Heimsmynd - 01.09.1989, Blaðsíða 22

Á árunum 1950 til 1960 fæddust 48
913 Islendingar. Þetta voru fjölmenn-
ustu árgangar íslandssögunnar. Fyrsta
kynslóðin sem ólst upp við sjónvarp og
gífurlega aukningu á vöruúrvali eftir að
EFTA samningurinn gekk í gildi, en þá
voru þau á unglingsárum. Þetta er
einnig sú kynslóð þar sem fleiri eru
með háskólapróf en nokkru sinni fyrr.
Þetta er kynslóðin sem er að hasla
sér völl í atvinnuh'finu um og eftir 1980.
Þetta eru börn hins neyslusjúka níunda
áratugar. Afkvæmi allsnægtanna en um
leið einhver skuldugasta kynslóð ís-
landssögunnar. Þetta er fyrsta kynslóð-
in sem í ríkum mæli andar að sér er-
lendum menningar- og tískuáhrifum.
Aldrei fyrr hefur nokkur kynslóð ferð-
ast eins mikið og komið jafnvíða. Þetta
er fólkið sem fullorðnaðist með tölvubyltingunni. Uppar á fjármagnsmarkaði
og ungar konur með eigin tekjur. Dætur mæðra sem fæddust á kreppuárunum
miklu og synir feðra sem flestir áttu þess ekki kost að ganga menntaveginn.
Það er þetta fólk sem kemur til með að leiða ísland inn í 21. öldina. Þetta er
fyrsta kynslóðin þar sem bæði kynin starfa í langflestum tilvikum utan heimilis
síns. Þetta er kynslóðin sem kvartar sáran undan ástandi í dagvistarmálum þar
sem hún er svo skuldum vafin að tekjur annars makafis duga ekki til. Þetta er
einnig sú kynslóð kvenna sem starfar ekki aðeins utan heimilis af nauðsyn.
Margt þetta fólk talar ekki um líf heldur lífsstíl. Það er ekki aðeins fatnaðurinn
sem er hannaður, heldur er síminn frá Bang & Olofsen, hljómflutningsgræj-
urnar frá öðru þekktu merki, veggfóðrið frá Lauru Ashley, eldhúsinnréttingin
frá Ikea eða Multiform, eldavélin frá Gaggenau, postulínið með gæðastimpli,
sófasettið frá Casa. Allt er klippt og skorið eftir kröfum neyslusamfélagsins
nema uppeldi barnanna. Þau njóta ekki eins skipulagðrar ummönnunar og
sum þeirra eru í gæslu
dagmamma allan liðlang-
an daginn, oft í hópi
fjölda annarra bama.
Þegar mamma eða pabbi
koma og sækja barnið yf-
irfull af sektarkennd, er
keyrt með litla krílið upp í
Kringlu og keypt eitthvað
sætt. Á morgnana eru þau
ræst klukkan átta og
klædd í krúsidúlluföt frá
Englabörnum, Bangsa,
Fiðrildi eða Krökkum og
keyrð niður í bílstólinn á
BMW-inum.
Þessi kynslóð tækifæranna er ekki öll þar sem hún er séð. Aldrei fyrr brosti
framtíðin eins við nokkurri kynslóð. Hún er betur nærð og meira meðvituð um
heilsu og mataræði en nokkur forvera hennar. Samt er þetta kynslóðin þar
sem læknar em áhyggjufullir farnir að tala um burn-out - útbrunnið fólk á fer-
tugsaldri, þjáð af streitu og vonleysi í kjölfar þreytu og trúleysis. Þetta er kyn-
slóðin sem veit ekki hvort hún lifir af eyðingu ósonlags, kjarnorkuvá og annan
umhverfisósóma. Þetta er fólkið sem er margt búið að missa trú á gömlum
stjórnmálaflokkum og sér spillingu í
hveiju horni.
Þó er þessari kynslóð ekki alls varn-
að. Hún er betur menntuð eða hefur í
öllu falli lengri skólagöngu að baki en
forverar hennar. Rétt eins og neyslu-
gleðin virðist henni eðlislæg, er aðlög-
unarhæfnin einnig mikil. Víða úti í hin-
um stóra heimi er farið að tala um kyn-
slóð tíunda áratugarins. Harður
heimur samkeppni og framavona ní-
unda áratugar víkur nú fyrir mýkri
SEKTAR-
KENND 0G
STREITA
Sigurður Snævarr hagfræðingur
hjá Þjóðhagsstofnun er 34 ára
gamall, kvæntur konu í
ábyrgðarstöðu með tvö börn,
fimm og sjö ára. Hann segist
þjást af því sem hann kallar
thirties blues og gæti verið
táknrænt fyrir þessa kynslóð.
„Það hefur fylgt mannkyn-
inu og steinaldarmennirnir
dóu úr þessu fyrirbæri. Það
sem ég á við er að á fertugs-
aldri fer maður að skynja, að þær hug-
sjónir og hugmyndir sem maður hafði
koðna niður í hversdagsleika og skrif-
finnsku. Sjálfur er maður þátttakandi í
þessu og starfsframinn á hækjum“, bætir
hann við hlæjandi.
Á Þjóðhagsstofnun hefur Sigurður
fengið orð á sig meðal starfsfélaga sinna
að vera maður mjúku málanna svo-
nefndu. „Ég bjó til orðið kellingafrœð-
ingur um mig sjálfan af því þessum
mönnum finnst svo einkennilegt að ég
skuli hafa áhuga á dagvistar- og jafnrétt-
ismálurn."
Sigurður Snævarr er ef til vill einn
þeirra fáu sem ólst upp hjá foreldrum
sem alla tíð unnu bæði utan heimilis.
„Það er engin spurning að það hefur
mótað mína afstöðu nú“, segir hann.
Eins og fleiri af hans kynslóð var hann
lengi í námi erlendis. Sammerkt á hann
það einnig við marga af þessari kynslóð
að finnast ísland ekki land hinna glæstu
tækifæra og sérstaklega ekki um þessar
mundir. „Fjölskylduböndin hér eru svo
sterk að það togar í mann, en því fer
fjarri að þetta sé mjög lifandi eða dýna-
mískt samfélag. Ættarveldið er ein
ástæða þess að félagslegur hreyfanleiki
er ekki sem skyldi. Þá hefur okkar kyn-
slóð, fólk á fertugsaldri, ekki enn náð að
gera sig gildandi í þjóðfélaginu. Sá
möguleiki sem við höfum til áhrifa er
meiri en formleg völd okkar segja til
22 HEIMSMYND