Bændablaðið - 01.11.2018, Qupperneq 12

Bændablaðið | Fimmtudagur 1. nóvember 201812
FRÉTTIR
Aðalfundur Samtaka sela bænda
verður haldinn í Kötlu á 2. hæð
Hótel Sögu, laugar daginn 10. nóv-
em ber nk. kl. 9.00. Æðar bændur
funda kl 11.00.
Selabændur og
æðarbændur eru
að stórum hluta
sami hópurinn,
þó ei t thvað
hafi kvarnast úr
selveiðinni á
u n d a n f ö r n u m
árum og minna
lagt upp úr þeirri
hlunnindanýtingu.
Pétur Guðmundsson frá Ófeigs-
firði er formaður Samtaka sela-
bænda. Hann segir nánast enga
selveiði stundaða lengur, enda
ekkert fyrir skinn eða aðrar afurðir
að hafa. Það er helst að einn og einn
selur sé veiddur til matar, en bæði
þykir kjötið ljúffengt sé það rétt
meðhöndlað og spikið ómissandi út
á siginn fisk.
Selurinn á válista?
„Það kom nýtt upp í haust þar sem
menn vilja nú setja selinn á válista.
Lagði Hafrannsóknastofnun til í
sumar að veiðar á landsel verði
bannaðar. Vegna þess viljum við koma
því á framfæri, hvernig á því standi
að selnum fækkaði. Honum fækkaði
vegna ofbeldis fiskvinnslunnar og
stórútgerðarinnar,“ segir Pétur.
Þar vísar hann til þess að þáverandi
sjávarútvegsráðherra setti árið 1979 á
fót svonefnda hringormanefnd vegna
þess að of mikill kostnaður þótti
felast í því að hreinsa hringorma úr
holdi fisks sem veiddist á grunnsævi.
Selurinn var talinn millihýsill fyrir
hringorm og frá honum bærust egg
hringormsins í fiskinn. Var því sett í
gang herferð til að fækka sel og hófst
þá stórfellt dráp þar sem greitt var
fyrir hvern selshreifa sem skilað var.
Hluti af veiðinni var um tíma nýtt í
loðdýrafóður en annars hent í sjóinn.
Þessi herferð hafði gríðarleg áhrif og
var ekki hætt fyrr en mönnum fór að
ofbjóða drápið og dauða seli sem
lágu eins og hráviði víða um fjörur.
Stofninn að braggast en
netaveiðar enn vandamál
Pétur segir að undanfarin ár hafi
selastofninn þó verið að ná sér á strik
að nýju hægt og bítandi en samt séu
enn höggvin í stofninn stór skörð.
„Með stækkun grásleppubátanna
fóru þeir að fara lengra með sínar
netalagnir og þannig útrýmdu menn
selnum nánast alveg í Breiðafirði.
Norður frá hjá okkur á Ströndum,
út af Skörðunum og á Eiríksgrunn-
inu, sæki selurinn í æti á vorin og fer
þá í grásleppunetin og drepst.
Á einu ári fór nánast allur
stofninn á svæðinu og árið eftir fór
restin að mestu og einungis örfáir
selir eftir.“
Pétur telur að eina leiðin til að
koma í veg fyrir þetta sé að stýra
betur netaveiðinni.
„Það verður að banna netalagnir
á ákveðnum svæðum til að gefa
selnum grið. Það er eina leiðin. Ég
veit hins vegar ekki hvernig það
muni ganga að fá slíkt í gegn,“ segir
Pétur.
Nokkur óvissa um stofnstærð
Landselurinn er algengasta
selategund við Ísland og er gjarnan
að finna nálægt landi eins og
nafnið bendir til. Hin selategundin
sem kæpir hér við land er útselur
sem er stærri og heldur sig jafnan
fjær landi. Vísindamenn segja
útselsstofninn í betra ástandi en
landselsstofninn og meta hann rétt
yfir stjórnunarmarkmiðum sem eru
4.100 dýr.
Talning á sel við Ísland og áætlun
á stofnstærð hefur alla tíð verið harla
ónákvæm. Síðasta talning landsels
fór fram 2016 og var stofninn metinn
um 7.700 dýr. Samkvæmt matinu er
stofninn nú 77% minni en árið 1980
og 36% undir þeim markmiðum sem
stjórnvöld setja um lágmarksfjölda
sem eru 12 þúsund dýr. Samkvæmt
gögnum Hafrannsóknastofnunar eru
líkur taldar á að 1.066 landselir hafi
veiðst í grásleppunet árið 2015, en
skilagreinar um ánetjun sels hafa
reyndar ekki þótt sérlega nákvæmar.
Einnig segir Hafró að 46 landselir
hafi veiðst í þorskanet árið 2015 og
86 í botnvörpu.
Selaveisla í Haukahúsinu
um kvöldið
Eftir aðalfund Samtaka selabænda
verður blásið til hinnar margrómuðu
og vinsælu Selaveislu. Verður hún
haldin í Haukahúsinu um kvöldið.
Húsið verður opnað kl. 19.00 og
hefst borðhald kl. 20.00. Miðar verða
seldir í Veitingahúsinu Lauga-ási
við Laugarásveg, laugardaginn 3.
nóvember á milli kl.14.00 og 16.00.
Einnig er hægt að hafa samband við
Ingibjörgu í síma 895-5808 sem mun
sjá um miðasöluna.
Villibráðar veisla af bestu sort
Guðmundur
Ragnarsson,
mat reiðslu-
meistari á
Ve i t i n g a -
húsinu Lauga-
ási, sem rekur
einnig veislu-
þ jónus tuna
GR veislur,
stendur fyrir
S e l a v e i s l u
2018. Fyrir slíkum veisluhöldum
hefur hann líka staðið um áraraðir
í tengslum við aðalfund Samtaka
selabænda, enda á hann ættir að
rekja til selabænda við Breiðafjörð
og þekkir vel til verkunar á sel.
Eða nánar tiltekið til Hergilseyjar,
en þar bjó Þorbjörg Sigurðardóttir,
langamma hans og langafi, Þórður
Valur Benjamínsson.
Segir Guðmundur að nú verði enn
meira lagt í veisluna en áður. Þó þetta
heiti selaveisla, sé þetta í raun afar
fjölbreytt villibráðarveisla af bestu
sort. Matseðillinn er svohljóðandi:
FORRÉTTIR
Kaldreykt grágæsasalat, bláber &
geitasostur.
einiber & berjajógúrt.
Hreindýrapaté, appelsína & rifsber
Sushi langreyð engifer & Wacame.
Súrsuð selshreifa útselskópasulta.
Úrval af nýbökuðu brauði
AÐALRÉTTIR
Grillaðar útselskópa-
turnbautasteikur.
Grillaðar langreyðar-pipar-
turnbautasteikur.
Saltaður útselskópur.
Kofareyktur útselskópur frá Stað.
Siginn fiskur, útselskópaselspik
Sætbasilkrydduð lambasteik,
lerkisveppakremsósa & jarðepli.
Ristað ferskt grænmeti með
basilolíu.
DESSERT
kökukonfektbitar
Aðalfundur Samtaka selabænda:
Selveiðar nánast ekkert
stundaðar lengur
– en fjöldi ánetjast og drepst í grásleppunetum
Pétur Guð-
munds son frá
Guðmundur
Ragnarsson
Óska eftir hestatengdu
starfsnámi næsta vor
Jennifer Broussy, frönsku- og
enskukennari við franskan
framhaldsskóla frá suðurhluta
landsins, ber ábyrgð á að
skipuleggja Evrópuverkefni á
vegum Erasmus-áætlunarinnar
fyrir hóp nemenda sinna. Hún
leitar nú að bændum sem myndu
samþykkja að taka á móti einum
til tveimur nemendum á sinn
sveitabæ í tvær vikur á næsta ári.
Nemendurnir eru á aldrinum 16
til 18 ára og hluti af verkefninu er
að stunda verknám í hestamennsku
þannig að þau eru að hluta til í
bóklegu námi og að hluta til á
hestabúgarði í Frakklandi.
„Á þessu ári, eins og síðasta,
höfum við sett upp Evrópuverkefnið
sem inniheldur meðal annars að
senda nemendur okkar erlendis eða
til Íslands í tvær vikur vorið 2019.
Ég hef skipulagt sambærilegt í átta
ár og höfum við farið til Englands
Við komum í fyrra til Íslands og
eins árið 2015 því þá vorum við í
samstarfi við Landbúnaðarháskólann
á Hvanneyri,“ útskýrir Jennifer og
segir jafnframt:
Leitar eftir aðstoð bænda
„Á næsta ári langar okkur að koma
aftur til Íslands og myndum við
hafa tímarammann frá 1. apríl til
13. apríl fyrir 18 nemendur. Þannig
að ég er að leita að bændum sem
myndu samþykkja að taka á móti
einum til tveimur nemendum á
sinn sveitabæ í tvær vikur. Við
þyrftum að komast að á bæjum
með hesta nálægt Borgarnesi eða
nálægt Hvolsvelli eða Flúðum.
Þetta er launalaus þjálfun en við
borgum gjald fyrir húsnæði upp
á 3.300 krónur íslenskar hvern
dag. Skólinn sér um tryggingar
en nemendurnir verða að starfa
á sveitabænum frá mánudegi
til föstudags. Við kennararnir
verðum á Íslandi á þessum
tíma sem þjálfunin fer fram og
skipuleggjum ferðir með þá um
helgar.“
Þeir bændur sem eiga hesta á
þeim svæðum sem óskað er eftir
er vinsamlega bent á að hafa
samband við Jennifer á jennifer.
broussy@yahoo.co.uk /ehg
Haustfundum Landssambands kúabænda lokið:
Framtíð kvótakerfisins til umræðu
– Greiningarvinna í gangi um mögulegar leiðir
Haustfundum Landssambands
kúabænda (LK) lauk fyrir síðustu
helgi, en þeir stóðu yfir frá 8.–26.
október. Fyrir kúabændum liggur
fljótlega á næsta ári að ákveða
hvort áframhaldandi kvótakerfi
verður við lýði og því fór mestur
tími í að ræða það málefni.
Fjórtán fundir voru haldnir víðs
vegar um landið og voru þeir vel
sóttir, en talið er að um 380 manns
hafi alls mætt á þessa fundi. Margrét
Gísladóttir, framkvæmdastjóri LK,
segir að umræðuefni fundanna
hafi verið staða verkefna innan
greinarinnar. Rædd voru málefni sem
varða framleiðslu og sölu á mjólk og
nautakjöti, sviptingar í tollaumhverfi,
hráakjötsmálið svokallað, efnahalla í
mjólkurframleiðslunni og fleira.
Þá voru stefnumótanir sambandsins
í mjólkur- og nautakjötsframleiðslu
kynntar til umræðu, en formlegar
stefnumótanir um framtíðarskipulag
verða gefnar út síðar í haust.
Sköpuðust góðar umræður um
málefnin, að sögn Margrétar.
Mest rætt um framtíð
kvótakerfisins
„Mesta umræðan var um komandi
atkvæðagreiðslu meðal mjólkur-
framleiðenda um kvótakerfið í
mjólkurframleiðslu og endurskoðun
búvörusamninga á næsta ári.
Það er ljóst að umtalsverðar
breytingar þarf að gera á núgildandi
búvörusamningi ef meirihluti
kúabænda kýs áframhaldandi
kvótakerfi í mjólkurframleiðslu.
Fari atkvæðagreiðslan svo að
bændur vilji falla frá kvótakerfinu,
þá verður endurskoðunin mun
minni í sniðum,“ segir Margrét.
Greiningarvinna um áhrif
mismunandi leiða
Margrét segir að nú sé í gangi
greiningarvinna til að leiða í ljós
hvað það hefur í för með sér að
kjósa kvótakerfið áfram eða
leggja það af. „Til þess að bændur
geti tekið upplýsta ákvörðun um
atkvæði sitt verður kynnt betur
fyrir bændum hvað felst í því ef
kvótinn verður áfram annars vegar
og ef hann verður kosinn í burtu
hins vegar.
Liður í þeim undirbúningi er
greining á mögulegum leiðum til að
eiga viðskipti með mjólkurkvóta og
líklegum kostum og göllum hverrar
fyrir sig, bæði út frá hagfræðilegu og
samfélagslegu sjónarhorni. Hafa LK
og Bændasamtök Íslands (BÍ) samið
við Rannsóknarmiðstöð Háskólans á
Akureyri um að vinna þá greiningu
og gert er ráð fyrir að þeirri vinnu
ljúki í lok nóvembermánaðar. Í
framhaldinu mun LK ásamt BÍ vinna
úr niðurstöðunum, kynna vel fyrir
bændum og teikna upp það kerfi sem
gæti tekið við.
Eins er þónokkur vinna fram
undan vegna hráakjötsmálsins en
LK, líkt og önnur búgreinafélög,
munu starfa náið með BÍ í því
risastóra hagsmunamáli fyrir
landbúnað á Íslandi,“ segir Margrét.
/smh
Mynd / MÞÞ