Fréttablaðið - 12.03.2016, Qupperneq 16

Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis
á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871
fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is og Viktoría Hermannsdóttir viktoria@frettabladid.is
menning: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is ljóSmyndir: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚtlitShönnun: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
Gunnar
Mín skoðun Sif Sigmarsdóttir
Kristín
Þorsteinsdóttir
kristin@frettabladid.is
Orðið eitt getur fengið hörðustu karlmenn til að roðna. Það ætti þó kannski ekki að koma á óvart. Um er að ræða upprunalega tabúið.
Orðið „taboo“ barst í ensku úr pólónesískri tungu.
„Tapua“ merkir bannhelgi. En það þýðir líka tíðir.
Tíðir. Eflaust óskar helmingur lesenda þess að ég sé
að tala um bænagjörð. Svo er hins vegar ekki. Já, þú ert
að fara að lesa um mánaðarlegar blæðingar kvenna yfir
morgunkaffinu þínu.
Alla sögu mannkyns hefur fyrirbærið vakið furðu,
óhug og ótta. Rómverjinn og náttúrufræðingurinn
Gaius Plinius eldri fullyrti árið 77 eftir Krist að tíða-
blóð kvenna ylli uppskerubresti, gerði vín súrt, dræpi
býflugur, léti járn ryðga og ávexti hrynja af trjám. Á
miðöldum töldu menn að holdsveiki smitaðist með
slíku blóði. Árið 1878 fjallaði The British Medical
Journal um að konur ættu ekki að koma að reykingu
á kjöti þegar þær væru á blæðingum því þær gætu
skemmt matvælin. Langt fram á 19. öld töldu menn
blæðingar vera leið náttúrunnar til að losa konur við
umfram blóð sem olli í þeim blóðhita og hysteríu.
Í Nepal eru konur enn settar í einangrun í litlum
moldarkofum á meðan á blæðingum stendur þótt
athæfið hafi verið bannað árið 2005.
En nú, tvö þúsund árum eftir að Gaius Plinius eldri
varaði við því að konur á blæðingum gætu eyðilagt
gljáa á speglum og fílabeini, virðist sem tækla eigi
tabúið.
Tíða-frí
Fyrirtæki í Bristol leggur nú drög að því að verða
fyrsta fyrirtækið í sögu Bretlands til að bjóða kven-
kyns starfsmönnum upp á „tíða-frí“. Fríið dregst
ekki af veikindaleyfi starfsmanna en ætlast er til að
starfsmenn bæti upp vinnutapið þegar þjáningarnar
sem hrjá margar konur á blæðingum eru liðnar hjá.
Umrætt fyrirtæki sem nefnist Coexist og rekur lista- og
félagsmiðstöð í Bristol hyggst halda ráðstefnu um fyrir-
komulagið eftir helgi þar sem breytingin verður kynnt
starfsfólki sem og stjórnendum annarra fyrirtækja sem
hafa áhuga á að fylgja fordæmi þess.
„Blæðingar hafa allt of lengi verið álitnar tabú á
vinnustöðum,“ sagði Bex Baxter, framkvæmdastjóri
Coexist, í samtali við fjölmiðla. „Margar af þeim
konum sem vinna hjá mér hafa sagt að þær skammist
sín fyrir að viðurkenna að þær líði kvalir. Ég vil útrýma
þessari skömm. Ef karlmenn hefðu blæðingar væri
þessi stefna orðin útbreidd fyrir löngu.“
Hitakóf og minnistruflanir
Svo virðist sem augu fólks séu að opnast fyrir vel-
líðan kvenna á vinnustöðum. Í lok síðasta árs hvatti
Sally Davies, landlæknir Bretlands – fyrsta konan til
að gegna embættinu – atvinnurekendur til að ræða
við starfsfólk um annað tabú sem við kemur konum:
Breytingaskeiðið. „Ég vil að stjórnendur geri konum
jafnauðvelt að ræða við þá um breytingaskeiðið og
öll önnur vinnutengd mál,“ sagði Davies. Hún lagði
áherslu á að óþægindi tengd breytingaskeiðinu á borð
við hitakóf og minnistruflanir væri hægt að gera bæri-
legri með einföldum aðgerðum á borð við að breyta
hitastigi á skrifstofum og bjóða upp á sveigjanlegan
vinnutíma.
Nýtt baráttumál
Í dag fagnar Alþýðusamband Íslands hundrað ára
afmæli sínu. Í heila öld hafa samtökin barist fyrir
bættum kjörum launafólks, réttindum þess og mann-
sæmandi skilyrðum á vinnumarkaði.
Um leið og ástæða er til að óska ASÍ til hamingju
með daginn er vert að spyrja: Væri ekki tilvalið að
fagna afmælinu með því að taka upp nýtt baráttu-
mál sem létta myndi líf fjölda félagsmanna auk þess
að hjálpa til við að tortíma meira en tvö þúsund ára
gömlu tabúi? Hvernig væri að hið hundrað ára ASÍ setti
blæðingar og breytingaskeiðið á baráttulistann sinn?
Ef karlmenn hefðu blæðingar
Á tímum þegar vinsælt er að finna stjórn-málamönnum allt til foráttu er hollt að rifja upp tilvik þegar vel hefur tekist til. Stundum er nefnilega hægt að benda á ákvarðanir sem teknar hafa verið af
framsýni og hafa óneitanlega reynst happadrjúgar.
Ein slík var ákvörðunin um að innleiða endur-
greiðslur úr ríkissjóði vegna hluta framleiðslukostn-
aðar við kvikmyndir og sjónvarpsefni. Lög um 20%
endurgreiðslu vegna slíks kostnaðar voru samþykkt
af Alþingi árið 1999, en renna út nú um áramót.
Iðnaðarráðherra hefur tilkynnt að hún mælist til
þess að sambærileg lög taki við af þeim gömlu, nema
nú skal endurgreiðslan nema fjórðungi framleiðslu-
kostnaðar.
Það er ótvírætt fagnaðarefni enda hefur endur-
greiðslan, líkt og fjallað var um í góðri fréttaskýringu
á Vísi, verið ein helsta ástæða þess að alþjóðlegir
kvikmyndagerðarmenn horfa í síauknum mæli til
Íslands sem tökustaðar. Þar spilar endurgreiðslan að
sjálfsögðu engan einleik – hæfileikaríkt kvikmynda-
gerðarfólk og okkar fallega land eru mikilvægustu
þættirnir.
Hins vegar hefur sannað sig að endurgreiðslan
hjálpar til við að laða kvikmyndagerðarfólk til
landsins. Er það ekki einmitt hlutverk góðra stjórn-
málamanna – að hindra ekki hæfileikafólk í að nýta
styrkleika sína, og hjálpa heldur til þar sem það er
hægt?
Stjórnvöld á Íslandi virðast líka hafa gert sér grein
fyrir því, hvað kvikmyndaiðnaðinn varðar, að þar er
Ísland að keppa við önnur lönd um þann óneitan-
lega fjárhags- og menningarlega ávinning sem fylgir
framleiðslu á kvikmyndum og sjónvarpsefni. Endur-
greiðslan er einn af mörgum þáttum sem getur orðið
til þess að Ísland vinni kapphlaup við önnur lönd.
Þar leggja stjórnvöld sitt lóð á vogarskálarnar.
Óskandi væri að hugsun sem þessi réði ríkjum á
fleiri sviðum. Sem dæmi má nefna að á Íslandi kostar
nú um 630 þúsund krónur að stofnsetja einkahluta-
félag. Þar af eru fimm hundruð þúsund krónur í
formi hlutafjárframlags sem nota má í reksturinn, en
afgangurinn eru óafturkræf skráningargjöld.
Þessi kostnaður er hár fyrir atorkusama en félitla
frumkvöðla sem dreymir um að hrinda hugmyndum
sínum í framkvæmd. Til samanburðar má svo
nefna að í Bretlandi þyrfti að kosta til réttum 200
krónum í sama tilgangi. Smáatriði sem þessi gætu
ráðið úrslitum um það hvar góðar hugmyndir skjóta
rótum, með tilheyrandi ávinningi fyrir samfélagið.
Vitaskuld er þetta bara lítið dæmi, en sagan af
íslenska kvikmyndavorinu kennir okkur að oft veltir
lítil þúfu þungu hlassi – eða á að minnsta kosti þátt
í því.
Þegar pólitík-
usar hafa áhrif
Óskandi væri
að hugsun
sem þessi réði
ríkjum á fleiri
sviðum.

365.is Sími 1817
Skelltu þér í Talent-höllina á sunnudagskvöld og njóttu
veislunnar í botn, miðasalan er á midi.is
BEIN ÚTSENDING
MIÐASALAN ER HAFIN!
SUNNUDAGA KL. 19:35NÝR TÍMI
1 2 . m a r s 2 0 1 6 L a U G a r D a G U r16 s k o ð U n ∙ F r É T T a B L a ð i ð
SKOÐUN