Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2018, Qupperneq 57

sem til þarf. Á móti kemur að þessari rannsókn var einungis
ætlað að skoða stytt matstæki sem gæti nýst heimahjúkrun og
félagslegri heimaþjónustu til að fá yfirsýn á heilsufar, færni og
þjónustuþörf sinna skjólstæðinga.
Það er framtíðarviðfangsefni skipuleggjenda heimaþjónustu
að koma til móts við þarfir þjónustuþega (Pappa o.fl., 2013)
innan þess fjárhagsramma sem þeim er settur (Bernhardt o.fl.,
2016). Það getur haft í för með sér öryggisleysi og versnandi
heilsufar, bæði fyrir skjólstæðinga og aðstandendur, þegar ekki
er komið til móts við þjónustuþarfir (Svanström o.fl., 2013).
Því þarf að gera kröfur til stjórnenda sem útdeila þjónustunni
að það sé gert samkvæmt niðurstöðum úr hlutlægu, áreiðan-
legu og gagnreyndu matstæki (Dale og hvalvik, 2013).
niðurstöður rannsóknarinnar gefa til kynna að það sé gagn-
legt fyrir heimahjúkrun og félagslega heimaþjónustu að nota in-
terrai-hC-upphafsmatið og MaPLe-flokkana til þess að fá
yfirsýn yfir heilsufar, færni og þjónustuþarfir skjólstæðinga. Slík
samræmd og nákvæm upplýsingaöflun er lykilatriði við skipu-
lagningu og umbætur á þjónustu við skjólstæðinga og aðstand-
endur þeirra. nú þegar heilbrigðisráðherra hefur ákveðið
innleiðingu interrai-hC-matstækisins á Íslandi (Velferða ráðu -
neytið, 2016) er mögulegt í framtíðarrannsóknum að bera saman
heimahjúkrun og félagslega heimaþjónustu á mismunandi
landsvæðum og kanna hvernig hægt er að jafna þjónustustig á
milli landshluta. Einnig er mikilvægt að skoða hvenær heima-
hjúkrun og félagsleg heimaþjónusta getur ekki lengur komið til
móts við þjónustuþarfir og þörf er á stofnanavistun. Mjög erfið
og krefjandi verkefni við umönnun langveikra í heimahjúkrun
og félagslegri heimaþjónustu hafa reynst vera of kostnaðarsöm
og reynslan af slíkri þjónustu er sú að hún komi ekki í stað stofn-
anavistunar til langs tíma litið (Buhler-Wilkerson, 2007).
Ályktanir og lokaorð
niðurstöður gefa til kynna að interrai-hC-upphafsmatið og
MaPLe-flokkarnir gefi greinargóða mynd af stöðu skjólstæð -
inga og hver þeirra þjónustuþörf er. Þegar slíkt matstæki er
notað þarf tíma til þess að safna saman upplýsingum bæði frá
skjólstæðingi sjálfum og aðstandendum hans en til lengri tíma
litið er betra að vinna grunnvinnuna vel því þegar staðan er ljós
verður eftirleikurinn auðveldari. nauðsynlegt er að þeir sem
skipuleggja og veita heimahjúkrun og félagslega heimaþjónustu
geri sér grein fyrir þörfum skjólstæðinga og að þjónustu, sem
er í boði, sé úthlutað í samræmi við þarfir hvers og eins. Það er
samstarfsverkefni heimahjúkrunar og félagslegrar heimaþjón-
ustu að veita góða þjónustu og útdeila henni á réttlátan hátt.
Velferðarráðuneytið og Embætti landlæknis gera kröfur um
gæði þjónustunnar og að fjármunum sé vel varið innan mála-
flokksins. interrai-hC-upphafsmatið og MaPLe-flokkarnir
gefa þessum aðilum mikilvægar upplýsingar um heilsufar,
færni og þjónustuþörf skjólstæðinga og hvernig þjónusta þeim
er veitt. Þannig liggja fyrir hlutlægar upplýsingar um það hvernig
staðan er og hægt er að nýta slíkar upplýsingar til þess að styðja
ákvarðanir um uppbyggingu þjónustu og réttláta skiptingu fjár-
magnsins.
Þakkir
höfundar vilja þakka heilbrigðisstofnun Vesturlands, akra-
nesi, og heilbrigðisstofnun norðurlands, Sauðárkróki, fyrir
gott samstarf. Starfsmenntunarsjóði félags íslenskra hjúkrunar -
fræðinga og Öldrunarráði Íslands eru færðar þakkir fyrir fjár-
hagslegan stuðning
Heimildir
Bernhardt, k.a., Lynn, j., Berger, g., Lee, a.j., reuter, k., Davanzo, j.,
Montgomery, a., og Dobson, a. (2016). Making it safe to grow old: a fin-
ancial simulation model for launching medicaring communities for frail
elderly medicare beneficiaries. The Milbank Quarterly, 94(3), 597–625.
Sótt 26.2.2017 á http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1468-0009.
12199/epdf.
Berta, W., Laporte, a., Deber, r., Baumann, a., og gamble, B. (2013). The
evolving role of health care aides in the long-term care and home and
community care sectors in Canada. Human Resources for Health, 11(25),
1-6, doi:10.1186/1478-4491-11-25.
Buhler-Wilkerson, k. (2007). Care of the chronically ill at home: an unresol-
ved dilemma in health policy for the united States. The Milbank Quarterly,
85(4), 611–639, doi:10.1111/j.1468-0009.2007.00503.x.
Bölenius, k., Lämås, k., Sandman, O.P., og Edvardsson, D. (2017). Effects and
meanings of a person-centred and health-promoting intervention in home
care services: a study protocol of a nonrandomised controlled trial. BMC
Geriatrics, 17–57, doi:10.1186/s12877-017-0445-0.
Carpenter, i., gambassi, g., Topinkova, E., Schroll, M., finne-Soveri, h.,
henrard, j.C., … og Beirnabei, r. (2004). Community care in Europe. The
aged in home Care project (adhOC). Aging Clinical Experimental Rese-
arch, 16(4), 259–269. Sótt á http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/
15575119.
Dale, B., og hvalvik, S. (2013). administration of care to older patients in
transition from hospital to home care services: home nursing leaders ex-
periences. Journal of Multidisciplinary Healthcare, 6, 379-389, doi:10.2147/
jMDh.S51947.
Dempsey, C., og normand, C. (2016). Towards a more person-centred home
care service: a study of the preferences of older adults and home care wor-
kers. Administration, 6(42), 109–136, doi: 10.1515/admin-2016-0018.
Ehrlicha, k., Emamia, a., og heikkilä, k. (2017). The relationship between
geographical and social space and approaches to care among rural and
urban caregivers caring for a family member with dementia. Journal of
Qualitative Studies on Health and Well-being, doi: 10.1080/17482631.
2016.1275107.
field, a. (2009). Discovering statistics using SPSS. 3. útgáfa. London, kali -
forníu, nýju-Delí, Singapúr: Sage.
fokkema, T., De jong gierveld, j., og Dykstra, P.a. (2012). Cross-national
differences in older adult loneliness. The Journal of Psychology, 146(1–2),
201-228. Sótt á http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22303621.
gruneir, a., forrester, j., Camacho, X., gill, S.S., og Bronskill, S.E. (2013).
gender differences in home care clients and admission to long-term care
in Ontario, Canada: a population-based retrospective cohort study. BMC
Geriatrics,13(12), 1–12. Sótt á http://www.biomedcentral.com/1471-2318/
13/48.
hagstofa Íslands (2016). Mannfjöldaspá 65 ára og eldri árið 2016 til 2065.
Skoðað 19. október 2016 á vefnum http://hagstofan.is/?PageiD=2593&src=
https://rannsokn.hagstofa.is/pxis/Dialog/varval.asp?ma=Man09010%26ti
=Sp%E1+um+mannfj%f6lda+eftir+kyni+og+aldri+2013%2D2061%26pa
th=../Database/mannfjoldi/mannfjoldaspa2010/%26lang=3%26units=fj%
f6ldi.
health Council of Canada (2012). Seniors in need, caregivers in stress: What
are the home care priorities for seniors in Canada? 1–64. Toronto: health
Council of Canada.
heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið (2003). Skýrsla stýrihóps um stefnu-
mótun í málefnum aldraðra til ársins 2015. Sótt á http://www.velferdar
raduneyti.is/media/Skyrslur/stefnum-aldradir.pdf.
ritrýnd grein scientific paper
tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 94. árg. 2018 57