Bændablaðið - 19.07.2018, Blaðsíða 44

Bændablaðið | Fimmtudagur 19. júlí 201844
Það skal vanda sem lengi á að standa:
Sólpallasmíði í sumarfríinu
– Helgi Bersi Ásgeirsson, eigandi Garðaþjónustu Kópavogs, gefur lesendum góð ráð
Þrátt fyrir að sumarið hafi heldur
látið á sér standa á suðvesturhorni
landsins eru margir að huga að
pallasmíði við híbýli sín. Gjarnan
nýta landsmenn sumarleyfið til að
gera fínt í kringum sig og er góður
sólpallur liður í því.
Margt ber að varast
Það kann að hljóma einfalt verk í
fyrstu að smíða sólpall en verkið
krefst mikillar útsjónarsemi og
undirbúnings ef vel á að fara.
Þá er gott að hafa í huga hvernig
ríkjandi vindáttir muni hafa áhrif á
pallinn og hvernig hann er staðsettur
með tilliti til aðgengis og skjóls.
Helgi Bersi Ásgeirsson, eigandi
Garðaþjónustu Kópavogs, segir
að þrátt fyrir veðurfarið sé hugur í
fólki og margir að smíða sér pall um
þessar mundir. Hann segir jafnframt
að fólk geri yfirleitt sömu mistökin
í pallasmíðinni.
„Helstu mistökin sem fólk gerir
er að huga ekki að gróðrinum sem
lendir undir pallinum. Hann þarf
annaðhvort að fjarlægja, eða setja
dúk yfir og hylja með sandi. Annars
vex gróðurinn í gegnum pallinn með
tilheyrandi vandræðum,“ segir Helgi.
Tískustraumar eins og í öðru
Flestir sem byggja sér palla
leitast eftir að gera það með sem
hagkvæmustum hætti, og velja
þá helst furu eða lerki til að nota
í pallinn, en harðviður er sjaldan
notaður, enda mun dýrara efni.
Helgi segir að viðhaldi sé sums
staðar ábótavant og að pallar sem
fái góða umhirðu geti haldist fallegir
mjög lengi.
Sú aðferð sem Helgi notar aðal-
lega í sínum smíðum er að grafa
hólka rúmlega hálfan metra niður
í jörðina og hafa tvo metra á milli.
Því næst þarf að ákveða hæð pallsins
og taka stólpana í rétta og jafna hæð.
Því næst þarf að setja upp burðar-
virki pallsins. Huga þarf að burðar-
þoli pallsins og til hvers ætlast er af
honum. Eins þarf að sjá fyrir mögu-
legar framkvæmdir í framtíðinni, s.s.
heitan pott, gróðurker, skjólveggi
eða stækkun á palli. /BR
Endurnýting veiðarfæra:
Höldum því til haga sem vel er gert
Bændablaðið birti viðtal við
framkvæmdastjóra Pure North
Recycling í Hveragerði hinn 24.
maí. Ekki skal farið ítarlega í
saumana á viðtalinu í heild, heldur
sjónum beint að niðurlaginu þar
sem framkvæmdastjórinn fer illi-
lega út af sporinu. Þar heldur hann
því fram að ekkert eftirlit sé með
því hvar öll veiðarfæri, sem ganga
úr sér, endi:
„Það er ekkert eftirlit með og
enginn veit hvað mikið fellur til af
veiðarfærum á Íslandi. Enginn veit
hvert þau fara og menn hafa enga
yfirsýn yfir hvort þau skili sér yfir-
leitt í land, eða endi í hafinu. Samt
byggjum við alla okkar útgerð á
hreinni ímynd um veiðar í hrein-
um sjó. Þarna er mikið tækifæri
fyrir Íslendinga að taka forystuna
og ganga lengra en ætlast er til.“
Þetta er dapurlegt að heyra frá fram-
kvæmdastjóranum vegna þess að
hann veit betur.
Á Íslandi gilda lög sem ætlað er
að vernda hafið og strendur lands-
ins gegn mengun og athöfnum
sem stofnað geta heilbrigði manna
í hættu, skaðað lifandi auðlindir
hafsins og raskað lífríki þess, spillt
umhverfinu eða hindrað lögmæta
nýtingu hafs og stranda, (lög nr.
33/2004). Íslenskar útgerðir hafa
í mörg ár komið með veiðarfæri
að landi til endurvinnslu. Þetta á
ekki bara við veiðarfæri, því komið
er með allt rusl og úrgang sem til
fellur á skipum, að landi. Til dæmis
úrgangsolíu, umbúðir, málma, plast
og gler. Markmiðið er að endur-
vinna eins mikið og hægt er og
draga úr hvers konar sóun. Hvað
veiðarfærin varðar, sérstaklega,
má benda á það að á árinu 2017
var rúmlega eitt þúsund tonnum
af veiðarfæraúrgangi ráðstafað á
vegum Samtaka fyrirtækja í sjáv-
arútvegi. Til endurvinnslu fóru
1.021 tonn en um 20 tonn voru
urðuð. Í nýliðnum júnímánuði var
um 450 rúmmetrar af veiðafæra-
úrgangi fluttir út til endurvinnslu.
Efnið er að mestu endurunnið í
Danmörku, en einnig nokkuð í
Litháen. Það fer eftir því hvort um
er að ræða plast, „Polyethelene“
eða nælon „Polyamid“. Plastið fer
til Lemvíkur á Jótlandi en þar er
ný endurvinnslustöð, sú fullkomn-
asta í Evrópu. Afurðir stöðvarinnar,
„granulatið“, fer svo í framleiðslu
á ýmsum vörum úr plasti. Nælonið
fer til endurvinnslustöðvar skammt
frá Vilníus í Litháen. Þaðan fara
afurðirnar aðallega í bíl- og raf-
tækjaiðnaðinn í Þýskalandi.
Árið 2005 var gerð ítarleg úttekt
á því magni veiðarfæraúrgangs sem
ætla mætti að félli til árlega hér á
landi. Úttektin var unnin af ráðgjaf-
arfyrirtækinu Útgerðartækni fyrir
Úrvinnslusjóð. Úttektin leiddi í
ljós að árlegt magn endurvinnan-
legs veiðarfæraúrgangs úr gervi-
efnum (plast og nælon) gæti verið
um 1.100 tonn. Í samningi LÍÚ (nú
SFS) og Úrvinnslusjóðs, sem gerð-
ur var í ágúst 2005, segir varðandi
ráðstöfun og árangur: „Stefnt er að
því að á árinu 2006 fari minnst 45%
af veiðarfæraúrgangi sem til fellur á
landsvísu til endurvinnslu, á árinu
2007 minnst 50% og á árinu 2008
fari minnst 60% af veiðarfæraúr-
gangi sem fellur til á landsvísu í
endurvinnslu.“ Skemmst er frá því
að segja að frá því samningurinn var
gerður hefur árangurinn verið langt
umfram markmið, eða yfir 90%.
Það eru sannanlega tækifæri
fólgin í því að Íslendingar taki
forystu í þessum efnum, líkt og
framkvæmdastjóri Pure North
Recycling hvetur til. Þá forystu
höfum við raunar þegar tekið og
til framkvæmdarinnar hér á landi
er oftsinnis litið á erlendum vett-
vangi. Má þannig nefna að innan
Evrópusambandsins hefur sérstak-
lega verið litið til framkvæmdar hér
á landi þegar rætt er um hvernig
haga beri reglusetningu sambands-
ins tengdri endurvinnslu veiðarfæra.
Vegna þessa skjóta ummæli fram-
kvæmdastjórans skökku við. Gott er
að halda því til haga sem vel er gert
og hafa það sem sannara reynist.
- Guðfinnur G. Johnsen, tækni-
fræðingur hjá Samtökum fyrirtækja
í sjávarútvegi.
LESENDABÁS
Myndir / Helgi Ásgeirsson