Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 21.04.1981, Blaðsíða 28

28
fóru 318 m. kr. til að mæta hallanum á viðskiptajöfnuði, en gjaldeyrisstaðan
batnaði um 269 m. kr.
Spárnar um vöruútflutning og innflutning, sem hér eru settar fram fyrir árið
1981, fela í sér, að vöruskiptajöfnuður á föstu verðlagi ársins 1980 batni heldur
frá því sem var í fyrra, þar sem gert er ráð fyrir meiri samdrætti innflutnings en
útflutnings að raungildi. Eins og áður hefur verið rakið, er búizt við, að viðskipta-
kjörin við útlönd verði heldur lakari að meðaltali 1981 en í fyrra. Samkvæmt
spánni gerir þessi rýrnun viðskiptakjara meira en að vega upp hagstæð áhrif
magnbreytinga á vöruskiptajöfnuðinn, og á verðlagi þessa árs verður því heldur
minni afgangur en í fyrra eða innan við 1 % af þjóðarframleiðslu. Mikil óvissa ríkir
um framvindu þjónustuviðskipta. í útgjaldahlið verður að gera ráð fyrir aukningu
vaxtagreiðslna, bæði vegna skuldaaukningar og hækkunar vaxta, en að öðru leyti
eru vart taldar horfur á miklum breytingum, þótt ætla megi, að haldist olíuverð
stöðugt, geti það haft hagstæð áhrif á samgöngureikning. Tekjur af erlendum
ferðamönnum hafa að líkindum orðið óvenju rýrar í fyrra en horfur í þeim efnum
eru nú taldar vænlegri en áður. í þjóðhagsspá er gert ráð fyrir, að þjónustutekjur
aukist lítið eitt að raungildi á árinu 1981 en útgjöld standi í stað. Gangi þessar spár
eftir, sem telja verður í bjartsýnna lagi, yrði áfram halli á þjónustujöfnuði, sem
næmi 3% af þjóðarframleiðslu, og er það nokkru skárri niðurstaða en í fyrra.
Samkvæmt þessum spám yrði svipaður halli á viðskiptajöfnuði og í fyrra eða
2—21/2%. Á því gengi, sem við er miðað í lánsfjáráætlun, yrði viðskiptahallinn
rösklega 400 m. kr. samkvæmt spánni og á föstu gengi er það sama fjárhæð og á
árinu 1980.
Samkvæmt lánsfjáráætlun og á þeim gengisforsendum, sem þar er beitt, á að
taka ný lán erlendis að fjárhæð 1.463 m. kr. á árinu 1981 og er það svipað og á sl.
ári. Afborganir af erlendum lánum aukast hins vegar að mun og eru áætlaðar 690
m. kr., þannig að innstreymi erlends lánsfjár, nettó, er áætlað 773 m. kr. og er það
töluvert lægri fjárhæð en á síðastliðnu ári. Gert er ráð fyrir, að töluvert útstreymi
verði á öðrum fjármagnshreyfingum, en í heild verði fjármagnsjöfnuður hagstæð-
ur um 625 m. kr. á gengi lánsfjáráætlunar og er það töluvert minna en í fyrra. Á
þeim gengisforsendum, sem hér ræðir, yrði greiðslujöfnuðurinn við útlönd hag-
stæður um 200 m. kr. og gjaldeyrisstaðan batnaði að sama skapi.
Þær fjárhæðir, sem hér hafa verið tilgreindar, eru miðaðar við sömu forsendur
um breytingar meðalgengis milli áranna 1980 og 1981 og í fjárfestingar- og
lánsfjáráætlun. Þessar forsendur, sem fela í sér um 32% meðalverðhækkun er-
lends gjaldeyris á árinu 1981, eru á hinn bóginn miðaðar við verðforsendur
áætlunarinnar um 42% meðalhækkun innlends verðlags á árinu. Verðbreytingar
verða meiri en lánsfjáráætlun gerir ráð fyrir, eins og nánar er um fjallað í kafla um
verðlagsmál fyrr í þessari skýrslu. Af þessum sökum má gera ráð fyrir meiri
gengisbreytingu að meðaltali á árinu en í lánsfjáráætlun og þar með hærri fjár-
hæðum í greiðslujafnaðarreikningum við útlönd en hér hafa verið nefndar.