaleið. Um
700.000 manns búa í borginni.
„Við munum sjá um allt. Rétt í þessu eru
fyrstu almennu borgararnir að fara út úr
Afrin á farartækjum sínum um þessa til-
teknu flóttaleið,“ sagði Erdogan. Í umfjöllun
Telegraph sagði að á meðan Erdogan hélt
ræðu sína hafi Tyrkir verið að skjóta á eina
veginn út úr Afrin-borg sem lá inn á yfir-
ráðasvæði YPG. Tyrkjaher væri sem sagt að
umkringja borgina.
Vatn af skornum skammti
Sameinuðu þjóðirnar greindu frá því á mið-
vikudag að rennandi vatn hafi ekki verið
aðgengilegt í Afrin í viku. Tyrkjum hafi tekist
að umkringja Kúrda í Afrin-borg, höfuðstað
héraðsins, og þeir undirbúi stórsókn.
Skorið var á vatnsbirgðir Kúrda þegar Tyrkir
og arabískir bandamenn þeirra tóku stíflu og
vatnsból af YPG í Afrin.
„Verkamenn á svæðinu geta ekki dælt vatni
úr stíflunni. Það er búið að loka fyrir vatnið,“
sagði í yfirlýsingu frá erindreka SÞ.
„Það hefur verið lokað algjörlega fyrir vatn-
ið af því að tyrkneski herinn stýrir svæðinu.
Almennir borgarar þurfa að reiða sig á gamla
brunna til að fá vatn og það er ódrykkjarhæft,
því miður,“ sagði Birusk Hasaka, talsmaður
YPG í Afrin, sama dag. – þea
Það fer furðu mikill tími í bið og aðgerðaleysi í stríði. Þá var hægt að grípa í önnur verk í bækistöðvunum. (Úr safni Nurhaks)
Haukur með Rustum, öðrum nánum vini, nokkrum dögum eftir að YPG frelsaði borgina Raqqa úr höndum ISIS manna. (Úr safni Nurhak)
Í hléum sátu menn og skröfuðu. Mest um
stjórnmál. Aðspurður segir Caleb það hafa
komið sér á óvart hvað Haukur hafði mikið
látið að sér kveða í heimalandi sínu. „Hann
talaði ekki mikið um það sjálfur og stærði sig
aldrei af neinu,“ segir Caleb og kímir þegar
Bónusfánann ber á góma. Þeir hafa heyrt um
það, félagarnir, en Haukur gerði ekki mikið
úr því eða öðrum aðgerðum sínum heima
á Íslandi að sögn Calebs. „Hann var mjög
hógvær manneskja og allir elskuðu hann í
Rojava.“
Nurhak hefur líka heyrt söguna af Bónus-
fánanum en hafði ekki hugmynd um að
gjörningurinn hefði vakið jafn mikla athygli
á Íslandi og raun bar vitni. „Hann sagði alls
ekki frá því þannig. Hann var mjög hógvær
um öll sín verk.“
Bera ekki persónuauðkenni
Eru liðsmenn YPG á einhvern hátt merktir, eða
bera þeir einhver persónuauðkenni?
„Við skildum yfirleitt öll persónuskilríki
eftir hjá fólki sem við treystum þegar við
vorum á leiðinni á víglínuna,“ segir Caleb og
telur ólíklegt að Haukur hafi haft einhver skil-
ríki eða persónuauðkenni á sér í bardögum
í Afrin.
Einn náinna vina Calebs féll við svipaðar
kringumstæður og Haukur. „Þeir hafa ekki
getað sótt líkið. Það er ekki öruggt. Þegar við
vorum að berjast við ISIS í Raqqa voru lík
félaga okkar sem féllu sótt og við grófum þá
með athöfn.“
Sorgin og sektarkenndin
Caleb hefur misst tvo nána vini og þekkt fleiri
sem hafa fallið í stríðinu.
Er öðruvísi að missa náinn vin undir þessum
kringumstæðum en öðrum?
„Ég held að maður slökkvi á hluta af sjálf-
um sér á meðan maður er þarna. Það er stríð
og það eru allir meðvitaðir um áhættuna sem
þeir eru að taka. Þannig að á meðan maður
er að berjast í Rojava þá er markmiðið alveg
skýrt. Ef einhver fellur þá er það sorglegt
en það verða allir að halda áfram. Ég held
að þetta sé miklu erfiðara þegar maður er
kominn aftur heim og allt í einu er ekkert
sérstaklega aðkallandi í lífi manns og þá fer
maður að hugsa um allar þessar manneskjur
og hvað maður hefði getað gert til að halda
þeim öruggum.“
Hefurðu samviskubit?
„Já, algjörlega og á alls konar sviðum. Það
er til hugtak á ensku sem lýsir þessu. „Survi-
vors guilt,“ þegar manni líður eins og maður
hefði átt að deyja í staðinn fyrir félaga sinn
eða maður hefði átt að deyja með honum.
Maður hefur samviskubit yfir því að vera sá
sem lifði af.“
Hljóðið í Nurhak er heldur ekki gott. „Við
hörfuðum frá Afrin fyrir nokkrum dögum.
Sumir neituðu að koma með og ætla að berj-
ast meðan þeir draga andann,“ segir Nurhak.
Hann segir erfitt að lifa með því að hafa yfir-
gefið borgina og þá félaga sem eftir urðu. „Við
þurfum að lifa með því að hafa hörfað, til að
lifa og geta barist áfram.“ Baráttuandinn er
enn fyrir hendi en andlega hliðin er ekki góð.
„Við erum eiginlega alveg miður okkar, auk
þess að missa Hauk höfum við misst fleiri
vini og erum að missa Afrin,“ segir Nurhak
en herðir upp hugann og bætir við: „En við
erum staðráðin í að helga líf okkar þessari
byltingu fyrir Rojava og Kúrdistan og baráttu
gegn fasisma um allan heim. Við ætlum ekki
að láta allar fórnir Kúrda í baráttunni við ISIS
og líf þeirra sem fórnuðu sér verða til einskis.“
Margir segja engum hvert förinni er heitið
Eva Hauksdóttir, móðir Hauks, hafði ekki
heyrt frá syni sínum lengi þegar fregnir bárust
af falli hans í Sýrlandi.
Er algengt að þeir sem fara segi engum frá?
„Af þeim sem ég þekki best hafði kannski
helmingurinn rætt þá hugmynd að fara til Sýr-
lands að berjast við vini og fjölskyldu en hinn
helmingurinn farið þá leið sem Sahin fór og
láta þá engan vita fyrr en allt er yfirstaðið.
Sumir koma sér á staðinn fyrst og segja svo
fjölskyldunni frá þegar þeir eru komnir hing-
að.“ Sjálfur sagði Caleb frá því í ítarlegu viðtali
við Chicago Tribune að hann hefði rætt málið
ítarlega við móður sína. Hún var eðlilega mjög
efins um uppátækið en kynnti sér málstað og
hugmyndaheim Kúrdanna sem varð til þess
að hún skildi son sinn betur og fann að þetta
var einlægur ásetningur hans. Og Caleb fékk
móður sína á sitt band.
Nú berast stöðugt fréttir af mjög hörðum
árásum Tyrkja á Afrin og Kúrdar eru að hörfa.
Hvaða væntingar hefurðu fyrir hönd Kúrd­
anna á svæðinu?
„Ég held að Kúrdar séu mjög raunsæir. Það
er ekki þeirra helsta markmið að mynda eigið
ríki heldur að hafa fulla sjálfstjórn innan Sýr-
lands og ég held að það séu ágætar líkur á að
það geti orðið. Stjórnvöld í Sýrlandi vinna í
rauninni með YPG með það að markmiði að
koma í veg fyrir að Tyrkir komist yfir meira
af sýrlensku landsvæði, sem er góðs viti held
ég. Þannig að ef Tyrkjavandinn leysist þá ættu
sýrlensk stjórnvöld og YPG að geta náð sam-
eiginlegum skilningi,“ segir Caleb.
Meira um líf Hauks Hilmarssonar má
finna í Fréttablaðinu Plús sem er PDF
útgáfa blaðsins á frettabladid.is eða í
appi Fréttablaðsins.
Við erum
eiginlega
alVeg miður
okkar. auk
þess að missa
sahin höfum
Við misst
fleiri Vini og
núna erum
Við að missa
afrin.
h e l g i n ∙ F R É T T A B l A ð i ð 43l A U g A R D A g U R 1 7 . m A R s 2 0 1 8
1
7
-0
3
-2
0
1
8

0
4
:2
5
F
B
1
2
0
s
_
P
0
9
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
9
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
F
3
8
-B
C
B
C
1
F
3
8
-B
B
8
0
1
F
3
8
-B
A
4
4
1
F
3
8
-B
9
0
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
A

F
B
1
2
0
s
_
1
6
_
3
_
2
0
1
8
C
M
Y
K