Heimsmynd - 01.05.1989, Blaðsíða 38

- -
aði meðal annars Hús verslunarinnar og hið mikla útsýnishús
sem verið er að byggja ofan á hitaveitugeymunum á Öskjuhlíð
en þess má geta að Jóhannes Zoega hitaveitustjóri, sem eink-
um hefur unnið því máli framgang, er giftur inn í Engeyjarætt-
ina eins og síðar verður greint frá. Ingimundur er í skipulags-
nefnd Reykjavíkur. Þriðja í röðinni er Guðrún Sveinsdóttir (f.
1944), gift Jóni B. Stefánssyni byggingaverkfræðingi. Yngstur
sona Sveins er Einar Sveinsson (f. 1948) er var til skamms
tíma forstjóri ættarfyrirtækisins Sjóvár en nú Sjóvár-Al-
mennra.
Fyrr á öldinni festi Sveinn Benediktsson kaup á jörðinni
Ölfusvatni í Grafningi. Fyrir fáeinum árum keypti Reykja-
víkurborg þessa jörð fyrir tugi milljóna króna vegna jarðhita-
framkvæmda við Nesjavelli og fyrirhugaðs fólkvangs og vakti
sú ráðstöfun mikinn úlfaþyt í borgarstjórn og fjölmiðlum.
Stjórnarandstöðunni þótti sem verið væri að hygla Engeyjar-
ættinni á kostnað bæjarbúa. Þessi jarðakaup sýna sterka fjár-
málastöðu afkomenda Sveins Benediktssonar.
SJARMERANDI GLÆSIMENNI
Annað barn þeirra Guðrúnar og Benedikts var Pétur Bene-
diktsson (1906-1969) en hann var að nokkru alinn upp á heim-
ili ömmu sinnar, Ragnhildar, á Laugaveginum. Hann var að
því leyti líkur Sveini bróður sínum að hann fór stundum ein-
Af þriðju kynslóð Engeyinga er einn á Alþingi nií, Halldór Blöndal,
systursonur Bjarna Benediktssonar, sonur Kristjönu sem gift var Lárusi
Blöndai. Á myndinni er Halldór ungur með síðari manni langömmu
sinnar, Ragnliildar, Bjarna Magnússyni skipstjóra.
förum í málefnabaráttunni og var hvergi smeykur við að
leggja á brattann. Þó að stundum virtist hann hrjúfur og mikil-
úðlegur var hann þó mildari en Sveinn og yfir honum meiri
gáski. Það gustaði með sjarmerandi glæsibrag af honum og um
hann var sagt að sumum gallhörðum pólitískum andstæðing-
um hans hefði beinlínis þótt vænt um hann. Jóhannes Nordal
sagði í minningargrein að hann hefði verið hinn hugumstóri
hjartaprúði sveinn, maður ríkra skapsmuna og tilfinninga.
Þótt hann hefði verið manna fyrirmannlegastur í fasi og fram-
göngu hefði hann þó alltaf varðveitt barnslund sína og
drengslund. „Hann var alltaf hinn síungi Pétur Pan, drengur-
inn sem aldrei varð gamall," sagði Jóhannes. Pétur sór sig í
föðurættina að því leyti að hann var eftirsóttur félagi og hrók-
ur alls fagnaðar.
Pétur Benediktsson lauk lagaprófi en gekk í utanríkisþjón-
ustu Dana 1930 með það fyrir augum að afla sér reynslu og
þekkingar til að geta starfað í íslensku utanríkisþjónustunni
þegar að því kæmi að sambandslagasamningnum frá 1918 yrði
sagt upp. Hann varð síðan fyrsti sendiherra íslands í Bret-
landi, skipaður í þá stöðu aðeins 33 ára gamall. Hann var því
einn af frumherjum íslenskrar utanríkisþjónustu og mun hafa
átt mikinn þátt í því að móta starfsvenjur hennar. „Gat hann
beitt hverju sem við átti, leiftrandi rökfimi, ódrepandi seiglu
eða ómótstæðilegri kímnigáfu,“ sagði Jóhannes Nordal um
hann. Pétur var síðar sendiherra í Moskvu og París.
Valtýr Pétursson listmálari sagði sögu um Pétur á Parísarár-
um hans sem lýsir manninum vel. Það var eitt sinn að nokkrir
íslenskir námsmenn í Parísarborg sátu að sumbli ásamt göml-
um Svía, sem þar hafði lengi búið og kallaður var flóðhestur-
inn vegna útlits síns og hreyfinga. Bar þá að Pétur Bene-
diktsson sendiherra sem að sið kalífans Harún al-Rashild
stöku sinnum gekk út í borgina og kannaði líðan og háttu
þegna sinna. Pétur settist við borðið þar sem samkundan var
fyrir og var kynntur flóðhestinum. Tókust þar hin bestu kynni
og lyktaði þessari heimsókn Péturs á vit þegna sinna með
ræðu gamla Svíans sem lét þess getið að ekki byggist hann við
að á þessari öld rynni upp sá dagur er sænskur sendiherra
blandaði geði við þegna Svíþjóðar með slíkri rausn og skör-
ungsskap.
Pétur hafði orð á sér fyrir að vera orðheppinn með afbrigð-
um. Hann var sendiherra í Sovétríkjunum 1945 en þá stóð fyr-
ir dyrum stofnun Sameinuðu þjóðanna. Rússar gerðu það að
skilyrði fyrir aðild að þjóðir, sem stóðu utan við styrjöldina,
segðu Þjóðverjum stríð á hendur. Pétur gekk á fund Molo-
tovs, utanríkisráðherra Stalíns, til að ræða þessi mál og þar
sem hann stóð fyrir framan hinn gráa utanríkisráðherra í söl-
um Kremlar lét hann þetta út úr sér: „Mér finnst að þið
Sovétmenn séuð einfærir um að sigra Þjóðverja!" Varð lítið
um svör en Islendingar urðu ekki stofnaðilar að Sameinuðu
þjóðunum.
Á sendiherraárum sínum, ekki síst á Bretlandi, mun Pétur
hafa unnið landi sínu mikið gagn með því að greiða fyrir sölu
íslenskra sjávarafurða og hann átti stóran þátt í að leysa lönd-
unarbann Breta á íslenskan ísfisk á sjötta áratugnum. Árið
1956 fluttist Pétur heim og gerðist bankastjóri Landsbankans
og var það til æviloka. Kona hans Marta Thors var dóttir Ól-
afs Thors forsætisráðherra. Þegar tengdafaðir hans féll frá tók
Pétur upp merki hans í Reykjaneskjördæmi og var kosinn
þingmaður þess í kosningunum 1967. Hann lést aðeins tveim-
ur árum síðar en á þessum tveimur þingmennskuárum hans
sópaði af honum og hann fór ekki troðnar slóðir frekar en
fyrr. Sérstaklega var tekið eftir honum í forsetakosningum
1968 en þar var hann eini þingmaður Sjálfstæðisflokksins sem
38 HEIMSMYND