Tímarit Máls og menningar - 01.09.2013, Qupperneq 84

S i g u r ð u r G . Va l g e i r s s o n
84 TMM 2013 · 3
þennan unga félaga sinn. Daginn eftir hringdi skáldið svo í eiganda hljóð-
kerfisins og talaði máli þrumunnar.
Kvöldið eftir átti Vonnegut að koma fram. Liður í undirbúningnum var
einmitt að fá texta allra þeirra sem lásu fyrirfram og láta þýða þá. Vonnegut
var ekki með neitt slíkt en bað um töflu og krít. Efnið sem hann bauð
upp á var hugleiðing um uppbyggingu sögu með hliðsjón af meðal annars
Öskubusku og Hamlet. Hann gerði lóðrétt strik á töfluna og lárétt strik til
hægri frá því miðju. Lárétta strikið hófst á upphafi og vísaði til endaloka.
Lóðrétti ásinn var með slæmum örlögum fyrir neðan strik og góðum fyrir
ofan. Vonnegut renndi nokkrum sögum í gegnum þetta en segja má að
kjarni málsins hafi verið að Hamlet væri nánast fullkomið verk þar sem
maður vissi þar eiginlega aldrei frekar en í lífinu hvort það sem gerðist væri
gott eða slæmt. Fyndin pæling, sem mér hefur oft orðið hugsað til síðan og þá
ekki síst í tengslum við lífið. Þess má geta að svipaður fyrirlestur Vonneguts
birtist í TMM í þýðingu Braga Halldórssonar 2011, í 2. hefti.
Meðal þess sem ég skipulagði fyrir Vonnegut á meðan hann var hér var
heimsókn til Halldórs Laxness. Auður Sveinsdóttir var svo vinsamleg að
taka á móti okkur með örstuttum fyrirvara eitt síðdegið. Vonnegut hafði
lesið Sjálfstætt fólk og var mjög hrifinn. Þegar við komum upp á Gljúfrastein
mættum við Halldóri Þorgeirssyni, tengdasyni Halldórs Laxness, sem lengi
hafði verið aðdáandi Vonneguts. Hann sagði mér síðar að sér hefði brugðið
talsvert þegar hann gekk í flasið á Kurt Vonnegut. Hann hafði ekki heyrt
neitt af heimsókninni.
Á þessum tíma var nóbelsskáldinu okkar örlítið farið að förlast. Virðulegt
og vinsamlegt fasið var þó hið sama og áður. Hann spurði Vonnegut oftar en
einu sinni hvort hann væri í kvikmyndum. Á leiðinni til Reykjavíkur sagði
ég afsakandi að Laxness væri orðin dálítið gleyminn. Vonnegut tók ekki
undir það. Hann sagðist hafa séð verri dæmi.
Vonnegut hélt sig nokkuð til hlés í þessari heimsókn en þáði þó alltaf
þegar ég bauð honum í bíltúr á gamla Chervolettinum og ég neita því ekki að
ég hugsaði einhvern tíma þegar við runnum rólega um stræti borgarinnar og
hjöluðum um allt og ekkert að þetta gæti sennilega varla gerst annars staðar
í heiminum. Ein af skyndihugdettunum sem ég fékk var að bjóða honum í
bíltúr um Reykjanesið fyrri part dagsins sem hann átti að fara aftur til New
York. Það var bæði stutt frá heimili mínu í Hafnarfirði og þaraðauki bara
kippkorn frá Keflavík.
Þegar stundin var að nálgast fór ég þó, eins og bóndakonan í Gilitrutt,
að verða nokkuð hugsi. Ástæðan var sú að það hafði smátt og smátt runnið
upp fyrir mér að landa- og jarðfræðiþekking mín nægði ekki nema til að
benda út um bílgluggann einhvers staðar og segja: „This is lava“. Ingibjörg
Björnsdóttir, sem var ritari hjá Norræna húsinu og vann fyrir stjórnina var
þá svo væn að benda mér á að fá Sigurð Steinþórsson jarðfræðing sem leið-
sögumann. Ég hringdi strax í Sigurð sem tók erindinu ljúflega. Hann fékk