Heimsmynd - 01.03.1990, Page 61

0 fagra mynd...
eftir FRIÐRIKU BENÓNÝS
Hin nýja kvenímynd er frasi sem farinn er að heyrast
nokkuð oft, án þess þó að því fylgi neinar skilgrein-
ingar á því hver hún er eða hvað sé nýtt við hana.
Konur jafnt sem karlar yppa öxlum og hugsa sem
svo: „Æ, það hlýtur að vera átt við þessar uppa-
kerlingar sem þykjast geta allt en láta svo bara
ábyrgðina á börnunum og heimilinu hvfla á öðrum
ómenntaðri konum.“ En svo einfalt er málið ekki.
Eftir tuttugu ára kvennabaráttu virðast konur sjálf-
ar vera búnar að missa sjónar á upphaflegum bar-
áttumálum, hvað var það eiginlega sem við vorum
að sækjast eftir? Jafnrétti er staðreynd á pappírun-
um í flestum vestrænum þjóðfélögum, en eitthvað
kemur í veg fyrir að konur nýti sér það og aukning barneigna
bendir til þess að mörgum þyki hentugast að flýja í faðm
heimilisins á meðan við reynum að átta okkur á því á hvaða
grunni við viljum
standa. Tískan
heimtar stöðugt
meiri kvenleika í
fatnaði og fram-
komu kvenna, en
um leið er ekki
nokkurri konu sæm-
andi að gleyma því
að konur eru menn
sem vilja og eiga að
hafa áhrif til jafns
við karla. Mörgum
reynist erfitt að sam-
ræma þessi sjónar-
mið, vilja að konur
haldi áfram að skipa
sér í flokka eftir því hvort þær kjósa að vera konur eða menn,
kynverur eða vitsmunaverur. I könnun sem gerð var á rás tvö
á bóndadaginn á því hvaða eiginleika konur mætu mest hjá
körlum var yfirgnæfandi meirihluti kvenna á þeirri skoðun að
karlmenn ættu að vera góðir skaffarar, fyrirvinnuhlutverkið
væri enn þeirra og var helst að skilja að konur ættu bara að
vinna úti sér til skemmtunar og til þess að eiga greiðari að-
gang að sköffurunum.
Orðið kvennabarátta er orðin klisja, sem í mesta lagi vekur
hæðnislegt glott þeirra sem heyra. Karlveldi og karlremba
álíka bannorð og dónalegu orðin á blaðsíðu áttatíu og tvö í
heilsufræðinni í gamla daga. Allt ofstæki í málflutningi kvenna
er á undanhaldi, enda konur í æ ríkari mæli að gera sér grein
fyrir því að þáttur þeirra sjálfra í því hvaða stöður þær skipa í
þjóðfélaginu er gildari en þær hafa viljað vera láta undanfarin
ár. Tími byltingarinnar er liðinn og komið að skuldadögum.
Nú er að standa eða falla með kröfugerð góðu áranna og það
er einmitt þar sem hnífurinn virðist standa í kúnni.
Spurningin forna: Hver er ég? Hvaðan kom ég? Hvert ætla
ég? brennur nú á konum sem aldrei fyrr og margar þeirra hafa
dregið sig út úr umræðunni og einbeita sér að því að rækta
garðinn sinn hver á sinn hátt. Þær dreymir um að losna úr
viðjum tíðarandans, nenna ekki lengur að æsa sig yfir þeirri
kvenfyrirlitningu sem þær sjá stað allt í kringum sig og þó
kannski skýrast í viðhorfum kvenna til sjálfra sín. Við kunn-
um ekki að fara með það frelsi sem við börðumst fyrir. Erum
ennþá hræddar við ábyrgðina. Hræddar um að við stöndum
ekki undir þeim kröfum sem umheimurinn og við sjálfar ger-
um til okkar.
Samskipti kynjanna eru í rúst. Mjúki maðurinn sem við leit-
uðum sem mest að höfðar þegar allt kemur til alls ekki til
okkar og við verðum eftir sem áður skotnar í harðjöxlum og
töffurum. Það skipt-
ir ennþá meira máli
að vera sæt og njóta
aðdáunar karlkyns-
ins fyrir það, heldur
en að ná árangri í
starfi. Best er auð-
vitað að hafa tök á
hvoru tveggja, vera
sem næst fullkomnun
á öllum sviðum, en
því fylgir óyfirstígan-
legt álag, sem við er-
um sem óðast að
gera okkur grein fyr-
ir að eyðileggur okk-
ur sem manneskjur.
Hvað er þá til ráða og hvernig kemur hin nýja kvenímynd
við þessa sögu? Jú, það eru til konur sem fara sínar eigin leið-
ir að markmiðunum, láta kröfugerð tímans sem vind um eyru
þjóta og tekst að samræma kynhlutverk kvenna árangri í
starfi, án þess að yfirkeyra sig. Þar eru listakonur fremstar í
flokki, enda njóta þær þeirra forréttinda að mega vera skrýtn-
ar án þess að það bitni á möguleikum þeirra til viðurkenning-
ar. Þær þora að fylgja sannfæringu sinni, rækta þennan marg-
fræga garð og ryðja brautina að betra og jafnvægara lífi fyrir
okkur hinar. Konur á milli þrítugs og fertugs, sem voru ungl-
ingar þegar rauðsokkahreyfingin var upp á sitt besta, sem
hafa fylgst með þróun mála og náð því marki að horfa á hring-
iðuna utan frá, án þess að láta hana stjórna eigin lífi. Konur
sem hafa þroska til að skilja hismið frá kjarnanum, sjálfstraust
til að þora að vera þær sjálfar, og kímnigáfu til að taka sjálfar
sig ekki of hátíðlega.
HEIMSMYND 61