Litli Bergþór - dec. 2018, Side 49

Litli-Bergþór 49
Ævinlega þóttu yngstu börnin syngja
best, þó ekki væru öll búin að fá lag.
Þegar heim var komið var borðaður
kvöldverður, samt ekki heitur matur
eins og hér. Matarlystin var ekki góð og
langt þótti okkur þangað til búið var að
þvo upp. Loks heyrðist samt í bjöllunni
og um leið spilaði pabbi jólasálm og við
gengum syngjandi inn í jólastofuna. Á
gjafirnar var ekki litið fyrr en búið var að
syngja tvö jólalög. –
Páskarnir höfðu allt annan blæ, reyndar
voru páskaeggin talsvert stórt atriði fyrir
okkur á meðan við vorum lítil. En þau voru
falin í litlum hreiðrum hingað og þangað
um bæinn og var sagt að páskahérinn
hefði komið með þau. En seinna fórum
við í morgungöngu snemma, helst fyrir
kl 6, til að sjá sólina rísa. Sagt var að hún
dansaði á páskadagsmorgni, en aldrei
göngunni. Svona á Lúther að hafa aflað sér matar
á sínum skólaárum.
Eins og margir vita, er töluð lágþýska í norður
Þýskalandi að minnsta kosti til sveita. Hún á
sínar bókmenntir, en er því miður á undanhaldi.
Framburður gat verið mjög mismunandi frá þorpi
til þorps. Við heima töluðum bæði háþýsku og
lágþýsku, lágþýskan minnir svolíðið á dönskuna.
Varla er hægt að segja svo frá Hermannsburg
að ég minnist ekki á Trúboðsstöðina. Hún var
stofnuð 1849 af Ludwig Harms, sem var mjög
áhrifamikill kennimaður. Á þeirra vegum var
byggður Miðskólinn og Menntaskólinn og hún
kom sér upp prentsmiðju í bænum. Hún sendi sína
menn til Suður-Afríku og Abissiníu. Annað hvert
ár var haldin „missionsfest“, eða trúboðshátíð.
Þangað komu tugir þúsunda víðsvegar að. Hátíðin
var fyrir stríð haldin til skiptis á stórbýlunum
í Hermannsburg eða þorpum í kring. Stór
eikarsvæði fylgja þessum gömlu býlum og var
skjólgott þar fyrir sól og vindum. Hátölurum var
komið fyrir allsstaðar á trjánum.
Þorpið slapp furðu vel frá eyðileggingu
stríðsáranna. Bara einu sinni féll sprengja í út-
jaðri bæjarins og þrjú hús brunnu þegar það var
hertekið. En auðvitað féllu eða komu margir ekki
heim aftur og vantaði einn eða fleiri úr flestum
fjölskyldum.
Núna er bærinn mjög breyttur er mér sagt. Íbúum
hefur fjölgað að mun og ný hverfi hafa myndast.
Því miður get ég ekki sýnt ykkur myndirnar, sem
ég pantaði. Þær eru á leiðinni, 55 talsins. Svo
þakka ég fyrir mig.
Margrét Grünhagen, Miðhúsum.
tókst okkur nú að koma auga á það. Klukkan 8 var
hringt öllum kirkjuklukkunum á öllum þremur
kirkjunum í fyrsta sinn þann dag. Ómurinn barst
til okkar út fyrir þorpið. Þetta var alltaf hátíðleg
stund, þar sem alla föstuna var bara hringt minnstu
klukkunum. –
Hvítasunnudagurinn var undirbúinn með því
að allt var skreytt með birkihríslum, bæði úti og
inni og var ilmurinn af nýútsprungnu birkilaufi
allsráðandi allstaðar. – Svo voru auðvitað ýmsir
aðrir dagar sem gáfu tilefni til tilhlökkunar. Þar
var kappreiðardagur og skólakeppnidagur; Einu
sinni kom sirkus um sumarið. En á haustin kom
ævinlega einskonar tívolí í þorpið og stóð við í tvo
daga. Þá var móðurfaðir okkar alltaf á staðnum,
leitaði upp öll sín barnabörn og bætti einhverjum
aurum við það sem þau fengu heiman frá sér.
Svo var uppskeruhátíðin og man ég sérstaklega
eftir því hvað kirkjan var falleg þegar hún hafði
verið skreytt með öllu því, sem ræktað hafði verið
stærst og best það árið. – En seinna, þegar dimmt
var orðið, svona um 6 leytið á kvöldin, kom
ljóskeradagurinn. Þá útbjuggu eða keyptu börnin
sér ljósker, komu saman og gengu svo með logandi
kerti um bæinn, syngjandi ljóskerasöngva. Svo í
nóvember, eða 10. nóv. var Lúthersdagur og var
á einkennilegan hátt haldið upp á hann. Í kring
um dimmumót (þegar rökkvaði) fóru að heyrast
raddir barna, sem gengu hús úr húsi og sungu
Lútherssálma, einkum „Vor Guð er borg á bjargi
traust.“ Fólkið hafði strax eftir hádegi útbúið
stóra körfu með ávöxtum o.þ.h. og ef barnahópur
kom og var búinn að syngja, var spurt: Hvað eruð
þið mörg? Og svo fengu þau ávexti í pokann sinn.
Fengnum skiptu þau svo á milli sín að lokinni
Margrét og Sighvatur í brúðkaupsferð 1952.