Morgunblaðið - 05.05.2019, Blaðsíða 12

Donald Trump sendi frá sér tíst á
sunnudag þar sem hann sagðist
ætla að hækka tolla á kínverskan
varning strax á föstudag.
Tísti Trump að undanfarna 10
mánuði hefði verið lagður 25% toll-
ur á 50 milljarða dala virði af kín-
verskri hátæknivöru og 10% tollur
á 200 milljarða dala virði af vörum
af öðrum toga. Hyggst hann hækka
tolla á síðarnefnda vöruhópinn upp
í 25%. Þá ýjaði Bandaríkjaforseti að
því að senn yrði allur innflutningur
frá Kína, eins og hann leggur sig,
látinn bera 25% toll.
Bætti Trump því við að kostn-
aðurinn af hækkuðum tollum hefði
til þessa aðallega lent á herðum
kínverskra framleiðenda.
Ráða má af yfirlýsingu forsetans
að honum þyki samningaviðræður
við kínversk stjórnvöld ganga of
hægt og segir Reuters tíst helg-
arinnar stangast á við fyrri ummæli
Trumps, sem síðast á föstudag
sagði viðræðurnar við Kína ganga
vel.
Til stendur að viðskiptasamn-
inganefndir landanna fundi í þess-
ari viku og er von á Liu Hue,
aðstoðarforsætisráðherra Kína, til
Washington af því tilefni.
ai@mbl.is
AFP
Þreyta Trump virðist liggja á að fá
niðurstöðu í viðræður Kína og
Bandaríkjanna. Hlé var gert á tolla-
stríði landanna í desember.
Hótar hærri
tollum í vikulok
 Bandaríkjaforseti setur aukinn
þrýsting á kínversk stjórnvöld
12 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 6. MAÍ 2019
Norðlingabraut 8
110 Reykjavík
S: 530-2005
Bíldshöfði 16
110 Reykjavík
S: 530-2002
Tryggvabraut 24
600 Akureyri
S: 461-4800
&530 2000
www.wurth.is
Verkfæri – Festingar – Fatnaður – Persónuhlífar – Efnavara – Bílaperur – Rafmagnsvörur
Bætiefni
• Bensín og dísel bætiefni í tankinn
• Hreinsar bensíndælu, leiðslur og fl.
• Minnkar eldsneytisnotkun
• Lengir líftíma hvarfakúts og súrefnis-
skynjara, kemur í veg fyrir stíflaða ventla
• Minnkar losun út í umhverfið
Vnr: 0893 73
Verð: 1.990 kr.
Álfelguhreinsir
• Hentar aðeins álfelgum
• Fjarlægir erfiðustu bremsuryks-
bletti sem og tjörubletti
• Inniheldur sýru
Vnr: 0890 102
Verð: 3.152 kr.
6. maí 2019
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 122.32 122.9 122.61
Sterlingspund 158.98 159.76 159.37
Kanadadalur 90.77 91.31 91.04
Dönsk króna 18.271 18.377 18.324
Norsk króna 13.938 14.02 13.979
Sænsk króna 12.743 12.817 12.78
Svissn. franki 119.85 120.51 120.18
Japanskt jen 1.0967 1.1031 1.0999
SDR 169.14 170.14 169.64
Evra 136.42 137.18 136.8
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 166.5834
Hrávöruverð
Gull 1270.05 ($/únsa)
Ál 1799.5 ($/tonn) LME
Hráolía 70.48 ($/fatið) Brent
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á
● Jet2.com og Jet2CityBreaks hafa
ákveðið að tvöfalda tíðni flugferða sinna
til Íslands veturinn 2019 til 2020. Kem-
ur þetta fram í tilkynningu sem Isavia
sendi fjölmiðlum á sunnudag.
Verður boðið upp á samtals 32 ferðir
til Keflavíkurflugvallar frá flugvöllum
Birmingham, Glasgow, Manchester,
Leeds og Newcastle, auk East Mid-
lands-flugvallar við Nottingham, og
geta ferðalangar dvalið á Íslandi ýmist í
þrjár eða fjórar nætur.
Jet2.com er breskt lággjaldaflugfélag
sem stofnað var árið 1983 og starfaði
fyrst undir merkjum Channel Express.
Alls eru 89 flugvélar í flota félagsins og
flýgur það til 71 áfangastaðar.
ai@mbl.is
Munu fljúga tvöfalt
oftar til Íslands
STUTT
BAKSVIÐ
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Á fimmtudag fjallaði Morgunblaðið
um áhyggjur sérfræðinga af því að
fjármálaáætlun og fjármálastefna
stjórnvalda veiti ríkinu of lítið svig-
rúm til að bregðast við sveiflum í
hagkerfinu. Í umsögn fjármálaráðs
um nýja tillögu til þingsályktunar
um fjármálaáætlun fyrir tímabilið
2020 til 2024 birtist t.d. orðið
„spennitreyja“ á
tíu stöðum og er
þar bent á að
áætlunin byggist
á hagvaxtarspá
sem samræmist
ekki alltaf veru-
leikanum.
Jóhann Rúnar
Björgvinsson
hagfræðingur
starfaði hjá fjár-
málaráðuneytinu
þegar unnið var að gerð laga um
opinber fjármál, sem lögðu þá
skyldu á hverja ríkisstjórn að semja
fjármálastefnu og fylgja henni eftir
með árlegri fjármálaáætlun. Hann
segir misskilnings gæta, bæði hjá
fjármálaráðuneyti og fjármálaráði
um það hve þröngan stakk lögin
sníða stjórnvöldum:
„Við framsetningu fyrstu fjár-
málastefnu árið 2016, fyrir tímabilið
2017 til 2021, var ákveðið að í stað
þess að setja eitt afkomumarkmið
fyrir tímabilið allt – 5% af vergri
landsframleiðslu – yrði afkomu-
markmiðinu dreift niður á einstök ár
svo ár hvert væri afgangur af fjár-
lögum sem næmi 1% af vergri lands-
framleiðslu. Með þessu var í raun
farið á svig við eðli og tilgang lag-
anna. Rökréttara væri að setja ein-
ungis eitt markmið til fimm ára án
þess að tilgreina það nánar á einstök
ár enda á hagsveiflan ekki að setja
mark sitt á markmið fjármálastefnu
þar sem hún lýtur fyrst og fremst að
sjálfbærni og áskorunum langtíma-
áætlunar,“ segir Jóhann. „Það segir
sig sjálft að erfitt er að setja óbreyt-
anleg árleg markmið til fimm ára
með þessum hætti.“
Jóhann segir það vera réttari
skilning á fyrirmælum laganna að
þau veiti töluverðan sveigjanleika.
„Fjármálaáætlun á að útfæra hvern-
ig markmiðum fjármálastefnu skuli
náð, og þarf að endurskoða áætl-
unina árlega með hliðsjón af þróun
efnahagsskilyrða og hagsveiflu –
enda er stöðugleiki grunngildi fjár-
málaáætlunar og á hún að felast í því
að nýta mannafla, fjármagn og auð-
lindir þjóðarbúsins sem best svo að
tryggja megi sem jafnastan hag-
vöxt.“
Svigrúm innan
fimm ára ramma
Aðspurður hvað kunni að valda
þessum misskilningi segir Jóhann að
staðfesting laga um opinber fjármál
hafi átt sér langan aðdraganda. Al-
þingi samþykkti lögin 2015 en vinna
við gerð frumvarpsins hófst árið
2012. Hafði fjármálaráðuneytið að
leiðarljósi leiðbeiningar Alþjóða
gjaldeyrissjóðsins sem eiga að
hjálpa ríkjum að stjórna fjármálum
sínum af meiri aga og skynsemi.
„Hugsunin var sú að lögin innleiddu
viss grunngildi: sjálfbærni og var-
færni, og samhliða því stöðugleika,
festu og gegnsæi. Á lokasprettinum
var svo ákveðið að bæta skilyrðum
við þessi gildi og komu þá fjármála-
reglurnar tvær, önnur varðandi af-
komuna: að heildarafkoma ríkissjóðs
þurfi að vera jákvæð á hverju fimm
ára tímabili; og hin varðandi skulda-
stöðuna: að árlegur halli megi aldrei
vera meiri en 2,5% af landsfram-
leiðslu,“ segir Jóhann og bendir á
hvernig grunngildi laganna sam-
tvinni langtíma- og skammtímahugs-
un með áherslu á sjálfbærni í fjár-
málastefnu annars vegar, og áherslu
á stöðugleika í fjármálaáætlun hins
vegar.
Segir Jóhann að stjórnvöld hafi
meira svigrúm en margur virðist
halda, og hægt sé að ná markmiðum
fimm ára fjármálastefnu þó veittur
sé einhver slaki í útgjöldum hins
opinbera þegar aðstæður kalla á að
örva hagkerfið einhvern tíma á
hverju fimm ára tímabili. Þannig hafi
rekstur ríkissjóðs gengið mjög vel
undanfarin ár og skapað svigrúm
sem hægt væri að nýta á komandi ár-
um án þess að skotið væri yfir mark-
ið.
Eins bendir hann á að það virðist
ætla að takast að ná markmiðum lag-
anna um aga og aðhald í ríkisfjár-
málum: „Hér áður fyrr var framúr-
keyrsla auðveldari fyrir stofnanir og
ráðuneyti og var einfaldlega leitað á
náðir Alþingis til að fá auknar fjár-
heimildir. Í dag ber hver ráðherra
meiri ábyrgð á fjárhagslegri frammi-
stöðu síns sviðs. Umgjörðin er orðin
strangari þegar kemur að viðbótar-
framlögum og þurfa ráðuneytin öll
að vera samstiga í því að ná mark-
miðum fjármálastefnunnar.“
Ofmeta hve bindandi
fjármálaáætlun á að vera
Morgunblaðið/Hari
Sjálfbærni Fjármálaráðherra ávarpar Alþingi á þessari mynd úr safni.
Jóhann Rúnar segir lög um opinber fjármál veita ágætis svigrúm.
 Fjármálaráðuneyti og fjármálaráð misskilja fyrirmæli laga um opinber fjármál
Jóhann Rúnar
Björgvinsson