Bændablaðið - 16.11.2017, Qupperneq 4

4 Bændablaðið | Fimmtudagur 16. nóvember 2017
Ráðstefna um kolefnisbindingu
Ráðstefna um möguleika í
kolefnisbindingu verður haldin
í Bændahöllinni 5. desember nk.
Þar mun meðal annarra írski
sérfræðingurinn Eugene Hendrick
halda erindi um aðgerðir sem Írar
hafa farið út í til þess að binda
kolefni með breyttri landnotkun
og aukinni skógrækt.
Eugene hefur verið einn af
aðalsamningamönnum Íra í
samskiptum við ESB varðandi
samninga um kolefnisbindingu með
skógrækt.
Auður Magnúsdóttir, deildarforseti
auðlinda- og umhverfisdeildar
Landbúnaðarháskóla Íslands,
mun fjalla um losun kolefnis frá
mismunandi gerðum þurrlendis og
Oddný Steina Valsdóttir, formaður
Landssamtaka sauðfjárbænda,
segir frá nýrri skýrslu um losun
gróðurhúsalofttegunda frá
sauðfjárbúum á Íslandi og aðgerðum
sem sauðfjárbændur hyggjast fara í
til þess að draga úr losun. Þá munu
þeir Jóhann Þórsson, sérfræðingur
hjá Landgræðslu
ríkisins og Arnór
S n o r r a s o n ,
sérfræðingur á
Mógilsá, segja
frá möguleikum
Íslands með
kolefnisbindingu
með landgræðslu
og skógrækt. Að
lokum gefst tími
til fyrirspurna og umræðna.
Það eru Landgræðsla ríkisins,
Landbúnaðarháskóli Íslands,
Skógræktin og Bændasamtök
Íslands sem standa að ráðstefnunni.
Markmiðið með henni er að draga
fram lausnir við bindingu kolefnis
hér á landi í því augnamiði að
uppfylla skyldur sem m.a. felast í
Parísarsamkomulaginu.
Ráðstefnan verður sem fyrr segir
haldin þriðjudaginn 5. desember
í ráðstefnusölum Hótel Sögu frá
kl. 13.00 til 16.00. Aðgangur er
ókeypis og öllum opinn en krafist er
skráningar á vefsíðunni bondi.is. /TB
Tollasamningar við ESB
taka gildi 1. maí 2018
Samningar Íslands og Evrópu-
sambandsins um viðbótarfríðindi í
viðskiptum með landbúnaðarvörur
munu öðlast gildi 1. maí 2018
en þá verður málsmeðferð ESB
endanlega lokið.
Snýst samningurinn annars
vegar um viðurkenningu og
vernd landfræðilegra merkinga á
landbúnaðarafurðum og matvælum
hins vegar, sem undirritaðir voru
árið 2015, og mun öðlast gildi 1.
maí 2018 en þá verður málsmeðferð
ESB endanlega lokið.
Á vef Stjórnarráðs Íslands
segir Guðlaugur Þór Þórðarson
utanríkisráðherra: „Þetta er
fagnaðarefni fyrir íslenska
neytendur og útflytjendur. Með
samningunum myndast aukin
sóknarfæri fyrir útflytjendur auk
þess sem tollalækkanirnar munu
auka vöruúrval og skila sér í
vasa neytenda í gegnum lækkað
matvöruverð.“
Allir tollar á unnar
landbúnaðarvörur eru felldir
niður nema á jógúrt
Samningarnir fela í sér að Ísland
fellir niður tolla á yfir 340 nýjum
tollskrárnúmerum og lækkar tolla á
yfir 20 öðrum. Almennt gerir ESB
slíkt hið sama.
Niðurstaðan felur í sér að allir
tollar á unnar landbúnaðarvörur
eru felldir niður nema á jógúrt.
Sem dæmi munu tollar falla
niður á súkkulaði, pitsum, pasta,
bökunarvörum og fleiru. Auk þessa
eru tollar felldir niður eða lækkaðir
á óunnum landbúnaðarvörum eins
og til dæmis villibráð, frönskum
kartöflum og útiræktuðu grænmeti
svo dæmi séu tekin.
Jafnframt er samkomulag um að
báðir aðilar auki verulega tollfrjálsa
innflutningskvóta, meðal annars
fyrir ýmsar kjöttegundir og osta og
kemur aukningin til framkvæmda á
tilteknum aðlögunartíma. Á móti fær
Ísland verulega hækkun tollfrjálsra
innflutningskvóta fyrir skyr, smjör
og lambakjöt og nýja kvóta fyrir
alifugla- og svínakjöt og ost.
Landfræðilegar merkingar á
matvælum viðurkenndar
Samhliða öðlast gildi samningur milli
Íslands og ESB um viðurkenningu
og vernd landfræðilegra merkinga á
landbúnaðarafurðum og matvælum.
Í meginatriðum felur samningurinn
í sér að íslensk stjórnvöld og ESB
skuldbinda sig til að vernda á
yfirráðasvæði sínu afurðarheiti sem
eru vernduð á yfirráðasvæði hins
aðilans. /VH
EFTA-dómstóllinn kvað upp
dóm í dag í máli sem fjallar um
frystiskyldu við innflutning á
hráu kjöti og að hingað til lands
megi ekki flytja inn ógerilsneydda
mjólk og mjólkurafurðir sem og
ógerilsneydd egg og afurðir úr
þeim.
Niðurstaða dómsins var á þá
leið að dómstóllinn telur Ísland
ekki geta bannað innflutning á hráu
kjöti og ógerilsneyddum eggjum og
hráum eggjavörum en fellst þó á að
áfram sé óheimilt að markaðssetja
ógerilsneydda mjólk og afurðir úr
henni.
Um er að ræða þýðingarmikið
hagsmunamál íslensks landbúnaðar
en fjölmargir hafa bent á þá áhættu
sem felst í auknum innflutningi á hráu
kjöti, ógerilsneyddum mjólkurvörum
og hráum eggjum. Þrátt fyrir mótrök
fjölda aðila úr heilbrigðisgeiranum,
bænda og búvísindamanna og fleiri
sem vara við óheftum innflutningi þá
kemst EFTA-dómstóllinn að annarri
niðurstöðu.
Bændasamtökin harma
niðurstöðuna
Bændasamtök Íslands harma
niðurstöðu dómstólsins en þau hafa
um árabil barist gegn innflutningi
á hráu kjöti, ógerilsneyddum
mjólkurvörum og hráum eggjum.
Að mati samtakanna mun niðurstaða
dómsins að óbreyttu geta valdið
íslenskum landbúnaði miklu
tjóni og ógnað bæði lýðheilsu og
búfjárheilsu. Ísland er ekki aðili að
evrópskum tryggingarsjóðum sem
bæta tjón ef upp koma alvarlegar
sýkingar í landbúnaði og þyrfti
ríkisvaldið ásamt bændum að bera
slíkar byrðar.
Bændur munu ekki gefast upp
Sindri Sigurgeirsson, formaður
Bændasamtakanna, segir dóminn
valda vonbrigðum en bændur muni
ekki gefast upp.
„Við höfum barist í þessum
málum um árabil og erum núna að
skoða næstu skref í samvinnu við
okkar lögfræðinga og ráðgjafa. Hvað
sem öðru líður þá munum við áfram
verja okkar stöðu sem er einstök. Það
hefur komið skýrt fram í umræðu
um þessi mál að okkar færustu
vísindamenn í sýklafræði og bæði
manna- og búfjársjúkdómum hafa
varað sterklega við innflutningi á
hráu kjöti og öðrum þeim vörum
sem geta borið með sér smit.
Við eigum hreina og heilbrigða
búfjárstofna og erum heppin að því
leyti að matvælasýkingar eru fátíðar
hérlendis. Það er beinlínis skylda
okkar að viðhalda þeirri góðu stöðu,“
segir Sindri.
Mikil sérstaða
Sérstaða íslensks landbúnaðar
felst meðal annars í því að
hér er búfjárheilsa góð og
sýklalyfjanotkun í landbúnaði
í algjöru lágmarki. Þar sem
notkunin er mest er hún mörgum
tugum sinnum meiri en hér.
Sýklalyfjaónæmi er talið ein helsta
lýðheilsuógn mannkyns á næstu
áratugum en það hefur aukist hratt
samhliða ofnotkun sýklalyfja í
nútímalandbúnaði.
Læknar og vísindamenn hafa
varað við slæmum afleiðingum
Karl G. Kristinsson, prófessor
í sýklafræði við læknadeild
Háskóla Íslands og yfirlæknir
Sýklafræðideildar Landspítalans,
er einn þeirra vísindamanna sem
hafa lagt orð í belg og varað við
auknum innflutningi á hráu kjöti
og öðrum búvörum. Í erindi sínu
sem bar heitið „Stafar lýðheilsu
Íslendinga hætta af innflutningi
á ferskum matvælum“ á fundi í
Iðnó í vor sagði Karl að aukinn
innflutningur myndi fjölga
sýkingum í mönnum og auka
líkurnar á því að nær alónæmar
bakteríur nái hér fótfestu.
Vilhjálmur Ari Arason
heimilislæknir hefur sagt mjög
óábyrgt af stjórnvöldum ef
þau ætla að taka upp þegjandi
tilskipanir frá EFTA-dómstólnum
eða Evrópusambandinu sem ganga
þvert á þær hagstæðu aðstæður sem
eru hér á landi og ganga þannig
gegn lýðheilsumarkmiðum.
Margrét Guðnadóttir, veiru-
fræðingur og fyrrverandi prófessor
í sýklafræði við Háskóla Íslands,
hefur í ræðu og riti sagt það
alvarlegt mál ef hér koma upp
nýir dýrasjúkdómar eða ólæknandi
mannasjúkdómar. „Ég treysti ekki
þeim mönnum sem vilja flytja inn
hrátt, ófrosið kjöt til að verja okkur
fyrir þeim. Kannski af því að ég er
orðin svo gömul að ég hef séð of
margt,“ sagði Margrét í viðtali við
Morgunblaðið í fyrravetur.
Kemur næst til kasta Alþingis
Eftirlitsstofnun
EFTA (ESA)
rak málið
en íslenska
ríkið hélt uppi
vörnum. Máls-
vörn Íslands
byggðist aðal-
lega á því að þessar takmarkanir
væru heimilar skv. 13. grein EES-
samningsins, enda séu fullgild
lýðheilsurök og búfjárheilsurök fyrir
þeim. ESA taldi greinina ekki eiga
við og hefur skipt um skoðun frá því
á fyrri stigum málsins. Ríkið gerði
kröfu um að málinu yrði vísað frá
dómi og ESA greiddi málskostnað.
Því var hafnað og íslenska ríkið
greiðir málskostnað.
Niðurstaða EFTA dómstólsins
breytir ekki íslenskum lögum, en það
mun koma til kasta Alþingis að fjalla
um hana og gera þær breytingar sem
taldar verða nauðsynlegar.
Niðurstaða EFTA-dómstólsins
getur valdið miklu tjóni
– að mati forsvarsmanna Bændasamtaka Íslands
FRÉTTIR
Karl. G. Kristinsson. Mynd / VH
Eugene Hendrick.
Styttist í opnun einangrunarstöðvarinnar á Stóra-Ármóti
„Já, nú styttist óðum í opnun hjá
okkur þannig að starfsemin geti
hafist formlega á Stóra Ármóti í
Flóahreppi. Það er verið að klára
húsið þessa dagana,“ segir Sigurður
Loftsson, formaður stjórnar
Nautgriparræktarmiðstöðvar
Íslands.
„Það er búið að girða landið, sem er
um 50 hektarar, með tvöfaldri girðingu
sem er 3,2 km að lengd og við erum
búnir að kaupa 36 kýr af bændum sem
verða á stöðinni.“
Það félag er í jafnri eigu
Bændasamtaka Íslands, Búnaðar-
sambands Suðurlands og
Lands sambands kúabænda.
Einangrunarstöðin er 526 m2 og í
alla staði vönduð bygging. Veggir
uppsteyptir, límtréssperrur og
yleiningar í þaki. Húsið skiptist í 3
hluta. Uppeldisfjós vegna sölu á
lífgripum, millibyggingu m.a vegna
sæðistöku og sóttvarna og kúahluta
fyrir 20 kýr. Undir hvoru fjósi eru
aðskildir haugkjallarar.
Eins og fram kemur á forsíðu eru 40
fósturvísar úr Aberdeen Angus gripum
í Noregi komnir til landsins og verða
settir upp á næstu vikum. /MHH
Margrét Guðnadóttir. Mynd / BBL
Sindri Sigurgeirsson. Mynd / TB
Mynd / VH
Sigurður Loftsson (t.v.), formaður Nautís og Sveinn Sigurmundsson, fram-
-
Myndir / Magnús Hlynur Hreiðarsson