Morgunblaðið - 05.05.2019, Blaðsíða 19

MINNINGAR 19
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 6. MAÍ 2019
lagi. Ég geri mér grein fyrir því
að eðlilegt er að menn komi og
fari. Ég geri mér líka grein fyrir
því að enginn er ómissandi. Ég er
kominn á það skeið að vera mjög
sáttur við þann árangur sem ég
hef náð og nú er komið að því að
ég segi: Minn tími er liðinn.“
Hörður var ekki nema 62 ára
þegar hann fyrir um 19 árum lét
af störfum sem forstjóri Eim-
skipafélags Íslands. Hans verður
minnst sem eins áhrifamesta
leiðtoga í íslensku atvinnulífi á
síðustu öld en um leið manns sem
hélt á lofti mikilvægi menntunar
og skýrrar framtíðarsýnar m.a.
með því að láta málefni Háskóla
Íslands sig miklu varða og var
hann kjörinn heiðursdoktor við
skólann.
Ég votta Áslaugu, Ingu, Jó-
hanni Pétri og fjölskyldu samúð
mína. Merkur maður hefur nú
kvatt okkur en hvatningarorð
hans og sterk lífsgildi lifa áfram.
Ásdís Halla Bragadóttir.
Nú er skammt stórra högga á
milli hjá þeirri kynslóð sem
fæddist í konungsríkinu Dan-
mörku-Íslandi árið 1938. Fyrst
bárust fregnir af láti Atla Heimis
Sveinssonar tónskálds og tveim-
ur sólarhringum síðar um lát
Harðar Sigurgestssonar. Við þrír
hófum allir skólagöngu okkar í
Melaskóla haustið 1946. Hörður
var ekki í sama bekk og við Atli
Heimir en við kynntumst á leik-
vellinum við skólann.
Eftir þriggja ára samferð í
Melaskóla lágu leiðir okkar
Harðar saman á ný haustið 1958 í
Háskóla Íslands, en hann var þá
við nám í viðskiptafræðideild og
ég í lagadeild. Báðir fórum við
fljótt að starfa í Vöku, félagi lýð-
ræðissinnaðra stúdenta, og þar
kom að Hörður var kjörinn for-
maður Stúdentaráðs Háskóla Ís-
lands sem fulltrúi Vöku. Hæfni
Harðar í fyrirtækjarekstri kom
þá þegar í ljós. Hann var um
skeið hótelstjóri á Hótel Garði,
sem þá var rekinn sem sumar-
hótel og fórst það vel úr hendi.
Þótt áhugi Harðar beindist
fljótt að rekstri hafði hann samt
alltaf auga á pólitíkinni, en sýndi
engin merki um persónulegan
pólitískan metnað. Hann vildi
fylgjast með og hafði skoðanir.
Mér er minnisstætt samtal við
Indriða Pálsson árið 1979, sem
nokkrum árum áður hafði tekið
sæti í stjórn Eimskipafélags Ís-
lands. Óttar Möller hafði tilkynnt
að hann hygðist láta af störfum
sem forstjóri Eimskips. Indriði
spurði, hvort ég gæti bent honum
á hugsanlegan eftirmann. Ég
benti honum á Hörð. Hann sagði
mér þá, að það hefðu fleiri gert.
Og sú varð niðurstaðan.
Næstu árin á eftir töluðum við
mikið saman. Það var ómetanlegt
fyrir mig í mínu starfi vegna þess
hvað þekking Harðar á viðskipta-
lífinu var mikil. Fljótt fór ég að
verða var við umtal ungra
manna, sem réðust til Eimskips í
forstjóratíð Harðar, á þann veg
að þeir litu á það sem eins konar
ígildi háskólanáms að starfa þar
undir hans stjórn.
Við fall Sambands íslenzkra
samvinnufélaga urðu samtöl okk-
ar Harðar erfiðari en alltaf hrein-
skilin. Eimskipafélagið hafði
lengi haft einhvers konar ægi-
vald í viðskiptalífinu og ég hafði
orðið var við núning á milli rit-
stjóra Morgunblaðsins og Eim-
skipafélagsmanna á þeim tíma,
sem Eyjólfur Konráð Jónsson
starfaði á blaðinu.
Ég varaði Hörð við að Eim-
skip mætti ekki ganga of langt í
að auka hlutdeild sína í viðskipta-
lífinu í kjölfar falls SÍS en að lok-
um sauð upp úr á milli Morg-
unblaðsins og Eimskips á árinu
1990.
Þetta var erfiður tími í sam-
skiptum gamalla skólabræðra en
jafnaði sig þegar frá leið. Að
sumu leyti má kannski segja að
slíkt sé fórnarkostnaður þess ná-
vígis, sem við búum við í okkar
litla samfélagi.
Hörður hélt alltaf þeim póli-
tísku tengslum sem urðu til á
okkar háskólaárum og varð á
ýmsan hátt bakhjarl þeirrar nýju
kynslóðar sem tók við völdum í
Sjálfstæðisflokknum eftir að
Geir Hallgrímsson lét af for-
mennsku haustið 1983.
En fyrst og fremst var hann
þó afburðamaður í rekstri þeirra
stóru fyrirtækja sem hann bar
ábyrgð á.
Styrmir Gunnarsson.
Leiðir okkar Harðar lágu fyrst
saman á Hótel Garði 1963. Hon-
um hafði verið falið að finna eft-
irmann sinn við hótelstjórnunina.
Ég bar strax mikla virðingu
fyrir þessum unga manni sem
með yfirvegun og hægð hafði fest
þennan nýja hótelrekstur há-
skólastúdenta í sessi sem valkost
í Reykjavík. Mér reyndist auð-
velt að taka við starfinu af Herði.
Svo vel hafði hann undirbúið allt.
Með okkur tókst gagnkvæm
virðing og djúp vinátta sem varði
í rúmlega hálfa öld.
Leiðir okkar lágu aftur saman
þegar Hörður kom frá námi í
Bandaríkjunum. Um svipað leyti
var ég starfsmaður í fjármála-
ráðuneytinu, fjárlaga- og hag-
sýslustofnun. Ýmis verkefni voru
á mínu borði, meðal annars mál
er lutu að samgöngum. Hörður
tók yfir mörg þeirra verkefna og
má segja að við höfum haft eins
konar vistaskipti í annað sinn þar
sem ég fluttist þá til Bandaríkj-
anna með Maju og strákunum
þar sem ég hóf störf hjá Samein-
uðu þjóðunum.
Þrátt fyrir fjarlægðina sem
aðskildi okkur var vináttan náin.
Við vorum báðir áhugasamir
um bætta menntun í viðskiptalíf-
inu og bætta stjórnarhætti. Við
Hörður störfuðum saman í
Stjórnunarfélaginu og á þeim
tíma voru miklar breytingar í
viðskiptaumhverfinu. Hörður
setti svip sinn á íslenskt við-
skiptalíf sem greina má enn þann
dag í dag.
Við Maja nýttum ferðir til Ís-
lands næstu árin til að heim-
sækja og rækta vinskapinn við
Hörð og Áslaugu. Mér er minn-
isstætt í einni slíkri heimsókn að
Hörður dregur fram forláta
grammófónplötu með íslenskum
karlakór og spilaði fyrir okkur.
Tónlistin átti eftir að sameina
okkur oft upp frá því og við átt-
um stefnumót í ýmsum af bestu
tónlistarhúsum heimsins. Þar má
nefna Wiener Staatsoper, Wie-
ner Konzerthaus, Wiener Volks-
oper, Berliner Philharmonie og
New York Philharmonic. Um
tíma bjuggum við Maja í Sýr-
landi. Hörður og Áslaug voru á
ferð um Afríku og við mæltum
okkur mót í Vínarborg og áttum
þar ógleymanlega stund á tón-
leikum með Jose Carreras í Mus-
ikverein í Vínarborg.
Önnur ógleymanleg minning
er helgi sem við áttum á Hotel
Schloss Fussel nálægt Salzburg.
Veðrið og landslagið var eins og
gerist best í Austurríki. Það var
farið að halla undir starfslok okk-
ar beggja þótt við ræddum það
ekki mikið. Fórum við í langa
göngu í kringum Fusselsee og
ræddum margt.
Gjarnan var farið í langa bíl-
túra þegar okkur lá mikið á
hjarta og kom fyrir að þeir
drægjust úr hófi fram.
Þegar aldurinn færðist yfir
okkur báða breyttist kannski
umræðuefnið eitthvað. Barna-
börnin, trjárækt í sumarbústaðn-
um og annað slíkt varð fyrirferð-
armeira en alltaf naut ég þess að
eiga Hörð að í blíðu jafnt sem
stríðu.
Æðruleysið og rólyndið kom
sér vel þegar Hörður þurfti að
takast á við erfið veikindi. Áslaug
og fjölskyldan öll stóðu eins og
klettur við bakið á honum í gegn-
um þau áföll.
Ég votta Áslaugu, Ingu, Jó-
hanni Pétri og fjölskyldum
þeirra samúð mína.
Ég minnist góðs vinar og er
þakklátur fyrir að hafa fengið að
njóta þeirrar vináttu í rúmlega
hálfa öld.
Steinar Berg Björnsson.
Það er sárt að kveðja góða vini
því fátt er dýrmætara en góð vin-
átta.
Við fráfall Harðar Sigurgests-
sonar er mér efst í huga þakklæti
fyrir ómetanlega vináttu og
tryggð sl. rúm 50 ár. Herði
kynntist ég fyrst þegar þau Ás-
laug vinkona mín frá unglings-
árum felldu hugi saman. Alla tíð
síðan höfum við fagnað stórvið-
burðum fjölskyldna okkar saman
og átt ótal ánægjustundir. Þau
Áslaug voru höfðingjar heim að
sækja og heimili þeirra ber
merki um hlýju, smekkvísi og
þekkingu á listrænum gildum.
Inga, móðir Áslaugar, naut þeirr-
ar hlýju og umhyggju um margra
ára skeið enda var Herði umhug-
að um velferð fjölskyldunnar.
Hann naut samvistanna við
barnabörnin eftir að rýmra varð
um tímann. Mér er minnisstætt
þegar við hjónin vorum eitt sinn
á göngu í Vesturbænum og
ákváðum að líta við á Skelja-
tanga. Þá var Hörður á kafi í leik
við barnabörnin sem hann var að
passa. Það leiddist greinilega
engum.
Eftir að ég varð ekkja og fet-
aði inn á braut ferðaþjónustu sáu
þau Hörður og Áslaug um að
kynna mér helstu veitingastaði
höfuðborgarinnar þegar ég
skrapp í bæinn. Það var auðvitað
ómetanlegt að sanka að sér öllum
þeim hugmyndum sem þessar
heimsóknir buðu upp á og fá góð
ráð því Hörður var þvílíkur
reynslubolti og glöggur á málefni
líðandi stundar. Aldrei verður
fullþökkuð sú umhyggja sem þau
hjónin sýndu móður minni eftir
að hún flutti til Danmerkur. Hún
hlakkaði alltaf til heimsóknar
þeirra. Ég veit að aðrir mér
fremri munu tíunda farsælt og
gjöfult starf Harðar í þágu sam-
félagsins.
Elsku Áslaug, Inga, Jóhann
Pétur og fjölskyldur, hugur minn
er hjá ykkur.
Megi Guð styrkja ykkur.
Blessuð sé minning Harðar
Sigurgestssonar.
Stella Guðmundsdóttir.
Leiðir okkar Harðar lágu fyrst
saman í Háskóla Íslands fyrir
nær 60 árum. Auk þess að vera í
sömu deild í námi áttum við mik-
ið saman að sælda í félagsmálum
skólans svo sem í stúdentaráði,
Vöku og félagi viðskiptafræði-
nema. Nokkrum árum eftir að
námi lauk höguðu örlögin því
þannig, að ég var orðinn fram-
kvæmdastjóri Slippstöðvarinnar
á Akureyri. Fram hafði farið
fjárhagsleg endurskipulagning á
fyrirtækinu með aðkomu ríkis-
sjóðs og tók Hörður þá sæti í
stjórn. Hann starfaði á þeim tíma
hjá fjárlaga- og hagsýslustofnun
fjármálaráðuneytisins. Í stjórn-
inni sat hann tvö ár. Eftir það
héldum við nánu sambandi, enda
lágu leiðir okkar reglulega sam-
an á ýmsum sviðum atvinnu- og
viðskiptalífsins. Enn höguðu ör-
lögin því svo, að ég var kosinn í
stjórn Eimskipafélagsins, en
Hörður var þá búinn að stýra fé-
laginu síðan 1979. Sat ég í stjórn-
inni frá 1987 til ársins 2000 og
var hann forstjóri allan þann
tíma.
Þessi langa samferð leiddi til
góðra kynna og vináttu sem hef-
ur haldist alla tíð, enda þótt sam-
fundir yrðu færri allra síðustu
árin.
Almennt er viðurkennt, að
Hörður hafi verið frumkvöðull
nýrra strauma í rekstri og
stjórnun fyrirtækja og hafi þeir
sem nánir honum voru notið góðs
af því. Svo er víst að fjölmargir
þeirra sem nutu handleiðslu hans
hafa síðar orðið þekktir í við-
skiptalífinu. Ég held að þessi
staðreynd hafi þó ekki eingöngu
verið handleiðslunni að þakka,
þótt hún hafi vissulega vegið
þungt, heldur hafði hann ein-
staka hæfileika til að að velja sér
samstarfsmenn. Var sá eiginleiki
honum áreiðanlega í blóð borinn,
því þessu kynntist ég þegar á há-
skólaárunum, áður en hin eigin-
lega barátta í lífsins skóla hófst.
Þegar litið er yfir farinn veg hef
ég alltaf styrkst í þeirri skoðun
minni að þessi kostur leiðtogans
sé oft afgerandi til þess að ná
góðum árangri.
Enda þótt ég sæti ekki beint á
skólabekknum hjá Herði gat ekki
farið hjá því að hlutverk hans
sem leiðtogi hefði margvísleg
áhrif á mig. Ýmis vinnubrögð
hans og viðbrögð voru lærdóms-
rík og er mér í því sambandi eft-
irminnilegt hvað hann lagði mál
vel og skilmerkilega fyrir á
stjórnarfundum Eimskips. Ekki
var þar síst um að ræða upplýs-
ingar um framgang rekstursins,
þannig að stjórnin átti kost á að
rækja eitt sitt aðalhlutverk; eft-
irlitsskylduna.
Ekki get ég látið hjá líða að
nefna að synir okkar Harðar
bjuggu á sama tíma í New York
og varð þeim vel til vina, sem
haldist hefur síðan. Minnist ég
sérstaklega þegar við áttum þar
kvöld með þeim og fjölskyldum
þeirra í góðu yfirlæti.
Að leiðarlokum vil ég þakka
Herði fyrir samfylgdina í nær 60
ár og margvíslegan stuðning sem
hann hefur veitt mér á þessum
tíma.
Áslaugu, börnum þeirra og
allri fjölskyldunni færi ég inni-
legar samúðarkveðjur og veit að
góðar minningar styrkja þau á
þessum tímamótum.
Guð blessi minningu Harðar
Sigurgestssonar.
Gunnar Ragnars.
Merkur maður er fallinn frá.
Við vorum vinir og samherjar í
sex áratugi. Við kynntumst í Há-
skóla Íslands. Ég hafði ekki
þekkt Hörð áður en hann kom úr
Verslunarskóla Íslands sem stúd-
ent 1958. Það tókst strax gott
samstarf á milli okkar og vinátta
sem entist í ein 60 ár. Hörður
varð formaður Stúdentaráðs og
undirritaður varaformaður hans.
Við stóðum sameiginlega að
rekstri Hótel Garðs á vegum
Stúdentaráðs (sumarhótel á
Gamla og Nýja Garði ) en það
voru ýmsir, síðar þjóðkunnir
menn, sem stóðu að þessu með
okkur, má þar nefna, Ólaf Egils-
son, fv. sendiherra, Styrmi Gunn-
arsson, fv. ritstjóra, og Árna
Grétar Finnsson hrl. o.fl. Hörður
var ráðinn fyrsti hótelstjórinn.
Reksturinn gekk upp þrátt fyrir
hrakspár. Þarna sýndi sig sterkur
vilji og þrautseigja Harðar sem
átti eftir að koma betur í ljós.
Hörður var afl og máttarstólpi í
íslensku viðskiptalífi um áraraðir.
Ég tel óhætt að segja afl fram-
fara. Hann hafði máttinn og vilj-
ann til þess að framkvæma og
láta að sér kveða. Okkar samstarf
varð aðallega á sviði flug- og
ferðamála.
Hörður átti sæti í stjórnskip-
aðri nefnd sem átti að reyna að
sameina íslensku flugfélögin,
Flugfélag Íslands og Loftleiðir
hf. sem varð til þess að Flugleiðir
hf. Icelandair var stofnað árið
1973. Þar kom þrautseigja Harð-
ar að góðum notum. Nokkru síð-
ar var Hörður ráðinn fram-
kvæmdastjóri fjármálasviðs
Flugleiða hf., en fimm árum síðar
eða árið 1979 var hann ráðinn
forstjóri Eimskipafélags Íslands
og þar varð hans aðalstarfsvett-
vangur. Hörður var kjörinn í
stjórn Flugleiða hf. 1984, vara-
formaður 1986 og kjörinn for-
maður stjórnar 1991. Hann sat
því í stjórn Flugleiða hf. í tuttugu
ár og þar varð okkar samstarf
náið.
Þekking hans á samgöngu-
málum og almennt á íslensku
samfélagi og erlendu umhverfi
var mikil og yfirgripsmikil. Hann
hafði unnið sem sérfræðingur í
fjármálaráðuneytinu, verið í
stjórn Skipaútgerðar ríkisins og
átt sæti í flugráði.
Hann hafði lokið MBA-námi
frá einum virtasta Háskóla
Bandaríkjanna í viðskipta- og
rekstrarfræðum, Wharton Shool,
University of Pennsylvania, með
samgöngumál sem sérgrein.
Lokaritgerð hans fjallaði um
flugumferð á Norður-Atlants-
hafi. Ég varð varaformaður hans
og samstarf okkar við Sigurð
Helgason yngri forstjóra Flug-
leiða var með miklum ágætum.
Þegar Hörður lét af störfum í
stjórn Flugleiða hf. árið 2004 var
fjárhagsleg staða Flugleiða hf.
sterk.
Í viðtali í bók eftir Ásdísi
Höllu Bragadóttur sem heitir Í
hlutverki leiðtogans sog kom út
árið 2000 segir Hörður; Fyrir
mig hefur starfið verið hugsjón
sem felst í því að gera betur en
við gerðum í gær, ekki einungis
fyrir fyrirtækið heldur fyrir Ís-
land og allt umhverfið sem við
búum í.
Honum tókst að sýna þessa
hugsjón í verki.
Hörður var af lýðveldiskyn-
slóðinni sem svo er nefnd, sem
hafði trú á Íslandi og framfara-
möguleikum þess. Í stjórnar-
störfum sínum var Hörður form-
fastur og agaður. Það var kostur.
Það var gæfa Harðar að á há-
skólaárunum kynntist hann Ás-
laugu Ottesen, síðar bókasafns-
fræðingi, og giftu þau sig árið
1966. Hún varð hans stoð og
stytta, ráðgjafi vinur og eigin-
kona. Milli þeirra ríkti gagn-
kvæm virðing og ástríki. Hún er
yndisleg og einstök kona. Þau
eignuðust tvö börn, Ingu, MBA,
rekstrarhagfræðing, og Jóhann
Pétur, lögfræðing og MBA,
barnabörnin eru fimm. Við Gerð-
ur vottum Áslaugu, fjölskyldunni
og aðstandendum öllum okkar
einlægu samúð. Ég mun sakna
vinar og félaga í starfi og leik. Ég
minnist hans með virðingu og
vináttu og mun sakna hans.
Grétar Br. Kristjánsson, fv.
varaformaður Flugleiða hf.
Það fylgir langlífinu að maður
þarf að sjá á bak margra sinna
bestu vina. Einn þeirra, Hörður
Sigurgestsson, kvaddi annan
páskadag eftir sjötíu ára kynni
og einlæga vináttu.
Ég man fyrst eftir Herði á
Hverfisgötu 18, þar sem hann
stóð á palli Chevrolet-bíls sem
faðir hans hafði smíðað sjálfur úr
öðrum bílum. Á þessum tíma
voru bifreiðar næstum ófáanleg-
ar í landinu svo bifvélavirkinn
faðir hans tók málin í eigin hend-
ur. Þetta var dæmigert. Faðir
Harðar, Sigurgestur Guðjóns-
son, var mjög vandaður maður,
ákveðinn og traustur. Hörður
sækir mjög til hans mannkosti
sína og dugnað.
Sigurgestur var verkstæðis-
formaður og mjög félagslega
sinnaður, einn af stofnendum Fé-
lags bifvélavirkja 1935. Hörður
ólst upp í félagslegu umhverfi.
Það kom mér á óvart þegar Hálf-
dán Helgason, starfsbróðir Sig-
urgests og sveitungi, sagði mér
óspurður að skoðanir hins unga
Harðar væru allt aðrar en föður
hans og væri hann alveg ófeim-
inn að tjá þær. Hörður myndaði
SJÁ SÍÐU 20
Hörður með Helmut Kohl, fv. kanslara
Þýskalands, í Berlín ásamt Davíð Oddssyni
forsætisráðherra og Ingimundi Sigfússyni
sendiherra, 22. nóvember 1999.