Heimsmynd - 01.05.1989, Blaðsíða 65

tók við verðlaunum frá bandaríska leik-
stjórafélaginu," rifjar hann upp, „og
undir lok athafnarinnar sagði hann: „Ég
er rétt að byrja að skilja hvað kvikmynd-
ir eru.“ Þarna talaði besti leikstjóri sem
nokkru sinni hefur verið uppi og ég tel
mig vita hvað hann átti við. Það er
blekking að halda að við höfum náð
valdi á kvikmyndinni." The Accidental
Tourist snýst um löngunina til að hafa
vald yfir kringumstæðunum. Kannski
ekki ósvipað starfi kvikmyndastjórans.
„Áhorfandinn sér aðeins það sem ger-
ist innan mynd-
rammans," segir
Kasdan, „en leik-
stjórinn verður alltaf
var við ringulreiðina
utan hans sem stöð-
ugt reynir að
þrengja sér inn. Það
er afar þreytandi að
reyna að útiloka
hana og halda skýrri
hugsun." Aðalper-
sóna myndarinnar,
Macon Leary (Willi-
am Hurt), framfleyt-
ir sér með því að
skrifa ferðabækur
fyrir fólk sem kýs að
sitja kyrrt á sama
stað en samt að vera
að ferðast. Markmið
þess er að láta líta
svo út sem það sé
hagvant um víða
veröld og geti sagt
til um ástand brúð-
arsvítunnar á vönd-
uðu hóteli í Tókýó
sem útsýnið frá fjallaskála í svissnesku
Ölpunum. Macon Leary er maður sem
stöðugt reynir að stjórna veröld sinni, en
henni verður ekki stjórnað. Hann skrifar
bækur sem segja fólki hvernig eigi að
bregðast við hverju smáatriði en auðvit-
að verður ekki við öllu séð. Þannig byrj-
ar hin vandlega ofna heimsmynd Learys
að trosna upp. Tólf ára sonur hans ferst í
skotárás og í framhaldi af því flýr Sarah,
kona hans, (Kathleen Turner) að heim-
an. Yfirkominn af harmi leitar hann
ásjár í faðmi hinnar óútreiknanlegu Mur-
iel (Geena Davis) sem veitir honum
tækifæri til að byrja aftur frá grunni.
William Hurt hættir aldrei að koma á
óvart og virðist alltaf eiga nýjar ásjónur í
handraðanum. Macon Leary er hægur
maður sem alla tíð hefur neitað sér um
lífsins gæði en bak við fölleitt augnaráðið
brennur eldur ástríðnanna. Kathleen
Turner túlkar eiginkonu sem fær nóg af
manni sínum en þarf engu að síður að
berjast við þá óviðráðanlegu hvöt að
snúa aftur til hins tilbreytingarsnauða
hjónabands og styðja við mann sinn.
Geena Davis er þó fremst meðal jafn-
ingja sem hundatemjari og einstæð móð-
ir, hreint út sagt snælduvitlaus persónu-
leiki og sprengja inn í fábrotið líf rithöf-
undarins.
WORKING GIRL
Sá mæti maður Mike Nichols, höfund-
ur mynda eins og Silkwood og Heart-
burn, beinir enn og aftur sjónum sínum
að straumum og stefnum samtímans í
nýjustu mynd sinni Working Girl. Þetta
er saga Tess (Melanie Griffith), ungrar
konu sem hyggst klífa metorðastigann
hjá verðbréfafyrirtæki í New York, þar
Muriel Pritchet (Geena Davis) og Malcon
Leary (William Hurt) ásamt syni sínum
Alexander (Robert Gorman) í kvikmyndinni The
Accidental Tourist sem er rómantískur farsi,
byggður á metsölubók Anne Tyler. Kathleen
Turner fer einnig með stórt hlutverk í myndinni.
sem hún hefur unnið sem ritari um
nokkurt skeið. Hennar helsti Þrándur í
Götu er valdamikill og gráðugur yfirboð-
ari, Katherine (Sigourney Weaver),
kona þeirrar ættar sem telur sjálfgefið að
fá að halda í alla þræði. Harrison nokkur
Ford er hér í aukahlutverki sem ástmað-
ur og vinnufélagi Tess og reynist henni
þar að auki betri en enginn á frama-
brautinni.
Myndin er á gamansömum nótum en
að hætti Nichols eru þyngri straumar
undir niðri. Tess verður að brjótast í
gegnum voldugan en þó ósýnilegan
stéttamúr þar sem greind og hæfileikar
eru vegin, metin og léttvæg fundin í sam-
anburði við hinn rétta uppruna. Val
Nichols á leikurum undirstrikar þetta.
Griffith er kjaftfor „götustelpa" sem
verður að kljást við yfirstéttarkvendið
Weaver.
Joan Cusack leikur Cynthiu, furðufugl
og vinkonu Tess. Hún lýsir myndinni
þannig: „Þetta er saga um þá sem reyna
og taka áhættu til að brjóta upp ríkjandi
ástand. Cynthia sættir sig fyllilega við að
vera þar sem hún er. Fyrir henni eru til-
finningatengsl mikilvægari en frami í
starfi. Tess hefur aftur á móti hæfileika
sem þurfa farveg. Dyrnar standa henni
ekki opnar svo hún verður að opna þær
sjálf.“
Leikararnir undirbjuggu sig meðal
annars með því að ala manninn meðal
verðbréfasala New
York-borgar. Cusack
komst að því að
verðbréfamiðlun er
„fyrst og fremst
heimur karlmanns-
ins. Þetta er þannig
heimur að ef kona
hyggur á frama verð-
ur hún að gerast
karlmaður. Konurn-
ar á þessum stöðum
voru ekki hrifnar af
kvenkyns yfirmönn-
um. Þær voru jafnan
harðari en karlkyns
yfirmenn. Þær höfðu
lagt svo hart að sér
að þær voru ekki í
neinni aðstöðu til að
gefa eitthvað af sér
til fólks sem í raun-
inni var aðeins í
þjónustu þeirra."
Ágæti hinnar kvik-
myndalegu uppskeru
á sjálfsagt eftir að •
ganga upp og ofan á
komandi árum. Orð hins aldna meistara
Kurosawa eru þó verð frekari hugleið-
ingar. Kvikmyndin er hundrað ára á
þessu ári og enn er hún miðill ókannaðra
möguleika. Vissulega hefur hún notið
eiginleika annarra listgreina en um leið,
og það hefur gefið henni tækifæri til að
stíga fyrstu sporin, horfist hún nú í augu
við sjálfstæða tilveru og nauðsyn þess að
losa um tengslin. Slíkur viðskilnaður
verður sársaukafullur fyrir báða aðila.
Aðrar listgreinar hafa hingað til viljað
hafa kvikmyndina í hæfilegu tjóðri, eins
og ómálga barn. Allar telja þær sig eiga í
króganum. En nú hefur hún vaxið úr
grasi og tími kominn til að hleypa heim-
draganum. Framundan er ferðalag inn í
óvissuna. Tækniframfarir eru að opna
möguleika sem ef til vill eiga eftir að
breyta eðli kvikmyndarinnar, í það
minnsta möguleikum hennar til frá-
sagnaraðferða. Um leið og kvikmyndin
býr að náttúru flestra annarra listgreina
mun hún á komandi tímum krefjast frels-
is til að skapa á eigin forsendum. Kuros-
awa hefur rétt fyrir sér. Við erum rétt að
byrja að skilja hvað kvikmyndin er.D
HEIMSMYND 65