Heimsmynd - 01.05.1989, Qupperneq 20

A
Ú R H E
E N N I N G A R
ÞAÐ SEM LÍFIÐ
KENNDI
SHAKESPEARE. ..
Shakespeare-unnendur
geta verið hinir
ánægðustu þetta árið. Fyrst
sýndi Iðnó Hamlet í leikgerð
Kjartans Ragnarssonar við
miklar vinsældir og
talsverðar deilur. Þá hefur
RÚV sýnt frábærar BBC
upptökur af mörgum
leikritanna og nú er Ofviðríð
komið á svið í
Þjóðleikhúsinu. Það er sagt
gáfulegast af öllum verkum
þessa furðumanns.
Aðalpersónan er
Prosperó, hertogi af Milanó,
(Gunnar Eyjólfsson) sem
hefur verið flæmdur frá
völdum af bróður sínum og
býr á eyðieyju ásamt
Miröndu dóttur sinni (Maríu
Ellingsen). Prosperó er þó
ekki af baki dottinn. Með
fjölkynngi nær hann valdi
yfir öndum lofts, láðs og
lagar. Eftir tólf ár er hann
orðinn nógu slyngur til að
magna gjörningaveður,
þannig að bróðir hans og
aðrir spilltir valdhafar verða
skipreika við eyna. Þar
ræður Prosperó öllu og setur
þrjótana í andlega
endurhæfingu.
Öld eftir öld hefur þetta
leikrit verið lesendum og
áhorfendum óþrjótandi
brunnur lífsvisku og
heimspekilegra hugleiðinga.
Talið er að þetta sé síðasta
leikrit Shakespeares, kveðja
hans til leikhússins.
Lífsspekingurinn Prosperó í
Ofviðrinu er staðfastur og
sjálfsöruggur, frábrugðinn ýmsum
öðrum persónum í verkum
Shakespeares sem Gunnar
Eyjólfsson hefur áður túlkað, eins
og hinum svikula lago og hinum
tvístígandi Hamlet.
Prosperó sé í raun hann
sjálfur og flytji niðurstöður
hins lífsreynda manns um
listina og lífið:
Vér erum þelið sem
draumar spinnast úr, vor œvi
er stutt og umkringd
svefni . . .
NÝR DOÐRANTUR
EFTIR UMBERTO
ECO
Metsölubókin á Ítalíu
þessa dagana,
Pendúllinn hans Foucoult, er
rammflókin saga um
alheimssamsæri
musterisriddara og
trúvillinga á
krossferðatímunum, fimm
hundruð blaðsíður að lengd,
margar þeirra mesta torf,
með nákvæmum lýsingum á
dulhyggju löngu horfinna
kynslóða. Hver gæti skrifað
slíka sögu þannig að
almenningur gleypti hana í
sig eins og reyfara annar en
Umberto Eco?
Það þótti saga til næsta
bæjar þegar þessi hógláti
háskólaprófessor skrifaði
fyrir nokkrum árum
skáldsöguna Nafn rósarinnar
(þýdd á íslensku af Thor
Vilhjálmssyni) þar sem
dularfull munkamorð,
klausturbruni, glatað rit
Aristótelesar um gleðina,
latínuklausur og klerkaspeki
frá tólftu öld fléttuðust
saman á svo spennandi máta
að fólk sem byrjaði á
bókinni hvarf afsíðis með
hana í fanginu og birtist ekki
fyrr en eftir nokkra daga,
stundum tautandi: Nú eru
bara fimm síður eftir, og ég
tími ekki að ljúka þeim.
Nýja sagan greinir frá
Umberto Eco: rithöfundurinn sem
blandar saman morðgátum og
fræðimannatorfi.
þremur starfsmönnum við
ítalskt útgáfufyrirtæki sem
telja að musterisriddararnir
hafi haft á prjónunum
ráðagerðir um að ná heims-
yfirráðum með því að virkja
segulmagn jarðar. Lykilinn
að hernaðaráætlun ridd-
aranna sé að finna undir
pendúl nokkrum sem
eðlisfræðingurinn Foucoult
hengdi upp í París á síðustu
öld til að mæla snúning
jarðarinnar. En ítalirnir
komast í hann krappan
þegar upp skjóta kollinum
náungar sem vilja eignast
hlutdeild í fróðleik þeirra og
það ekki í friðsamlegum
tilgangi.
Saga um krabbamein
mannsandans, segja sumir,
ótrúleg þvæla, segja aðrir,
en hvað sem því líður kemur
Pendúllinn hans Foucoult
brátt út í tuttugu og fjórum
löndum utan Ítalíu.
20 HEIMSMYND