Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 21.04.1981, Blaðsíða 38

38
að sjóðirnir hafi varið 66% tekna sinna til útlána og skuldabréfakaupa. Af
útlánum sjóðanna runnu um 43% til fjárfestingarlánasjóða og annarra opinberra
aðila, en um 57% í önnur lán, þ. á m. til sjóðfélaga. Mikill meiri hluti þessara
útlána er nú verðtryggður.
Framleiðsla og hagur atvinnuvega.
Fiskveiðar.
Eins og fram kom í kaflanum um útflutningsframleiðsluna, jókst verðmæti fisk-
aflans, metið á föstu verðlagi, um rúmlega 7% á árinu 1980. Aukningin var borin
uppi af aukningu þorskafla úr 360 þúsund tonnum 1979 426 þúsund tonn árið
1980. Nokkur aukning var einnig á ýsu-, karfa- og grálúðuafla, en ufsaafli
minnkaði. Samtals jókst botnfiskaflinn úr 578 þúsund tonnum 1979 í 657 þúsund
tonn í fyrra eða um 14% en verðmætisaukningin var heldur meiri þar sem þorskur
var hærra hlutfall af aflanum í fyrra en árið áður. Aflaaukning varð mest hjá minni
skuttogurum, að nokkru vegna fjölgunar togara, en þó aðallega vegna þess að
meðalafli skipanna jókst talsvert. Nokkur aukning varð einnig á bátaaflanum, en
afli stærri skuttogaranna breyttist lítið. Fiskverð að meðtöldu stofnfjársjóðsgjaldi
og olíugjaldi utan skipta, hækkaði um nálægt 41% milli áranna 1979 og 1980 en
skiptaverð, sem ákveður tekjur sjómanna, hækkaði nokkru meira eða um 44%,
þar eð olíugjald til fiskiskipa var lægra á árinu 1980 en árið áður. Olíuverð var
nokkuð stöðugt framan af árinu 1980 og var olíugjald til fiskiskipa þá lækkað úr
9% í 5% um áramót og í 2,5% í marz 1980.1). Á síðari hluta ársins hækkaði
olíuverð verulega og var olíugjald þá hækkað í 7,5% frá 1. október. Af einstökum
kostnaðarliðum hækkaði olíukostnaður mest milli áranna 1979 og 1980. Verð á
gasolíu hækkaði um 70% að meðaltali og verð á svartolíu hækkaði um rúmlega
90%. Verðmunur á gasolíu og svartolíu minnkaði þannig á síðasta ári og á fyrstu
mánuðum þessa árs hefur munurinn enn minnkað.
Rekstrarreikningar útgerðar fyrir árið 1980 liggja ekki fyrir en áætlanir benda
til þess, að hagur botnfiskveiða, báta og togara samtals, hafi verið áþekkur og á
árinu 1979, þrátt fyrir aflaaukninguna. Hún virðist þannig ekki hafa gert betur en
vega upp hækkun útgerðarkostnaðar umfram hækkun fiskverðs. í útgerðarkostn-
aði munar mest um hækkun olíuverðs, eins og áður var nefnt, en segja má að hin
gífurlega hækkun olíuverðs á árinu 1979 hafi komið fram af fullum þunga á árinu
1980.
Á mælikvarða brúttóhlutdeildar fjármagns, þ. e. áður en fjármagnskostnaður
er færður til gjalda, hefur afkoma botnfiskveiðiflotans verið svipuð síðustu fjögur
árin, en á mælikvarða hreins hagnaðar virðist afkoman heldur betri síðustu tvö
árin en árin á undan. Hér verður þó að hafa í huga, að fjármagnskostnaður
togaranna er afar mismunandi, eftir því á hvaða lánskjörum þeir voru keyptir, auk
1) Gjaldið var tekið upp í kjölfar olíuverðshækkananna í ársbyrjun 1979 og var hæst 12% á tímabilinu júlí til
september 1979.