Fréttablaðið - 28.12.2019, Qupperneq 31

Neyslumynstur okkar tekur stöðugum breytingum og hefur neysla jurtafæðis á
kostnað dýraafurða aukist töluvert.
Fæði án allra dýraafurða getur
verið afar heilsusamlegt en þó þarf
að huga sérstaklega að ákveðnum
næringarefnum sem gæti skort í
þess háttar fæði. Í flestum tilfellum
geta grænkerar uppfyllt nær­
ingarþörf sína en nauðsynlegt er
að kynna sér vel hvaða annmarka
þetta fæði getur haft með tilliti til
þarfa líkamans.
Grænmetisætur/vegan
Þeir sem sneiða hjá öllum dýra­
afurðum þurfa að hafa augun sér­
staklega vel opin fyrir því að fæðan
innihaldi nægilegt magn af pró­
teinum, járni, sinki, kalki, joði, B12
vítamíni og D­vítamíni. D­vítamín
þurfa allir að taka inn sem bætiefni,
alltaf, en hin efnin má finna í
ýmsum matvælum, hvort sem það
er hluti af náttúrulegu innihaldi
vörunnar eða viðbætt. Hvað pró­
tein varðar þá finnast þau í flestum
fæðuflokkum en mælt er með því
að baunir, sem eru afar prótein­
ríkar, séu notaðar í jurtafæðinu í
svipuðum mæli og kjöt og fiskur
eru í blönduðu fæði.
B12-vítamínskortur
Fjöldi fólks sem borðar matvæli úr
öllum fæðuflokkum tekur ekki upp
lágmarksmagn af því B12 og járni
sem nauðsynlegt er til að viðhalda
eðlilegri líkamsstarfsemi. Skortur
á B12 getur verið vegna einhæfrar
fæðu eða vegna þess að líkaminn
getur ekki unnið það úr fæðunni.
Þetta er það vítamín sem flesta
skortir á efri árum og er það oftast
vegna skorts á efninu „intrinsic
factor“ sem er mikilvægt prótein,
framleitt í maganum og sér um
upptöku á þessu lífsnauðsynlega
vítamíni. Það þýðir að þó svo að
við borðum dýraafurðir eða tökum
vítamínpillur, verður upptakan
engin og við lendum í skorti.
Einkenni járnskorts
Járnskortur er einn algengasti nær­
ingarefnaskortur í heiminum og
snertir u.þ.b. 25 prósent jarðarbúa.
Það eru þó nokkur vel þekkt og
algeng einkenni járnskorts sem
gott er að vera vakandi yfir:
n Orkuleysi
n Svimi og slappleiki
Fær líkami þinn allt sem þarf?
Vegan Health munnúði frá Better You er samsettur úr D-vítamíni og joði ásamt B12 og járni fyrir
þá sem eiga erfitt með upptöku þess úr fæðunni og þá sem neyta ekki dýraafurða.
Grænmeti er
orðið fyrirferðar-
meira í fæðuvali
fólks en áður.
Valið BESTA
NÝJA BÆTI-
EFNIÐ á Natural
& Organics í
London 2019.
Ástæða járn-
skorts er oftast
ónógt járn í
fæðunni, blóð-
missir, ákveðnir
sjúkdómar eða
aukin járnþörf
(t.d. vegna með-
göngu). Frásog
getur líka verið
lélegt af ýmsum
ástæðum en
svo eru líka
margir sem
fá ekki nóg af
járnríkum mat
eins eins og
rauðrófum,
rauðu kjöti,
grænu græn-
meti, baunum,
hnetum, fræjum
og fleiru.
Járn-
skortur
er einn
algengasti
næringar-
efnaskortur
í heiminum
og snertir
um það bil
25 prósent
jarðarbúa.
Vissir þú að
til framleiðslu á rauðum blóð-
kornum þarf m.a. járn, B12-víta-
mín og fólínsýru en ef skortur
er á einhverju þessara efna,
minnkar framleiðsla rauðr a
blóðkorna. Við þetta minnkar
flutningsgeta þeirra á súrefni
um líkamann og frumurnar tapa
orku sem getur valdið ýmsum
líkamlegum kvillum.
n Hjartsláttartruflanir
n Föl húð
n Andþyngsli
n Minni mótstaða gegn veik-
indum
n Hand- og fótkuldi
Ástæða járnskorts er oftast
ónógt járn í fæðunni, blóðmissir,
ákveðnir sjúkdómar eða aukin
járnþörf (t.d. vegna meðgöngu).
Frásog getur líka verið lélegt af
ýmsum ástæðum en svo eru líka
margir sem fá ekki nóg af járn­
ríkum mat eins eins og rauðrófum,
rauðu kjöti, grænu grænmeti,
baunum, hnetum, fræjum og fleiru.
Gott er að hafa í huga að til að
frásoga járn úr fæðunni, hjálpar
til að taka inn C­vítamín þar sem
það eykur frásog. Að sama skapi
skal forðast mjólkurvörur þar sem
þær hindra eða draga verulega úr
upptöku.
Joðskortur og skjaldkirtill
Vegna breytts mataræðis er í fyrsta
sinn farinn að mælast joðskortur
á Íslandi og er það fyrst og fremst
rakið til samdráttar á neyslu
mjólkurvara og fisks. Joðskortur
getur verið mjög alvarlegur og hjá
börnum getur hann valdið þroska­
skerðingu. Joðið hefur helst áhrif
á skjaldkirtilsvirkni og eru helstu
einkenni skorts þreyta, aukin
þyngd og aukið næmi fyrir kulda
svo dæmi sé tekið. Það eru ekki
til margar joðuppsprettur svo að
það getur verið nauðsynlegt að fá
það úr bætiefnum, sérstaklega ef
neysla á mjólkurvörum og fiski er
undir útgefnum ráðleggingum um
mataræði.
Vegan Health frá Better You
Vegan Health er fyrsti munnúði
sinnar tegundar í heiminum en
með honum fer öll upptaka gegn­
um slímhúð í munni, magaónot
verða engin og hámarksupptaka er
tryggð. Þessi blanda inniheldur:
n D3-vítamín (vegan)
n B12 (methylcobalamin og adeno-
zylcobalamin)
n Járn
n Joð
Fjórir úðar daglega gefa 5 mg af
járni, 3000 ae af D­vítamíni, 6 μg af
B12 og 150 μg af joði. Vegan Health
hentar öllum, einnig á meðgöngu.
Byrjaðu árið hress
með After PartyTM
Inniheldur:
Amínósýrur, Rósepli,
Cactus extract, öfluga blöndu
af B-vítamínum og Magnesíum.
2 töflur fyrir fyrsta drykk
2 töflur fyrir svefn Fæst í apótekum og heilsuhillum verslana.
KYNNINGARBLAÐ 5 L AU G A R DAG U R 2 8 . D E S E M B E R 2 0 1 9 HEILSA