Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2015, Qupperneq 30

Fagið03/09
legutími vegna seinkunar á réttri meðferð, notkun á sýklalyfjum sem
hafa verri aukaverkanir en hefðbundin sýklalyf, hærri dánartíðni,
aukinn kostnaður o.fl. Sá möguleiki
er raunverulega fyrir hendi að upp
komi sýking sem engin sýklalyf virka á
(WHO, 2014).
Alls staðar í heiminum er tíðni
ónæmra örvera að aukast en engin
ný sýklalyf eru fyrirsjáanleg næstu
árin. Tíðnin er mishá milli landa, lág á
Norðurlöndunum og í Hollandi en há
í löndum Suður-Evrópu. Áætlað er að ónæmar bakteríur valdi árlega
400.000 sýkingum og 25.000 dauðsföllum í Evrópu (ECDC, 2015).
Vancomycin ónæmir Enterococci (VÓE), methicillin ónæmir
Staphylococci aureus Staphylokokkar aureus (MÓSA) og breiðvirkir
betalaktamasar (ESBL, AmpC ) hafa herjað á Landspítala síðastliðið
ár af miklum þunga með lokunum deilda og miklu álagi á sjúklinga
og starfsfólk. Karbapenemasa-myndandi baktería greindist í fyrsta
sinn á Íslandi á þessu ári hjá sjúklingi sem kom beint af sjúkrahúsi
erlendis. Miðað við þróun erlendis má búast við að fleiri bætist í þann
hóp fljótlega.
MÓSA, VÓE og BBL
Staphylococcus aureus er baktería sem finnst á húð, í nefi eða hálsi
um 30-40% einstaklinga og er bakterían hluti af líkamsflóru þeirra.
Kallast það að vera sýklaður af bakteríunni. Þegar bakterían er
ónæm fyrir sýklalyfjum sem hún er að öllu jafna næm fyrir kallast
hún MÓSA. Þessi baktería getur valdið ýmis konar sýkingum, oftast
vægum sýkingum í húð, t.d. í sárum og bólum, en einnig alvarleg-
um húðsýkingum, skurðsárasýkingum, sýkingum í blóði, lungum,
þvagfærum o.fl (Landspítali, 2013). MÓSA er flestum heilbrigðis-
starfsmönnum kunn. Um árabil hefur verið skimað fyrir MÓSA á
Landspítala og sjúklingur einangraður ef grunur er um eða staðfest að
hann sé með MÓSA. Á mynd 1 má sjá fjölda þeirra sem hafa greinst
með MÓSA á Íslandi frá árinu 1990.
Enterococci eru bakteríur sem allir eru með í görninni.
Vancomycin er eitt þeirra lyfja sem notað er til að meðhöndla
Alls staðar í heiminum
er tíðni ónæmra örvera
að aukast en engin ný
sýklalyf eru fyrirsjáanleg
næstu árin.