Heimsmynd - 01.03.1990, Page 38

The WorldPaper
Riddarar stríðsjálkanna
Helstu hagkerfi drifin af hergagnaiðnaði
Starfsfólk Hundraðshluti
í hergagnaiðnaði starfa í iðnaði
Land (íþúsundum) sem heild
ísrael 90 22,6
Malasía 3 18,0
Bandaríkin 3.350 11,1
Kína 5.000 10,0
Sovétríkin 4.800 9,7
Bretland 700 9,0
Frakkland 435 6,3
Argentína 60 5,0
Egyptaland 100 4,1
Indland 280 3,0
Vestur-Þýska- land 290 2,8
Noregur 15 2,7
Singapúr 11 2,7
Italía 160 2,3
Svíþjóð 28 2,2
Heimild: Árbók Sameinuðu þjóðanna 1985/86
Byssur í smjör
(framhald frá fyrri síðu)
Framleiðendur og neytendur eru ekki
ánægðir með hvernig umbreytingin
gengur fyrir sig. Starfsfólkið í hergagna-
iðnaðinum, sem er vant því að á það sé
litið sem úrvalslið sovéska hagkerfisins,
er langt frá því að vera ánægt með að
vera flutt í aðrar tilkomuminni starfs-
greinar. Pantanir í framleiðslu þeirra
voru öruggar. Afhending aðfanga til
þeirra gekk snurðulaust fyrir sig. Kaup
og laun, kaupaukar og fríðindi voru
rausnarlegri en í nokkurri annarri grein
iðnaðarins. Umbreyting þýðir ekki bara
tekjuskerðingu heldur líka að þjóðfé-
lagsleg staða setur ofan.
Þessu til viðbótar munu hundruð þús-
unda almennra verkamanna sjá fram á
atvinnuleysi. Þeir munu þurfa að undir-
gangast nýja starfsþjálfun. Það er erfitt
að segja hvernig stjórnvöld og stofnanir
þeirra muni taka á þessum raunverulegu
vandamálum. Þjóðhagsleg umbreyting-
aráætlun er enn ekki til. Það ferli sem
fram undan er ber í sér félagslega
spennu og óánægju.
En ekki dugir að reka upp harma-
kvein. Að breyta sverðum í plóga er
ekki bara biblíuviska. Það er raunhæft
markmið.
Sumir hagfræðingar telja að hinum
gífurlegu vísinda- og tæknimöguleikum
hernaðariðnaðarins megi með góðum
árangri beina til vísindalegra iðngreina
eins og rafeinda- og tölvuiðnaðarins,
upplýsinga- og samskiptakerfa. Geim-
varnakerfið, sem kallað er Orkustorm-
ENGIR ÚVINIR - ENGIN VOPN
ur, krafðist uppfinn-
ingar hundrað nýrra
efnistegunda, 240
nýrra tæknisviða og
130 tegunda áður
óþekkts tæknibúnað-
ar. Þessa nýju tækni
og fullbúnu fram-
leiðsluvörur ætti að
mega markaðssetja
erlendis og afla með
því gjaldeyris til
kaupa á neysluvar-
ningi.
Þessar tillögur
hagfræðinganna eru
rökréttar. En tómar
hillur verslana leyfa
því miður ekki
marga valkosti. Við
verðum að gera eitt-
hvað raunhæft til að
sannfæra neytandann
um að verið sé að
hugsa um hans hag,
létta af honum byrði
dagsins og morgun-
dagsins, eins fljótt og
framast er unnt.
Þetta er þýðingar-
mesta markmið ríkis-
stjórnarinnar. Um-
breyting mitt í fátækt
leyfir ekki alltaf
skynsamlegustu kost-
ina. Og við erum svo
sannarlega fátæk.
Kreppa sovéska hagkerfisins er afleið-
ing þróunar sem hefur í senn verið
mannstýrð og brengluð. Þungaiðnaður-
inn hefur alltaf haft forgang yfir léttaiðn-
að. Hernaðarþarfirnar gengu alltaf fyrir
þörfum borgaranna. Frjálst markað-
skerfi hefði aldrei leyft að slík riðlun
hlutfalla ætti sér stað. En hagkerfi Sovét-
ríkjanna þróaðist ekki í samræmi við
markaðslögmál heldur aðeins með til-
skipunum stjórnvalda.
Þannig, að ef umbreyting snýst um að
hverfa úr einu ástandi í annað, er um-
breyting Gorbatsjevs ekki ein heldur
margar samhliða. Frá pólitísku alræðis-
kerfi til lýðræðis; frá miðstýrðu hagkerfi
til markaðshagkerfis. Og frá hernaðar-
framleiðslu til borgaralegrar. Allt um-
breytingar. En síðastnefnda umbreyting-
in - örlög hennar, svipmót og hraði - er
samtvinnuð öðrum breytingum sem eru
að gerast í Sovétríkjunum. Hún mun
öðlast kröftugri framgang eftir því sem
meginmarkmiðum efnahagslegra og
pólitískra umbóta sovésks þjóðfélags
fleygir fram.
En hið gagnstæða er jafnsatt. Arangur
perestrojkunnar byggist að stórum hluta
á árangri umbreytingarinnar frá hernaði
til friðar.4
Want to brush up on a
foreign language?
With Audio-Forum’s intermediate and advanced materi-
als, it’s easy to maintain and sharpen your foreign language
skills.
Besides intermediate and advanced audio-cassette
courses —most developed for the U.S. State Dept. — we
offer foreign-language mystery dramas, dialogs recorded
in Paris, games, music, and many other helpful materi-
als. And if you want to learn a new language, we have
beginning courses for adults and for children.
We oflfer introductory and advanced materials in most of
the world’s languages: French, German, Spanish, Italian,
Japanese, Mandarin, Greek, Russian, Portuguese, Korean,
Norwegian, Swedish, and many others.
Call 1-800-243-1234 for FREE 32-page catalog, or write:
Audio-Forum,
aupia-pqRum
THELANGUAGE9GURCE
96 Broad St., Suite P354
Guilford. CT 06437
(203) 453-9794
38 HEIMSMYND