Heimsmynd - 01.09.1989, Blaðsíða 24

gildum uppanna sem orðnir eru for-
eldrar. Stórblaðið Sunday Times fjallar
um einkenni þessarar kynslóðar nýver-
ið og þær breytingar sem eru að eiga
sér stað í viðhorfum fólks á fertugs-
aldri. Hægt og sígandi er þessi kynslóð
að snúa frá ríkjandi efnishyggju eins og
slyngustu markaðsfræðingar eru þegar
búnir að átta sig á, og breytt neyslu-
mynstur fylgir í kjölfarið. Sjónvarps-
þátturinn Thirties Something (Á fer-
tugsaldrí), sem tvær og hálf milljón
sjónvarpsáhorfenda fylgjast með víða um heim, endurspeglar þennan tíðar-
anda.
Unga, framagjarna fólkið er komið á þann aldur að þurfa að endurskoða líf
sitt. Það skynjar sumt hættuna á að vera útbrunnið fyrir aldur fram og óttast
það að missa af börnunum sínum. Sumir leita á náðir hugleiðslu, breytts mat-
aræðis, draga úr áfengisnotkun, hætta reykingum og spyrna við streitunni af
lífs- og sálarkröftum. Margir skynja að það þarf meira til. Enn eru óleyst
vandamál í sambandi við dagvist barnanna og hvernig foreldrar ná að sam-
ræma starfsframa og uppeldi barna sinna.
Hjónaskilnaðir færast í vöxt hjá þessari kynslóð, þar sem sextíu prósent hafa
verið í vígðri eða óvígðri sambúð. Af þessum hópi sem er fæddur á sjötta ára-
tugnum höfðu tæp tólf prósent þegar skilið lögskilnaði 1988 og er þá ekki með-
talinn sá hópur sem er
skilinn að borði og sæng.
Aðeins hálft prósent eru
ekkjur eða ekklar. Það
gefur auga leið að nú-
tímalifnaður er ekki
heppilegasti jarðvegur
fyrir gott hjónaband.
Ungur prestur benti á það
í sjónvarpsþætti nýlega
hve algengt væri að fólk leitaði á náðir sálusorgara vegna vandræða í hjóna-
bandi.
Erlendis hafa hjónabandsráðgjafar nóg verkefni á sinni könnu. Tímarit á
borð við Time og Newsweek hafa bæði gert samlífi hjóna á þessum aldri - eða
skorti þar á - skil. í Gamla testamentinu eru hjón hvött til þess að eyða tíma
saman í tilbeiðslu á Guð en ung hjón nútímans eru oft svo örmagna eftir lang-
an vinnudag að þau eyða hugsanlega aðeins saman smástund fyrir framan sjón-
varpið. Minna fer fyrir samræðum um hin ýmsu hugðarefni. Newsweek komst
að þeirri niðurstöðu að pör af uppakynslóðinni hefðu ekki mikinn tíma fyrir
kynlíf. Táknrænt dæmi um þetta er í kvikmyndinni Baby Boom sem sýnd var
hér fyrir ári. Þar leit Diane Keaton á elskhuga sinn í rúminu sem einnig var að
fletta fjármálatíðindum. Þau elskuðust á meðan myndavélinni var beint að
klukku á náttborðinu sem sýndi um það bil sjö mínútur. Þá voru lesgleraugun
sett upp aftur og nýjustu tölur á verðbréfamarkaðinum skoðaðar. Sumir vilja
halda því fram að svona hafi þetta nú verið í flestum hjónaböndum fyrr og síð-
ar. Það gefur þó auga leið með þessa kynslóð, að þegar dagurinn gengur út á
kapphlaup við klukku og þeyting um bæinn þveran og endilangan að keyra og
sækja börn, að fólk hefur ekki mikla aukaorku þegar líður að miðnætti.
Yfirmaður hjónabandsráðgjafar í
London segir að fólkið sem sæki þang-
að sé í vandræðum út af þeim valkost-
um sem það hefur. „Þessir llóknu val-
kostir og fullkomnunarárátta veldur
samlífsörðugleikum. Þetta fólk hefur
allt aðrar væntingar í samlífi hjóna en
fólk af foreldrakynslóð þess.“ Þessi
sami aðili bendir á að eiginkonur þess-
arar kynslóðar séu allt öðruvísi en eig-
inkonur af eldri kynslóðinni. Þessar
konur hafa margar verið í langskóla-
námi og úti á vinnumarkaðinum. Þar
hafa þær umgengist karlmenn sem vini
og félaga og þær vilja ekki láta ein-
hvern eiginmann skipa sér að slökkva
ljósið á náttborðinu.
n

:

Sigurður segir að streitan sé ein hliðin
á öngþveiti þessarar kynslóðar, en sekt-
arkennd gagnvart börnunum önnur. „Ég
er kerfisbundið að vinna að því núna að
ná eins góðu sambandi við son minn og
ég get. Hann er orðinn sjö ára gamall og
mér finnst ég vera að missa af honum.
Tölvan hefur gert það að verkum að skil-
in milli vinnu og heimilis verða engin.
Undanfarin ár hef ég staðið mig að því
að koma heim úr vinnunni og jafnvel ýta
Jóhannesi litla frá mér svo að ég gæti al-
farið einbeint mér að tölvunni. Svo var
eins og ég vaknaði upp við vondan
draum í fyrravetur. Ég þurfti að fara í
nokkurra daga ferð til Finnlands og
drengurinn var ekki mönnum sinnandi
meðan ég var í burtu. Ég fór að spyrja
sjálfan mig að því, hvort allar þessar
skyldur mínar í starfi væru svona mikil-
vægar eða hvað þær skyldu eftir og til
hvers ég léti þetta stöðugt vera í fyrir-
rúmi. Ég horfði upp á drenginn eiga erf-
itt með að einbeita sér við ákveðna hluti
og ákvað þaðan í frá að einbeita mér
heilshugar að börnunum þegar ég væri
með þeim. Ég hef sérstaka sektarkennd
gagnvart stráknum, enda er hann eldri
og ég ætla að gefa honum tvíhjól á næst-
unni“, segir hann brosandi. „Ég nýt
hverrar mínútu sem við erum saman
núna, þegar við borðum í hádeginu og
horfum saman á barnatímann á kvöldin.
Hingað til hef ég verið fréttasjúkur, en
nú hef ég vanið mig af sjónvarpsfréttun-
um á báðum stöðvum enda eru þær ekki
mjög merkilegar.“
Það var Sigurður sem notaði orðið
slysavarnir um sínar aðferðir til að vinna
á streitunni og þeim vonbrigðum sem
önnum kafnir foreldrar upplifa í sam-
bandi við börn sín og hvort annað.
„Þessi lífsstfll okkar er áreynsla á hjóna-
bandið og auðvitað verða gos með jöfnu
millibili. Atti maður sig hins vegar í tæka
tíð, getur maður reynt að aðlaga sig eftir
bestu getu. Þó er ástandið samt þannig
að við karlmenn getum ekki yfirgefið
vinnumarkaðinn og snúið okkur alfarið
að barnauppeldi og heimili. Konur hafa
ennþá þann valkost án þess að vera for-
dæmdar. Að vísu myndi konan mín
aldrei taka það í mál og ég ekki heldur,
en við vildum gjarnan geta fengið tæki-
færi til að leysa okkar mál sjálf óháð
þessum reglugerðum stjórnvalda.“
Hann segir að í þeirra tilfelli hafi
aldrei komið upp sú spurning hvort
þeirra bæri meiri ábyrgð á heimilishaldi
og barnauppeldi. „Líkast til er ástæðan
sú að ég ólst upp hjá móður sem var í
fullu starfi utan heimilisins. Þá er konan
mín jafnvel í meira ábyrgðarstarfi en ég
(Bera Nordal, forstöðumaður Listasafns
Islands) og stundum hef ég hótað henni
að kaupa Hagkaupsslopp og bíða með
rúllurnar í hárinu í stigaganginum þegar
hún kemur seint heim.“D
24 HEIMSMYND