Heimsmynd - 01.09.1989, Page 98

Skáldsögur
Thor Vilhjálmsson heldur sig við saka-
málin, en nú eru það ekki sifjaspell og
morð á nítjándu öldinni, sem hann gerir
að yrkisefni, heldur undirheimar
Reykjavíkur nútímans og er þar efalaust
að finna gnótt þeirra myndrænu
stemmninga og sérstæðu karaktera sem
Thor er meistari í að skapa.
Agnar Þórðarson sendir einnig frá sér
Reykjavíkursögu, en með fjölþjóðlegu
ívafi, þar sem sendiráð Sovétríkjanna og
Bandarikjanna koma mjög við sögu.
Frá Einari Kárasyni kemur síðasta
bókin í þrennunni um íbúa braggahverf-
isins, sem reyndar er búið að rífa þegar
hér er komið sögu. Það er yngsta kyn-
slóð afkomenda spákonunnar sem leikur
aðalhlutverkið í þessari sögu og berst
leikurinn víða, meðal annars til Ameríku
þar sem sumir af ættinni hafa sett sig
niður, og mætti segja mér að þar skyti
upp kolli eftirlæti ömmu sinnar, erkitöf-
farinn Baddi.
Arnmundur Bachmann, lögfræðingur,
hefur ekki fyrr látið að sér kveða á akri
skáldsagnanna, en skáldsaga eftir hann
er væntanleg í haust. Hún heitir Her-
mann. Reykjavíkursaga, að sjálfsögðu,
þjóðfélagsádeila með gamansömu ívafi,
sem segir sögu nokkurra ijölskyldna í
stigagangi í Breiðholtinu, lýsir lífsbaráttu
þeirra og árekstrum.
Engill, pípuhattur og jarðarber nefnist
ný skáldsaga eftir Sjón. Astarsaga ungl-
inganna Steins og Mjallar og gerist í
tveimur heimum. Annars vegar heimi
ástarinnar, fullum af birtu og yndisleika
og hins vegar heimi einsemdarinnar.
Einar Heimisson er ungur höfundur
sem sendir frá sér sína fyrstu bók, skáld-
söguna Götuvísa gyðingsins. Einar hefur
lagt sig eftir því að kynna sér örlög
þeirra gyðinga sem hingað flúðu í upp-
hafi valdatíma Hitlers og byggir sögu
sína á örlögum einnar gyðingafjölskyldu
á Islandi.
Úlfar Þormóðsson tvinnar saman
skáldskap og veruleika í uppgjöri sínu
við Þjóðviljann og Alþýðubandalagið og
er þar í aðalhlutverki maður sem flestir
munu þykjast þekkja, en klofnar í tvennt
í framrás sögunnar.
Kristján Kristjánsson sendir nú frá sér
sína fyrstu skáldsögu. Það er raunsæ
saga úr samtímanum og segir frá sam-
skiptum rúmlega fertugs þroskahefts
manns, sem meiri hluta ævinnar hefur
verið lokaður inni á stofnun, og skrif-
stofumanns hjá skattinum. Sögusviðið er
Reykjavík nútímans, en félagarnir rifja
upp, hvor fyrir sig, samskipti sín tuttugu
og þremur árum fyrr, samskipti sem sett
hafa mark sitt á líf þeirra beggja.
Vigdís Grímsdóttir er eina konan sem
á skáldsögu á þessari vertíð. Og hvort
sem það er nú táknrænt fyrir stöðu
kvenna í bókmenntahefðinni eður ei, þá
Reykjavík, o Reykjavík
Reykvískur
raunveruleiki í
brennidepli nýju
skáldsagnanna
skáldsagnaflóðinu mikla haustið 1987
vakti það athygli manna að Reykja-
vík nútímans var undarlega fjarri
sögusviðum. A bókamarkaði þessa
hausts verður heldur betur bætt úr
því. Flestar íslensku skáldsögurnar
eru samtímasögur úr borginni okkar,
raunsæisbókmenntir, sem margar
hveijar hafa sakamál sem bakgrunn.
Stefnan virðist tekin frá draum-
kenndri ljóðrænu til gallharðs raun-
veruleikans, hér og nú kemur í stað
fyrr eða seinna. Menn leyfa sér jafnvel
að hafa skoðanir, deila á þjóðfélagið,
gera grín að ásókninni í efnisleg gæði,
staldra við og velta fyrir sér hvert stefni.
Aldarlokin eru í nánd, fin de siécle, og
tími uppgjörsins við tuttugustu öldina
98 HEIMSMYND
runninn upp. Skáldverk eru alltaf að ein-
hverju leyti spegill samtíma síns - hvaða
aðferðum sem höfundar kjósa að beita
til að koma honum til skila - og ekki
nema eðlilegt að á þessum tímum
kreppu og endurskoðunar skjóti raun-
sæið upp kollinum; svona lítur heimur-
inn út, hvað er til ráða?
Enn hefur ekki að fullu verið ákveðið
hjá öllum forlögum hvaða bækur koma
út á þessu hausti, önnur verjast allra
frétta.l þessu yfirliti hér á eftir er því
ekki um að ræða tæmandi útgáfuskrá an-
no 1989, einungis stiklað á stóru um þær
bækur sem ætla má að verði á hvers
manns vörum (eða í hvers manns hendi)
eftir svo sem þrjá mánuði.
eftir FRIÐRIKU BENÓNÝS