Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 21.04.1981, Blaðsíða 31

31
viðskiptalöndunum. Á fyrsta ársfjórðungi 1980 lækkaði skráð meðalgengi krón-
unnar um 3 xh% frá ársfjórðungnum næsta á undan, en að raungildi hækkaði
gengið um nær 3%. Þegar tekið er tillit til verðbreytinga var gengi íslenzku
krónunnar á 1. ársfjórðungi 1980 nær 9% hærra en á 3. ársfjórðungi 1979 og 13
V2% hærra en á 1. ársfjórðungi 1979. Gengið var hins vegar látið síga allört frá og
með marzlokum til áramóta. Gengið lækkaði því að raungildi eftir því sem leið á
árið og var á 4. ársfjórðungi um 8% lægra en á 1. ársfjórðungi 1980.
Athyglisvert er að líta á tölur um þróun raungengis yfir lengra árabil og má þá
meðal annars bera hana saman við þróun viðskiptakjara á sama tíma.
Vísitölur 1972 = 100 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980
Raungengi ............................ 107 120 104 113 120 113 112 115
Viðskiptakjör ........................ 116 104 88 98 107 107 97 94
Þessi samanburður sýnir meðal annars, að raungengi krónunnar hækkaði árin
1973 og 1974, en viðskiptakjör bötnuðu að mun á árinu 1973. Rýrnun viðskipta-
kjaranna árið 1974 kom hins vegar ekki fram í gengisskráningu fyrr en seint á því
ári og gætir ekki í árstölum fyrr en 1975. Raungengið hækkaði með batnandi
viðskiptakjörum árin 1976 og 1977 en lækkaði á árinu 1978. Viðskiptakjör
versnuðu mjög árin 1979 og 1980, en útflutningur jókst að mun bæði árin. Á
mælikvarða árstalna hélzt raungengi krónunnar lítið breytt á sama tíma, hækkaði
raunar stöðugt frá 4. ársfjórðungi 1978 fram á 1. ársfjórðung 1980 en fór
lækkandi eftir það til ársloka 1980.
í efnahagsáætlun ríkisstjórnarinnar frá 31. desember 1980 var því lýst yfir, að
gengi krónunnar yrði haldið stöðugu næstu mánuði. í fyrstu var þessi stefna
framkvæmd með þeim hætti, að skráðu gengi krónunnar var haldið óbreyttu
gagnvart dollar, en gagnvart öðrum myntum breyttist gengið allt eftir því sem
gengi þeirra breyttist gagnvart dollar. Gengi krónunnár gagnvart dollar var
þannig skráð á kr. 6,23 frá 31. desember til 9. febrúar. Framan af janúarmánuði
lækkaði gengi dollars nokkuð á alþjóðagjaldeyrismörkuðum, en í lok janúar og
byrjun febrúar hækkaði dollar mjög mikið og einkum gagnvart Evrópumyntum.
Þetta hafði það í för með sér, að meðalgengi krónunnar hækkaði verulega. Skráð
meðalgengi krónunnar gagnvart öllum myntum var um áramót nær 22% lægra en
að ársmeðaltali 1980. Meðalgengið var 0,6% hærra í janúar en við áramót og 9.
febrúar var skráð meðalgengi krónunnar rúmlega 3V2% hærra en um áramót.
Flinn 10. febrúar var svo ákveðið að miða gengisskráningu við það, að vegið
meðalgengi krónunnar héldist óbreytt frá því sem það var um áramót, en það fól í
sér um 3V2% lækkun frá vegnu meðalgengi deginum áður. í febrúarmánuði var
vegið gengi krónunnar að meðaltali nær hið sama og um áramót. Ætla má, að á 1.
ársfjórðungi 1981 hafi raungengi krónunnar orðið um 1V2% hærra en á 4.
ársfjórðungi 1980 og að óbreyttri gengisskráningu stefnir það enn hærra á 2.
ársfjórðungi. Hvað varðar gengismál næstu mánuðina, er í þjóðhagsspá gert ráð