Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 21.04.1981, Blaðsíða 16

16
Kjarasamningar á síðastliðnu hausti eru taldir hafa leitt til um 9% hækkunar
kauptaxta að meðaltali á síðasta fjórðungi ársins 1980. Verðbætur á laun hækk-
uðu um 42% yfir árið og alls hækkuðu kauptaxtar því um nær 55% eins og áður
sagði. Verðbætur samkvæmt ákvæðum laganna um stjórn efnahagsmála hækkuðu
fjórum sinnum á árinu 1980. Hækkun framfærsluvísitölu við útreikning í febrúar,
maí, ágúst og nóvember nam samtals 50,8%. Frá þessari hækkun dróst síðan
hækkun á launalið í búvörugrundvelli og hækkun á áfengis- og tóbaksverði og
einnig varð frádráttur vegna versnandi viðskiptakjara, en hann var minni en á
árinu 1979. Viðskiptakjarafrádráttur var samtals 1,4% á árinu 1980 og án þessa
frádráttar hefði verðbótavísitala hækkað um 43,7% í stað 41,7%. Að öðru leyti
skýrist munurinn á hækkun framfærsluvísitölu og hækkun verðbótavísitölu af
búvörufrádrætti og áfengis- og tóbaksfrádrætti.
Séu tölur um breytingar kauptaxta og framfærsluvísitölu dregnar saman fyrir
hvern ársfjórðung, kemur í ljós, að á fyrsta ársfjórðungi 1980 var kaupmáttur
kauptaxta allra launþega 3% minni en á öllu árinu 1979. Kaupmátturinn minnk-
aði síðan um 4% á öðrum ársfjórðungi, en hélzt svipaður á þriðja ársfjórðungi. Á
síðasta ársfjórðungi jókst kaupmáttur um nær 3% vegna grunnkaupshækkana.
Árið 1980 var kaupmáttur kauptaxta nær 5% minni en árið 1979. Sé eingöngu
litið á kauptaxta aðildarfélaga ASÍ er niðurstaðan svipuð. Kaupmáttaraukning á
síðasta ársfjórðungi er þó heldur meiri en hjá öðrum launþegum vegna heldur
meiri grunnkaupshækkana í samningum og kaupmáttarrýrnunin milli áranna
1979 og 1980 er rúmlega 4%.
Vísitölur kaupmáttar kauptaxta 1979—1980.
Allir launþegar ASÍ
1979, ársmeðaltal 100,0 100,0
1980 1. ársfjórðungur 97,2 97,7
2. ársfjórðungur 93,1 93,6
3. ársfjórðungur 93,8 93,5
4. ársfjórðungur 96,5 97,8
ársmeðaltal 95,1 95,7
Samkvæmt tölum Kjararannsóknarnefndar var hækkun greidds tímakaups
verkafólks og iðnaðarmanna milli 1979 og 1980 heldur meiri en hækkun
kauptaxta, og er munurinn á bilinu 2—3%. Launaskrið sýnist þannig hafa orðið
nokkuð á árinu, bæði hjá verkafólki og iðnaðarmönnum. Þótt ekki liggi fyrir
sambærilegar upplýsingar um launaskrið hjá öðrum starfsstéttum virðist mega
ætla, að dagvinnutekjur hafi hækkað um að minnsta kosti 52% að meðaltali.
Tölur Kjararannsóknarnefndar um vinnutíma verkafólks og iðnaðarmanna á
þremur fyrstu fjórðungum ársins 1980 benda til lítilsháttar fækkunar vikulegra
vinnustunda frá sama tíma árið áður, og virðist þess einkum gæta hjá iðnaðar-
mönnum. Meðal annars með hliðsjón af erfiðu tíðarfari og verkefnaskorti hjá
byggingariðnaðarmönnum á síðasta fjórðungi ársins er vart við því að búast, að
tölur fyrir þann ársfjórðung breyti þeirri mynd, sem hér hefur verið dregin upp.
Þegar á heildina er litið er þó ekki við því að búast, að breytingar á vinnutíma hafi