Heimsmynd - 15.01.1990, Qupperneq 74

„Stífar
gáfumannsstellingar
eru ekkert fyrir mig.“
„Ég hef fengið bréf með
alls konar sóðaskap og
einn sendi mér
klámmyndir sem búið var
að fróa sér yfir.“
myndaríkur krakki og dreymdi um að
upplifa eitthvað spennandi: „Ein af
þessum stelpum sem stálust niður í
Vatnagarða í leit að sjóreknum líkum,“
eins og hún segir sjálf. Hverfið var í
uppbyggingu. Nóg af stillönsum að
prfla í og hálfbyggðum húsum að týnast
í. Ævintýrið og þjóðsagan voru lifandi
þáttur í hversdagsleikanum. Draugar
og heilagur andi jafnraunverulegir og
pabbi og mamma: „Maður barðist við
að vakna klukkan -sex á morgnana og
laumast út til að merkja sér
rólu á róluvellinum. Við sett-
um sand í þær. I sandinum
var heilagur andi og auðvit-
að tók enginn rólu með heil-
ögum anda í. Svo læddist
maður aftur heim í rúm og
átti örugga rólu þegar út
var komið klukkan níu. A
kvöldin kíkti ég undir
rúmið mitt í leit að draug-
um. bæði spennt og
hrædd, en þar var aldrei
neitt.“
Það var faðir hennar
sem fóðraði þjóðsagna-
trúna: „Pabbi var mikill
þjóðsagnamaður og
sagði okkur krökkun-
um endalausar sögur.
Hann taldi að óþarfi
væri að vera eins og
Tómas og þurfa að
taka á hlutunum til
að trúa þeim.“ Sjálf
samdi Vigdís sögur í
tíma og ótíma, var
að eigin sögn sfljúg-
andi og batnaði
ekkert þótt hún
væri flengd fyrir lygarnar: „Þegar dótt-
ir mín byijaði á dagheimili var fóstran
hennar stelpa sem hafði alist upp í
sömu blokk og ég og hún sagði við
mig: „Ég hef bara þekkt eitt barn sem
var lygnara en hún dóttir þín og það
varst þú sjálf.“ Ég ætlaði mér þó ekk-
ert illt með þessum lygum. Ég var bara
að skapa minn eigin heim úr þeim
undrum sem voru allt í kringum mig.
Hugarflugið átti svo miklu meiri mögu-
leika í þá daga. Þá sat maður og hlust-
aði á leikritin í útvarpinu og skapaði
persónurnar í huganum. Nú er þetta
allt búið. Allt er sett í mynd og hugar-
flugið hefur ekkert svigrúm.“
Eftir landspróf lá leiðin í Kennara-
skólann: „Ég fékk mótþróa eftir lands-
prófið og neitaði að fara í menntaskóla
eins og flestir vinir mínir gerðu. Mér
leið vel þessi fjögur ár í Kennaraskól-
anum og sé ekkert eftir þeim mótþróa.
Eftir stúdentspróf frá Kennaraskólan-
um kenndi ég í eitt ár við kaþólska
skólann og fór síðan í íslensku og
bókasafnsfræði í Háskólanum. Það var
h'ka gaman, nema hvað mér þótti
bókasafnsfræðin óskaplega leiðinleg.“
Þegar hér var komið sögu var Vigdís
komin í sambúð með Filip Frankssyni
og búin að eignast soninn Hólmar.
Fimm árum seinna bættist dóttirin Þór-
dís við fjölskylduna. Og þegar börnin
voru átta og þriggja ára fluttist fjöl-
skyldan til Danmerkur þar sem Filip
fór í framhaldsnám í myndlist. Vigdís
skúraði í banka á nóttinni og upplifði
áþreifanlega hroka Dana gagnvart út-
lendingum í láglaunastörfum: „Þeir
gera ráð fyrir því að maður hljóti að
vera algjör vanviti ef maður er í svona
starfi. Eg gleymi því aldrei þegar ein
konan fór með mig inn á klósett til að
sýna mér hvemig skipta ætti um rúllu
fyrir handþurrkur. Hún sýndi mér
hvernig ætti að gera það og sagði mér
að koma niður með gömlu rúlluna þeg-
ar ég væri búin að skipta. Ég gerði það
auðvitað og þegar ég kom niður kallaði
hún á allar hinar konurnar benti á mig
eins og ég væri eitthvert fyrirbæri og
sagði: „Sjáið hana bara, hún gat skipt
um rúllu þótt ég sýndi henni það bara
einu sinni." Annars eru Danir yndis-
legt fólk og það var mjög gott að búa
þar.“
Á daginn meðan börnin voru í skóla
og á dagheimili fór Vigdís í fyrsta sinn
að reyna að gera alvöru úr því að
skrifa. „Ég skammaðist mín þó hálf-
partinn og fór með þetta eins og
mannsmorð. Fannst þetta vera einhver
ónáttúra. Konum virðist oft finnast
það. Þetta vantraust á sjálfum okkur er
innbyggt í þjóðfélagið og uppeldið og
mér finnst oft að það komi skýrast
fram þegar við förum inn á svið þar
sem við verðum að byggja algjörlega á
eigin sannfæringu.“
ftir eitt ár í Danmörku kom
1 Vigdís heim með börnin og
' 1982 kom fyrsta bókin henn-
ar Tíu myndir úr lífi þínu út.
Ári seinna skilja þau Filip og
| það er freistandi að spyrja
1 hvort skilnaðurinn hafi kom-
^ ið til vegna skrifta hennar.
„Ég held að margar konur
sem byrja að skrifa standi frammi fyrir
því að velja milli hjónabandsins og
skriftanna. Ég valdi. En við Filip erum
mjög góðir vinir og höfum alltaf verið
og ég vil alls ekki halda því fram að
honum sé um að kenna. Ég er ekkert á
móti hjónabandinu sem slíku en það
hentar mér ekki. Mér finnst sorglegur
þessi samruni sem oft verður í hjóna-
böndum. sérstaklega þar sem það er
svo oft konan sem rennur inn í karlinn.
Þetta með að verða eitt þykir mér
óhugguleg kenning. Ég er ekki á því að
konur þurfi endilega sérherbergi til að
skrifa í eins og Virginia Woolf hélt
fram, en fjárhagslegt sjálfstæði er
grunnurinn að sjálfsvirðingu og mér
finnst lífsnauðsyn að vita það að maður
getur séð fyrir sér og börnum sínum
sjálfur. Fyrst og síðast verða konur þó
að passa það að láta engan hugsa fyrir
sig. Það er ennþá svo grunnt á því við-
horfi að konur geti ekki hugsað fyrir
sig sjálfar. Konur eiga að þegja á safn-
aðarsamkomum. Það hefur ekkert
breyst síðan í Biblíunni. Það fer konum
svo vel að þegja. Þær eru miklu sætari
með lokaðan munninn!“
Hefur það hvað hún er sæt hamlað
Vigdísi í því að vera tekin alvarlega
sem rithöfundur? „Æ, ég er nú ekkert
alltaf að hugsa um hvort ég sé sæt eða
ekki og hef ekki orðið vör við að það
skipti máli. Hins vegar hef ég oft verið
spurð að því hvort ég sé norn og fengið
74 HEIMSMYND