Morgunblaðið - 28.02.2019, Síða 22

22 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. FEBRÚAR 2019
Opnunartilboð
Komdu við og
kíktu á tilboðin
Vorum að opna nýjan og glæsilegan sýningarsal
í verslun okkar á Óseyrarbraut 28, Hafnafirði.
Álfabakka 12, 109 Reykjavík • S. 557 2400 • Netverslun elbm.is
Opið virka daga kl. 8-18
Sængurverasett, dúkar,
servíettur, viskustykki,
dýnuhlífar & lök, sloppar & inniskór,
handklæði & þvottapokar.
Vörurnar fást í
Efnalauginni Björg í Mjódd
LÍN fyrir hótel, veitingahús, gistiheimili,
sjúkrastofnanir og heimili
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Gerð er grein fyrir verkfallsboðun-
um, verkfallsaðgerðum og fleiru í
ársskýrslum ríkissáttasemjara sem
komið hafa út á hverju ári frá árinu
2008 og er nýjasta skýrslan um árið
2017. Skýrslurnar eru birtar á
heimasíðu embættisins (rikissatta-
semjari.is).
Nokkur verkfallslaus ár
Miklar annir voru hjá ríkissátta-
semjara árið 2008 og voru hátt í 200
kjarasamningar gerðir það ár.
Framan af árinu var spurn eftir fólki
til starfa og setti það mark á kjara-
viðræðurnar. Þegar leið á árið sner-
ist þetta við. Sem kunnugt er féllu
íslensku bankarnir um haustið og
hafði það mjög víðtæk áhrif.
Vísað var 39 málum með form-
legum hætti til ríkissáttasemjara.
Deila Ljósmæðrafélags Íslands við
ríkið stóð upp úr af einstökum mál-
um.
Átján málum var vísað til ríkis-
sáttasemjara með formlegum hætti
árið 2009. Frá fyrra ári voru þrjú
mál óleyst í upphafi ársins. Tíu mál
leystust með samningum deiluaðila,
þrjú voru dregin til baka eða felld
niður og sex mál voru óleyst í árslok.
Árið 2010 var 22 málum vísað
formlega til ríkissáttasemjara. Þess
vegna voru samtals 28 mál til með-
ferðar hjá embættinu á árinu. Öll
málin, að tveimur frátöldum, leyst-
ust með samningum. Sex mál voru
dregin til baka og einu vísað í gerð-
ardóm. Tvö mál sem voru óleyst í
árslok leystust síðla árs 2011.
Sextán verkfallsaðgerðir
Samkvæmt ársskýrslu 2011 voru
verkfallsaðgerðir boðaðar sextán
sinnum það ár. Samningar náðust í
tíu skipti áður en til verkfalls kom. Í
fjórum tilvikum var verkfallsboðun
afturkölluð eða aflýst.
Verkföll komu til framkvæmda í
þremur deilum þetta ár; tveimur
sem var vísað til ríkissáttasemjara
2011 og einni frá árinu 2010. Flug-
umferðarstjórar settu á yfirvinnu-
bann og þjálfunarbann, atvinnuflug-
menn hjá Icelandair efndu til
yfirvinnubanns og félagsmenn Sjó-
mannafélags Íslands á skipum Haf-
rannsóknastofnunar fóru í um
tveggja mánaða verkfall.
Flugstéttir lögðu niður störf
Verkfallsaðgerðir voru boðaðar í
24 deilumálum af 55 sem vísað var til
ríkissáttasemjara árið 2014. Samn-
ingar náðust í 11 þeirra mála áður
en verkfallsaðgerðir hófust en til
verkfalla kom í 13 tilfellum. Þannig
kom til verkfalla í fimm kjaradeilum
kennara innan Kennarasambands
Íslands, þ.e. hjá framhaldsskóla-
kennurum, grunnskólakennurum og
tónlistarkennurum.
Verkfallsaðgerðir ollu nokkurri
röskun á starfsemi Icelandair hf. á
árinu. Þau félög sem hótuðu verk-
fallsaðgerðum eða beittu verkfalls-
vopninu með einhverjum hætti voru
Félag íslenskra atvinnuflugmanna,
Félag flugfreyja og flugþjóna, Flug-
virkjafélag Íslands og Félag flug-
umsjónarmanna hjá Icelandair.
Félag flugvallarstarfsmanna,
Landssamband sjúkraflutninga- og
slökkviliðsmanna og Stéttarfélag í
almannaþágu boðuðu til verkfalls-
aðgerða hjá ISAVIA ohf.
Læknar gripu til verkfallsaðgerða
í kjaradeilum Skurðlæknafélags Ís-
lands og Læknafélags Íslands við
ríkið.
Sjómannafélag Íslands boðaði til
verkfalls undirmanna á Vestmanna-
eyjaferjunni Herjólfi. Lög voru sett
á verkfallsaðgerðir tímabundið. Þá
fór Starfsmannafélag Kópavogs í
ótímabundið verkfall en samningar
náðust í þann mund sem verkfallið
hófst.
Erilsamt ár í Karphúsinu 2015
Gerðir voru 229 kjarasamningar
hjá ríkissáttasemjara á árinu 2015
og var árið erilsamt hjá embættinu.
Segja má að árið 2015 hafi verið
átakaár á íslenskum vinnumarkaði.
Af 60 sáttamálum sem voru til
meðferðar hjá ríkissáttasemjara
voru boðaðar vinnustöðvanir í 43
málum. Þannig boðuðu 72 stéttar-
félög til aðgerða og kom 21 þeirra til
framkvæmda. Í þessum tölum er að-
eins fjöldi þeirra stéttarfélaga sem
boðaði viinnustöðvun en ekki til hve
margra vinnustaða aðgerðir náðu né
hve lengi eða oft þær voru fram-
kvæmdar.
Sautján aðildarfélög BHM boðuðu
til viðamikilla verkfallsaðgerða á
fimm ríkisstofnunum. Félag ís-
lenskra hjúkrunarfræðinga (FÍH)
fór einnig í verkfall sem náði til um
2.100 hjúkrunarfræðinga, þar af
1.400 á Landspítala. Eftir tíu vikna
verkfallsaðgerðir BHM og tveggja
vikna verkfall FÍH voru sett lög á
kjaradeiluna og sérstökum gerðar-
dómi falið að ákvarða kjör hópanna.
Ellefu vinnustöðvanir boðaðar
Gerðir voru 38 kjarasamningar á
árinu 2016, þar af voru 14 þeirra
gerðir undir stjórn ríkissáttasemj-
ara. Af ellefu sáttamálum sem var
vísað til ríkissáttasemjara 2016 voru
boðaðar vinnustöðvanir í fjórum og
komu tvær til framkvæmda. Auk
þess voru átta mál frá fyrri árum til
meðferðar hjá embættinu. Vinnu-
stöðvanir voru boðaðar í sex þeirra
og komu fimm af þeim til fram-
kvæmda.
Vinnustöðvun var boðuð í deilu
Sjómannasambands Íslands (SSÍ),
Sjómannafélags Íslands (SÍ), Verka-
lýðsfélags Vestfjarða (VerkVest),
Sjómanna- og vélstjórafélags
Grindavíkur (SVG) og Félags vél-
stjóra og málmtæknimanna (VM)
við Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi
(SFS). Vinnustöðvanirnar tóku allar
gildi nema hjá VM sem aflýsti
vinnustöðvun þegar samningar náð-
ust. Önnur félög frestuðu vinnu-
stöðvunum sínum þar til niðurstöður
atkvæðagreiðslna lægju fyrir. Öll fé-
lögin felldu samningana og skullu á
ótímabundnar vinnustöðvanir allra
nema VM. SFS tilkynnti að verk-
bann yrði sett á VM 20. janúar 2017
næðust ekki samningar fyrir þann
tíma.
Nokkur ólga á vinnumarkaði
Aðeins 18 sáttamál voru til með-
ferðar hjá ríkissáttasemjara á árinu
2017. Ellefu málum var vísað til rík-
issáttasemjara á árinu. Auk þess
hafði embættið sjö mál frá fyrri ár-
um til meðferðar. Engu að síður
gætti nokkurrar ólgu á vinnumark-
aði, að mati ríkissáttasemjara. Gerð-
ir voru 22 kjarasamningar, þar af 12
undir stjórn embættisins.
Vinnustöðvanir stóðu yfir í byrjun
ársins í málum SSÍ, SÍ og VerkVest
annars vegar og SFS hins vegar.
SFS hafði auk þess sett verkbann á
VM undir lok ársins 2016 en VM
hafði aflýst verkfalli í kjölfar und-
irritunar samninga í desember 2016
sem voru svo felldir í atkvæða-
greiðslum allra félaga. Vinnustöðv-
unum lauk með undirritun kjara-
samninga í febrúar 2017 eftir að
hafa staðið yfir í tæpar sjö vikur árs-
ins og tæpar tíu vikur í heild.
Vinnustöðvun var boðuð í máli
Flugfreyjufélags Íslands (FFÍ) og
Primera Air Nordic SIA og önnur
vinnustöðvun var boðuð í máli Flug-
virkjafélags Íslands (FVFÍ) og Sam-
taka atvinnulífsins (SA) vegna Ice-
landair.
Félagsdómur dæmdi vinnustöðv-
un FFÍ ólögmæta en vinnustöðvun
FVFÍ stóð yfir í 26 klukkustundir og
náði til 283 félagsmanna.
Vinnustöðvanir koma í hrinum
 Margir kjarasamningar losna á sama tíma  Vinnustöðvanir til að knýja á um samninga  Ríkis-
sáttasemjari gefur út ársskýrslur með yfirliti um fjölda samningaviðræðna sem vísað er og lyktir þeirra
Morgunblaðið/Hari
2017 Flugvirkjaverkfallið hafði mikil áhrif á flugið eins og sjá mátti á
Keflavíkurflugvelli þegar myndin var tekin á fyrsta degi verkfallsins.
Verkfallsboðun
» Forsenda þess að boða megi
til vinnustöðvunar er að ekki
hafi náðst sættir í viðræðum
undir stjórn sáttasemjara.
» Stefni í átök með vinnu-
stöðvun ber að tilkynna það
sáttasemjara og þeim sem hún
beinist að með sjö sólarhringa
fyrirvara.
» Sáttasemjari getur ekki
frestað boðaðri vinnustöðvun
en aðilar á almenna vinnu-
markaðnum geta gert það.
» Beri samningaumleitanir
sáttasemjara ekki árangur má
hann leggja fram miðlunar-
tillögu til lausnar deilunni.
Allt um sjávarútveg