Víkurfréttir - 17.12.1981, Page 58

Fimmtudagur 17. desember 1981
JÓLABLAÐ
VIKUR-fréttir
Jóhann Geirdai:
Samvinna eða sameining
Á undanförnum árum hefur
þróast margvíslegt samstarf milli
sveitarfélaganna á Suðurnesj-
um. Þannig eru nú mörg stór
hagsmunamál okkar leyst í sam-
vinnu og má í því sambandi
nefna fjölbrautaskóla, heilsu-
gæslu, sjúkrahús, brunavarnir
og svo mætti lengi telja.
Góðar samgöngur og nálægð
byggðarlaganna, auk mikilla
samskipta íbúanna, hafa gert
þessa samvinnu bæði mögulega
og nauðsynlega. Þrátt fyrir marg-
víslega kosti sem slíkt samstarf
hefur, fylgja því einnig nokkrir
gallar.
Fyrst vil ég nefna þau áhrif sem
samstarf margra aðila hefur á á-
kvarðanatöku. Til að leysa sam-
eiginleg verkefni eru samstarfs-
nefndir settar á laggirnar. í þeim
eiga sæti fulltrúar úr öllum
byggðarlögunum. Þessir fulltrú-
areru alltof oftekki lýðræðislega
kjörnir fulltrúar, heldur ráðnir
embættismenn. Hver er t.d. full-
trúi Keflavíkur í stjórn SSS? Hver
er fulltrúi Keflavíkur í Brunavörn-
um Suðurnesja? Hver er fulltrúi
Keflavíkur í stjórn Sjúkrahúss
Keflavikurlæknishéraðs? Hverer
fulltrúi Keflavikur í stjórn Heilsu-
gæslustöðvar Suðurnesja?
Hverjir eru til vara?
Þegar stjórnun fer fram í svona
mörgum þrepum, er komin upp
sú hætta að mál þvælist óratíma
milli þessara þrepa, engum til
gagns. Þannig geta t.d. embætt-
ismennirnir í stjórn SSS tekið
ákvarðanir, tafið mál, og á annan
hátt haft áhrif á ákvarðanir lýð-
ræðislega kjörinna fulltrúa í bæj-
arstjórnunum. Sorglegt dæmi
um það hvernig stjórn SSS virkar
sem dragbitur á mál, er með-
höndlun tillögunnar um hjúkr-
unarheimili fyrir aldraða, sem
þvældist milli bæjarstjórnar
Keflavíkur og stjórnar SSS frá 5.
maí sl. til 15. nóv., að loks var
tekin ákvörðun um að kanna
þörfina.
Annar galli, sem ég tel veiga-
mikinn, er sá, að þegar mörg
sveitarfélög standa í sameigin-
legum rekstri er yfirleitt greitt
eftir höfðatölureglunni svoköll-
uðu. Þ.e. fjöldi íbúanna ræður
greiðslu, ekki tekjur íbúanna.
Þó ég nefni þessa vankanta tel
ég samstarf sveitarfélaganna
mikilvægt, þvístærri eining getur
áorkað meiru en lítil, en við
þurfum aö finna leiðir til að bæta
úr þessum vanköntum.
SAMEINING
Eðlilegasta leiðin til úrbóta er
að sjálfsögðu að stíga skrefiö til
fulls og sameina þessi byggðar-
lög, þá á ég við Suðurnesin í
heild. Þá verða ákvarðanir tekn-
ar af sameiginlegri stjórn sem er
ábyrg gagnvart öllum íbúum
svæðisins, en ekki einstökum
hlutum þess. Þá verða ákvarðan-
ir teknar án þess að þurfa að
þvælast milli stjórna og þannig
er minni hætta á að ráðnir em-
bættismenn nái undirtökunum í
mikilvægum stofnunum (eins og
nú í stjórn SSS). Þá greiðir hver
og einn í sameiginlegan sjóð i
samræmi við það sem hann aflar
í stað þess að höfðatölureglan
ráöi. Síðast en ekki síst skapast
grundvöllur fyrir ýmis konar
þjónustu, sem stórt og sameinað
byggðarlag getur veitt en er
mörgum sundruðum um megn.
Þrátt fyrir augljósa kosti þess
að sameina byggðarlögin á Suð-
urnesjum hefur verið undarlega
hljótt um þetta mál. Þó hafa
nokkrar umræður átt sér stað um
sameiningu Keflavíkurog Njarð-
víkur og tel ég það heppilegt
sem fyrsta skref.
TVÖ HVERFI - KEFLAVÍK
OG NJARÐVfK
Keflavík og Njarðvík eru tveir
sambyggðir byggðakjarnar sem
eiga margt sameiginlegt. (búar
þessara byggðakjarna sækja at-
vinnu og þjónustu yfir „landa-
mærin" í miklum mæli. (raun er
erfitt að átta sig á því, hvers
vegna hér er um tvö byggðarlög
að ræða. Tvær bæjarstjórnir og
tvö bæjarráð (auk þess sem
stundum eru haldnir sameigin-
legirfundir bæjarráðanna). Tvö-
falt nefndakerfi og tvöfalt em-
bættismannakerfi o.s.frv. Hag-
kvæmni sameiningar fyrir íbúa
byggðarlaganna ætti að vera
augljós. Rétt er þó að taka fram,
aö það er ekki helmingi ódýrara
aö reka eitt stórt byggðarlag en
tvö minni, en það á að geta verið
tökivert ódýrara. Einnig skapast
mögufeikar á bættri þjónustu.
Þvi má segja a6 peningar þeir
•em viö (jretðum í sameiginlega
sjóöijjætu nýst okkur betur eftir
sameiningu.
Þaö er því forvitnilegt að
athuga afretns hvað standi í vegi
fyrir sameiningu, ef það er eins
mikið þjóðþrifamál og ég hef
bent á.
Ég er þeirrar skoðunar að þaö
séu ýmsir smákóngahagsmunir
sem þar ráði ferðinni. T.d. eru
samtals 16 menn í bæjarstjórn-
um Keflavíkur og Njarðvíkur nú.
Eftir sameiningu verða þeir varla
svo margir. Bæjarstjórnarmenn
hafa þvi nokkra hagsmuni i
þessu máli. Þess má pó geta, að
slík fækkun fulltrúa kæmi sér
sennilega verst fyrir þá flokka
sem eru litlir á báöum stöðum,
eins og t.d. Alþýöubandalagið
Bæjarstjórarnlr veröa ekkl
lengur tvelr (þetta á reyndar viö
um flesta toppana i embættis-
kerfinu). Þvi er ekki við þvi aö
búast að þeir séu ákafir í samein-
ingu, sérstaklega þó sá i Njarö-
vik, sem situr fastur i starfinu,
hverjir svo sem mynda þar meiri
hluta Þetta skýrir e t v vasklega
Jóhann Geirdal
framgöngu hans á fundi Sjálf-
stæðisflokksins í Njarðvik, er
rætt var um umræðurvið Keflvík-
iriga um sameiningu. Nú hefur
bæjarstjórn Njarðvíkur sem
kunnugt er hafnað því að fram
fari athugun á kostum hugsan-
legrarsameiningar. Þaðeróhætt
að fullyrða að þessi afturkippur í
umræðurnar kemur til með að
tefja fyrir sameiningu.
Svona þrönglr hagsmunir
mega ekki ráöa feröinni, vlö
veröum aö lóta sameiginlega
hagsmuni ibuanna sitja i fyrir-
rúmi.
Oft benda menn líka á það,
sem við getum kallað tilfinninga-
lega þætti, í tenglsum við sam-
einingu. Við erum ekki vön að því
að líta á okkur sem eina heild,
heldur sem Njarðvíkingaog Kefl-
víkinga. Öttast er aö stærri aðil-
inn undiroki þann minni og
menn sem alla tíö hafa veriö
Njarðvíkingar eða Keflvíkingar,
vilja vera það áfram. (þessu sam-
bandi tel ég hollt að líta til þeirra
staöa sem hafa reynslu af sam-
einingu. (safjörður og Eyrar-
hreppur voru sameinaðir í eitt
sveitarfélag 3. okt. 1971. Hvernig
þróuöust þessi mál þar? Um þaö
segir Guðmundur H. Ingólfsson,
forseti bæjarstjórnar (safjarðar, i
grein í 4. hefti Sveitarstjórnar-
mála 1980:
„Þegar litið er til baka til fyrstu
áranna eftir sameiningu og fram-
kvæmdir og ákvaröanir bornar
saman við þaö sem spáð var og
samkomulag varö um að geröist,
kemur í Ijós að aöeins örfá um-
talsverö atriði hafa farið öðruvisi
en ætlað var. Þar á móti kemur
svo það, aö samheldni ibúanna,
samvirkni og félagsleg sam-
hjálp hefur sífellt aukist, og er nú
svo komiö aö eðlilegt ástand er
komiö á i þeim efnum "
Þessi reynsla ætti lika að geta
orðiö okkar, ef við viljum standa
vel að þessum málum. Viö »kul-
um ekki láta hagsmunaklikur ala
svo á tortryggnl mllli byggöanna
aö þaö koml i veg fyrir samein-
ingu.
Aö lokum Keflavikog Njarövik
geta vel veriö tvö hverfi i samein-
uöum kaupstaö rétt eins og viö
tölum um Breiöholt, Voga og
Vesturbæ i Reykjavik.
|)| Keflvíkingar
Bæjarskrifstofan, Hafnargötu 12 verður
opin sam hér segir á milli jóla og nýárs:
Mánudaginn 28. des. kl. 9.30-16
Þriðjudaginn 29. des. kl. 9.30-19
Miðvikudaginn 30. des. kl. 9.30-19
Fimmtudaginn 31. des. kl. 9.30-12
(gamlársdag)
Afgreiðslan á bæjarskrifstofunni er opin í
hádeginu alla virka daga.
ATH.: Dráttarvextir verða reiknaöir á gjald-
fallnar skuldir við bæjarsjóð 31. des.
Innheimta Keflavíkurbæjar
Næsta blaö
kemur út
14. janúar.