Fréttablaðið - 28.12.2019, Qupperneq 6

www.gildi.is
Frá og með áramótum breytist
afgreiðslutími á skrifstofum okkar
og verður eins og hér segir:
Mánudaga til fimmtudaga
frá 09.00 til 16.00
Föstudaga
frá 09.00 til 15.00
Gildi–lífeyrissjóður
Breyttur afgreiðslutími
HOLLAND Hollendingar hafa ákveðið
að taka heitið Holland út úr öllum
auglýsingum, opinberum tilkynn-
ingum og merkingum. Þess í stað
verður opinbera heiti landsins,
Niðurlönd, notuð til kynningar og
markaðssetningar. Er þetta hluti af
nýrri landkynningarstefnu.
Hingað til hafa Hollendingar notað
heitið í landkynningu, þó að það sé
aðeins hérað innan landsins. Mun
breytingin sjást á Eurovision sem
haldið verður í borginni Rotterdam
í vor og á Ólympíuliði landsins á
Sumarólympíuleikunum í Tókýó.
Fleiri breytingar verða einnig
gerðar, svo sem að breyta hinum
appelsínugula túlípana, sem landið
hefur notað sem merki hingað til.
Áherslan í hinni nýju stefnu er ekki
að fjölga ferðamönnum. Þegar heim-
sækja 19 milljónir landið árlega og
áætluð fjölgun þeirra er um 10 millj-
ónir á næsta áratug. Holland glímir
því við svokallaða offjölgun ferða-
manna. Þess í stað verður áherslan á
að stjórna flæðinu og dreifa því, bæði
eftir landsvæðum og árstíðum.
Mestur er vandinn í höfuðborg-
inni, Amsterdam. Þar býr ein milljón
manna en þangað koma 17 milljónir
árlega, sem leggst þungt á allt sam-
göngu- og þjónustukerfi borgarinn-
ar. Stofnuð hafa verið samtök sem
berjast gegn offjölguninni, til dæmis
Untourist Amsterdam. – khg
Hætta að nota Holland
Appelsínugulur er áberandi einkennislitur Hollands.NORDICPHOTOS/GETTY
ÞÝSKALAND Þjóðverjar eru þekktir
fyrir ást sína á f lugeldum, bæði
stórum f lugeldasýningum og ein-
staklingum sem sprengja um áramót.
Vitaskuld slá Íslendingar þeim þó við
á þessu sviði. Af umhverfisástæðum
hafa margar stórverslanir í Þýska-
landi ákveðið að hætta sölu á flug-
eldum fyrir þessi áramót.
Ein af þessum verslanakeðjum er
REWE, sem er stór á svæðinu í kring-
um borgina Dortmund í vesturhluta
landsins. „Flugeldarnir vara aðeins
í eina klukkustund en við viljum
vernda dýrin og hafa hreint loft alla
365 daga ársins,“ sagði Uli Budnik,
eigandi keðjunnar. Edeka, ein stærsta
verslanakeðja landsins, hefur einnig
ákveðið að taka flugelda úr sölu.
Talsmenn keðjunnar Hornbach
segja of seint að hætta sölu fyrir
þessi áramót en að f lugeldar verði
ekki seldir fyrir þau næstu. Talsmenn
Bauhaus segjast ætla að endurskoða
stefnuna á næsta ári.
Umhverfissinnar í Þýskalandi
fagna þessum breytingum og von-
ast eftir að sjá færri f lugelda með
hverju árinu. Samkvæmt tölum frá
Umhverfisstofnun Þýskalands er
5.000 tonnum af fínu ryki dreift yfir
landið með sprengingunum um hver
áramót, sem samsvari tveggja mán-
aða bílaumferð. Þegar hafa margar
borgir í landinu afmarkað ákveðin
„flugeldafrí“ svæði, sem fólk getur
sótt sem þolir illa mengunina og
hávaðann.
Samkvæmt skoðanakönnun styðja
57 prósent Þjóðverja bann við sölu
flugelda. En 84 prósentum finnst þeir
þó fallegir. – khg
Stórverslanir
taka flugelda
úr hillunum
Flugeldasýning við Brandenborgar-
hliðið. NORDICPHOTOS/GETTY
TYRKLAND Recep Erdogan, forseti
Tyrklands, hefur endurvakið áætl-
anir sínar um risavaxinn skipa-
skurð í útjaðri Istanbúlborgar,
þrátt fyrir mikil mótmæli bæði
íbúa, verkfræðinga og borgar-
stjórans.
Erdogan tilkynnti upphaf lega
um áætlunina árið 2011, í miðri
kosningaherferð, og sagði að skurð-
inum væri ætlað að létta álaginu á
skipaumferðinni um Bosporus-
sund. Skurðurinn átti að vera 45
kílómetra langur og 150 metra
breiður og tengja saman Svarta-
hafið og Marmarahafið. Ekki var
þó gefin upp nákvæm staðsetning
skurðarins. Sagði Erdogan skurð-
inn verða „mestu framkvæmd
aldarinnar“.
Um tíma var verkefnið algjör-
lega slegið út af borðinu en nú er
það komið efst á forgangsverkefna-
lista forsetans. Skurðurinn á nú að
vera stærri en upphaf legar áætl-
anir gerðu ráð fyrir, eða 400 metra
breiður. Kostnaðurinn er áætlaður
75 milljarðar tyrkneskra líra, eða
rúmlega 1.500 milljarðar króna.
Hundruð borgarbúa í Istanbúl
hafa skrifað undir mótmælabréf
gegn skurðinum og á föstudag var
mótmælt á götum úti. Telja mót-
mælendur að skurður af þessari
stærðargráðu yrði umhverfislegt
stórslys.
Skurðurinn hefur nú þegar farið
í gegnum umhverfismat en and-
stæðingar framk væmdarinnar
segja það hroðvirknislega unnið
og ekki svara stórum spurningum.
Eitt af því sem mótmælendur
hafa miklar áhyggjur af er vatns-
öryggi borgarinnar og hvaða áhrif
skurðurinn hefur á það. Miðað við
þá staðsetningu sem nú hefur verið
ákveðin myndu tvö vatnsból, sem
útvega um þriðjungi borgarinnar
vatn, eyðileggjast. Þá myndi aukin
selta komast inn í neðanjarðar
vatnskerfið og skemma ræktunar-
land bænda í námunda við borg-
ina. Einnig hafa íbúarnir áhyggjur
af offjölgun borgarbúa og skorti á
grænum svæðum.
Aðrir hafa áhyggjur af því að
framkvæmdin sé knúin áfram af
hagsmunum iðnaðar- og skipafyr-
irtækja og að hagsmunir almenn-
ings skipti engu máli, hvorki til
skemmri eða lengri tíma. „Við
höfum ábyrgð gagnvart barna-
börnunum okkar og við erum að
reyna að verja framtíðina,“ sagði
Gulcan Erdogan Boyraz, 56 ára
kennari, sem mótmælti á föstudag.
Samtök tyrkneskra verkfræðinga
og arkitekta leggjast einnig gegn
skurðinum og skiluðu inn athuga-
semdum til stjórnvalda. Auk vatns-
öryggisins hafa samtökin áhyggjur
af því að skurðurinn myndi verða
grafinn í gegnum lón, sem er mikil-
vægt líf kerfi sjávar og fuglalífi, og
eyðileggja það. Cevahir Akcelki,
talsmaður samtakanna, er vonlítill
um að hægt sé að stöðva verkefnið
þó að fjöldi fólks leggist gegn því.
Enn er ýmsum spurningum
ósvarað varðandi framkvæmdina.
Til dæmis hvernig staðið verði
að fjármögnuninni, en hingað til
hefur Erdogan haft góðan aðgang
að ódý r um erlendum lánum.
Þá gæti skurðurinn haft áhrif á
alþjóðastjórnmálin. Samkvæmt
sáttmála kenndum við Mont-
reux, frá árinu 1936, lofa Tyrkir
að halda Bosporussundi herlausu.
Sáttmálinn segir vitaskuld ekkert
um skipaskurðinn og hafa stjórn-
völd í Rússlandi áhyggjur af því að
Bandaríkjamenn gætu sent beiti-
skip eftir skurðinum inn á Svarta-
haf. kristinnhaukur@frettabladid.is
Istanbúlskurðinum harðlega
mótmælt en áformin óbreytt
Forseti Tyrklands hefur endurvakið áætlanir sínar um risavaxinn skipaskurð í útjaðri Istanbúlborgar,
þrátt fyrir mikil mótmæli bæði íbúa, verkfræðinga og borgarstjórans. Óttast fólk að þriðjungur vatns-
birgða borgarinnar glatist og vistkerfi raskist. Framkvæmdin er þó í forgangi á verkefnalista forsetans.
Mótmælendur segja umhverfislegt stórslys í vændum og umhverfismat hroðvirknislega unnið. NORDICPHOTOS/GETTY
Við höfum ábyrgð
gagnvart barna-
börnunum okkar og við
erum að reyna að verja
framtíðina.
Gulcan Erdogan Boyraz,
mótmælandi
Flugeldarnir vara
aðeins í eina
klukkustund en við viljum
vernda dýrin og hafa hreint
loft alla 365 daga ársins.
Uli Budnik, eigandi
REWE-verslanakeðjunnar
2 8 . D E S E M B E R 2 0 1 9 L A U G A R D A G U R6 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð