Heimsmynd - 01.03.1990, Blaðsíða 56

Brosmild, fylgin sér, full af
hugmyndum, situr hún ásamt
starfsliði í gömlu húsi sem
munað hefur fífil sinn fegri.
Á skrifstofunni er hátt til
lofts og vítt til veggja, en
skjalastaflarnir eru óræk
sönnun þess að húsnæði fyr-
irtækisins er hvellsprungið,
enda umsvifin ekki smá og
markmiðin háleit. Fyrir þá
sem þátt tóku í fagnaðarvímu
franska byltingarafmælisins
voru skipulögð hátíðahöld Frakka fyrst
og fremst óður til þess besta sem sam-
tíminn hefur upp á að bjóða, ekki hvað
síst í húsagerðarlist. Lise Didier-Mou-
longuet slær á svipaða strengi.
„Eg held að gæfa
hvers einstaklings
hljóti að vera fólgin í
að skilja og þekkja
sinn tíma,“ segir Li-
se. „Frakkar hafa
ekki alltaf verið
barnanna bestir í
þessum efnum og
má gjarnan minnast
þess að árið 1977
fannst enginn Frakki
til þess að taka að
sér stjómun núlista-
safns Pompidou-
menningarmiðstöðv-
arinnar, sem þá var
nýstofnuð, og varð
að sækja hann til
Svíþjóðar. Menn
voru jafnvel ekki of
vissir um hvort tæk-
ist að reka stofnun-
ina með glæsibrag,
enda hafði samtíma-
list til þess tíma ekki
átt annað athvarf en
lítinn stað í áttunda
hverfi. Það má
brosa að þessum
áhyggjum nú, enda
sannaðist það strax
á fyrstu ævidögum
Pompidousafnsins
að áhugi almennings
á núlist er gífurlegur
og mátti líkja að-
sókninni við öng-
þvéiti. Nú, þrettán árum síðar, er allt
sem tengist núlist hér í mjög öruggum
farvegi og í hverju héraði er að finna far-
andsafn sem kaupir hátt á þriðja tug
listaverka árlega."
Sjálf starfrækir Lise eigin menningar-
miðlun Savoir au présent, sem kalla
mætti á íslensku Samtímaþekkingu, en
sú miðlun sér um að skapa gagnkvæm
tengsl milli listamanna og almennings.
Fyrirtækið er staðsett suður af París í út-
hverfi sem heitir Kremlin-Bicétre, aðeins
nokkur skref frá heimili Didierfjölskyld-
unnar. En hver er bakgrunnur þessarar
konu og hvemig gat hún hrint hugmynd-
um sínum í framkvæmd?
„Ég tók fyrst háskólapróf í eðlis- og
efnafræði, las síðan listasögu og var
lokaverkefni mitt um Frakkann Yves
Klein. Ég gifti mig, eignaðist tvö börn
með stuttu millibili, vann að þáttagerð
fyrir sjónvarp í tvö ár, stjórnaði um eins
árs skeið listhúsi og sá síðan um tíma-
ritsútgáfu fyrir Pompidousafnið fjórum
árum eftir opnun þess. Með mér bjó
hugsjón, sú að listamenn á ýmsum svið-
um myndlistar og tónlistar fengjust til að
koma út meðal almennings, í fyrirtæki,
skóla og stofnanir og vinna að listsköpun
sinni. Eg þreifaði fyrir mér meðal hlut-
aðeigandi og hafði unnið ákveðna for-
vinnu í félagi við aðra og þróað hug-
myndir mínar þegar Jack Lang varð
menningarmálaráðherra. Af stefnuskrá
hans var ljóst að hugmyndir okkar fóru
saman og þar sem ég hafði forskot á
É
hafði unnið ákveðna
forvinnu þegar Jack
Lang varð
menningarmálaráðherra.“
aðra sem hefðu viljað grípa gæsina og
gerði strangar kröfur veitti hann mínu
fyrirtæki brautargengi með fjárstuðningi
og svo hafa einnig iðnaðarráðuneyti og
menntamálaráðuneyti gert í sjö ár.
Heildarupphæðinni, einni milljón franka
á ári, er enginn vandi að koma í lóg og
erum við nú að fara að færa út kvíarnar
víðar en í París.“
Það sem mennta- og menningarmála-
ráðuneyti vildu fyrst og fremst styðja var
að listamenn fengjust til að koma út í
skólastofnanir og fremja listgaldra sína
fyrir opnum tjöldum. Lise og hennar
fólki var trúað fyrir því að annast alla
skipulagningu. Hófst nú þóf við lista-
menn sem stóð í allt að tvö ár. „Við vor-
um að leita meðal virkra listamanna,
gjarnan þekktra,
sem héldu reglulega
sýningar eða áttu
verk á söfnum. í
fyrstu varð að grát-
biðja þá um áheyrn.
Ekki viðlit að fá þá
til að stíga fæti inn
fyrir dyr skólanna
þá einu sinni þeir
voru nú sloppnir út
og lausir allra mála.
Ég býst við að eins
sé farið um íslenska
listamenn og þá
frönsku: Minningar
frá skólaárunum eru
ekki endilega þær
bestu ... Smátt og
smátt skýrðust þó
línurnar og væntan-
legri starfsemi var
gefið nafn Lista-
menn, gangið í bœ-
inn eða Entrez, les
artistes. Þátttakend-
ur fengju eigin
vinnustofu í skólun-
um til eins árs og að-
gang að tækjakosti
þeirra. Ekki yrði um
neina kennslu að
ræða en frjáls að-
gangur nemenda að
vinnustofu lista-
manns bryti upp
umgengnisvenjur
sem komnar væru í
of fastar skorður og hleypti inn frjálslegu
andrúmslofti. Listamenn yrðu hvatar að
betra mannlífi innan stofnana sem
byggðu á lítilli valddreifingu og mörgum
þröskuldinum fyrir nemandann. Inn í
skólana kæmi einstaklingur sem þyrfti á
hjálp nemendanna að halda í ýmsu,
kynni ekki á allt eins og kennararnir virt-
ust oftast gera og gerði ekki til þeirra
aðrar kröfur en um þægilegt viðmót. Ár-
ið 1985 létu sex listamenn sannfærast.
Árið eftir fengum við tíu umsóknir, því
næst þrjátíu og nú er svo komið að fjöl-
margir góðir listamenn telja sér það til
framdráttar á listferlinum að koma
þannig út á meðal unga fólksins og fá um
leið upp í hendurnar góða vinnuaðstöðu
og tækjakost sem þá hefði ekki getað
Ung listakona, Elisabeth Ballet,
á starfsvettvangi í verkmenntaskólanum í Massy dans L’Essonne. (Ljósmynd:
Hélene Moulonguet)
56 HEIMSMYND