Bændablaðið - 02.08.2018, Síða 4

Bændablaðið | Fimmtudagur 2. ágúst 20184
FRÉTTIR
Eggjaframleiðsla hefst á Hranastöðum í byrjun næsta árs:
Hollt að takast á við nýjar áskoranir
– segir Ásta Arnbjörg Pétursdóttir bóndi
„Við höfðum áhuga á því að
takast á við eitthvað nýtt, nýjar
áskoranir,“ segir Ásta Péturs-
dóttir á Hranastöðum, en hún
og eiginmaður hennar, Arnar
Árnason, bóndi og formaður
Landssambands kúabænda,
hafa látið hendur standa fram
úr ermum undanfarið. Við
Hranastaði eru að rísa tvö ný hús
og með haustinu hefjast þau handa
við eggjaframleiðslu. Þann búskap
munu þau reka samhliða kúabúi
sínu.
Fer að mörgu leyti vel saman
Ásta segir að þau hafi velt vöngum
og rætt sín á milli um margar
hugmyndir að einhverju nýju. „Það
var ýmislegt sem við mátuðum
við okkur á þeim tveimur, þremur
árum sem við gengum með þessa
hugmynd í kollinum. Niðurstaðan
var sú að fá okkur varphænur og
hefja eggjaframleiðslu,“ segir
hún. „Við byrjuðum á því að viða
að okkur þekkingu, afla okkur
upplýsinga um allt sem þessum
búskap viðkemur.“ Eggjaframleiðsla
henti vel með núverandi kúabúskap,
m.a. verði hægt að nýta skítinn til
áburðar og þá eigi þau landið, vélar
og nægt rými sé til staðar þar fyrir
viðbótarbyggingar. „Þetta tvennt
fer að mörgu leyti vel saman,“
segir hún. Og bætir við að þau
Arnar séu ekki ókunnug hænum,
hann hafi alist upp með fiðurfénaði
í sinni barnæsku og þau hafi
ævinlega haldið nokkrar hænur á
Hranastöðum, sér til gamans, og nýtt
eggin til heimabrúks.
Von á fyrstu ungunum í haust
Tvö hús eru nú að rísa að
Hranastöðum, 200 fermetra
hús fyrir ungauppeldi og annað
stærra, 900 fermetrar í allt, og
mun það hýsa tvær aðskildar
varpdeildir, pökkunaraðstöðu, kæli
og starfsmannaaðstöðu. Grunnur
var tekinn í vor, en í liðinni viku
var steypuvinnu við húsin lokið.
Einingum sem mynda húsið sjálft
verður svo raðað saman á næstu
dögum og stefnt að því að ljúka
verkinu í ágúst. Næsta skref er
þá að setja upp innréttingar, en
fuglarnir munu flögra frjálsir um
rýmið svo sem gert er ráð fyrir
í nýrri aðbúnaðarreglugerð um
velferð dýra. „Við leggjum mikla
áherslu á að aðbúnaður fuglanna
sé sem allra bestur og samræmist
öllum nútímakröfum, þær eiga svo
sannarlega að hafa það gott hjá
okkur. Við trúum því að það muni
alltaf skila sér að vanda vel til verka
og það er réttur neytandans að geta
með öruggum hætti gengið að vöru
sem framleidd er við bestu aðstæður.
Þannig viljum við hafa það hjá
okkur,“ segir Ásta
Gert er ráð fyrir að ungarnir
komi í haust, um mánaðamótin
september-október, og hefja þeir
varp um 20 vikna gamlir þannig
að von er á fyrstu eggjunum frá
Hranastaðabúinu á nýju ári, eða
þegar kemur fram í febrúarmánuð.
Þau Ásta og Arnar áætla að halda
ríflega 7.000 varphænur, 3.600 í
hvorum hluta hússins.
Að mörgu þarf að hyggja
„Það er vissulega krefjandi að takast
á við verkefni af þessu tagi, að byrja
á einhverju nýju alveg frá grunni
og að mörgu þarf að hyggja, ekki
bara hönnun húsanna og aðbúnaði
manna og dýra. Við höfum mikið
velt fyrir okkur umbúðum og
markaðsmálum en það skiptir miklu
að koma vörunni frá sér á góðan
hátt, við viljum að umbúðirnar séu
fallegar og umhverfisvænar. Þá þarf
líka að ná samningum við ábyrga og
metnaðarfulla aðila sem leggja sig
fram um að selja góðar vörur. Við
erum að vinna í þessu öllu samhliða
því að reisa húsin, svo það er mikið
um að vera, en þetta er fjölbreytt og
skemmtilegt og gaman að takast á
við þetta nýja verkefni. Það er öllum
hollt og nauðsynlegt að takast á við
eitthvað nýtt í lífinu af og til, svo
lengi lærir sem lifir eins og þar
stendur,“ segir Ásta.
/MÞÞ
EmmEssís ehf. flytur lífrænan skyrís til landsins frá Danmörku:
Vilja kanna hvort markaður sé
fyrir hendi hér á landi
Það varð uppi fótur og fit á
Facebook-þræði á dögunum
þegar í ljós kom að Emmessís
ehf. flytur inn Skyrís unninn
úr lífrænni mjólk og lífrænum
berjum frá Danmörku og þótti
ýmsum það skjóta skökku við að
fyrirtækið framleiði ekki vöruna
sjálft úr íslenskum lífrænum
mjólkurafurðum og berjum.
Gyða Dan Johansen, hluthafi og
stjórnarmaður í Emmessís ehf., segir
umræðuna um Skyrísinn eðlilega líkt
og að fólk velti því fyrir sér af hverju
hann sé fluttur inn.
Þess má geta að tollar á ís
lækkuðu 1. maí síðastliðinn en samið
var um það í tollasamningum við
Evrópusambandið í september árið
2015.
„Emmessís ehf. er einkafyrirtæki
og hefur verið frá 2007. Við erum
að keppa á samkeppnismarkaði.
Eftir breytingar á tollalögum sem
tóku gildi 1. maí voru tollar meðal
annars lækkaðir á innfluttum
ístengdum vörum sem unnar eru
úr mjólkurafurðum, sem margir
hafa barist fyrir, og þá harðnar að
sjálfsögðu á samkeppnismarkaði,
þar sem neytendur horfa oftar en
ekki á verð, fremur en uppruna
vörunnar,“ útskýrir Gyða Dan og
segir jafnframt:
„Við hjá Emmessís ehf. fram-
leiðum allan okkar rjómaís úr
íslenskri mjólk
og erum stolt af
því. Okkur hefur
lengi langað til
að þróa skyrís og
höfum unnið að
því undanfarið.
Hjá Hansens
Flödeis, þaðan
sem þessi Skyr-
íspinni kemur,
hafa þeir þróað og framleitt til lengri
tíma Skyríspinna, sem hefur slegið í
gegn á þeirra markaði. Þetta er svona
hálfgerð markaðskönnun hjá okkur,
að kanna hvort það sé markaður fyrir
sams konar vöru hér.“
Framleitt eftir íslenskri uppskrift
Hinn umræddi danski skyrís var
settur á markað um miðjan júní og
hefur verið vel tekið af neytendum,
að sögn Gyðu.
„Markmiðið er alltaf að koma
með á markað sams konar vöru,
það er að segja skyrís, hvort sem
er í boxi eða pinnaformi, framleitt
hér hjá okkur úr íslensku skyri og
helst að nota lífræna mjólk ef hægt
er. En til gamans má geta að danski
skyríspinninn er framleiddur úr
skyri frá Thise, sem er framleitt eftir
íslenskri uppskrift, gerli og hefð og
Hansens Flödeis safnar sinni mjólk
sjálfir og geta því valið búið sem þeir
sækja sína mjólk til framleiðslu,“
segir Gyða Dan og bætir við:
„Vegna mikillar vinsældar á
skyri hafa margir framleiðendur í
nágrannalöndum okkar verið að
þróa skyrís og við hjá Emmessís
ehf. einnig. Vegna smæðar getur
samt verið dýrkeypt að fara í
framleiðslu og dreifingu á vöru
sem ekki er markaður fyrir og var
því ákveðið að flytja inn hágæða
lífrænan skyríspinna frá Hansens
Flödeis í Danmörku vegna mikillar
þekkingar og þróunar á vörunni.
Markmið Emmessís ehf. er alltaf
að þróa eigin vöru úr íslenskum
afurðum ef markaður er til staðar.
Við þekkjum það öll að nú þegar eru
neytendur að versla ýmsar innfluttar
vörur, til dæmis ísmola og innfluttan
ís, eingöngu vegna þess að verðið
er lægra. Á endanum eru það alltaf
neytendur sem ráða.“ /ehg
32 milljónir króna fara til VOR:
Markmiðið að auka lífræna
framleiðslu
Atvinnuvega- og nýsköpunar-
ráðu neyti, Bændasamtök Íslands
og Verndun og ræktun – félag
fram leiðenda í lífrænum búskap,
hafa gert með sér samkomulag
um almenn starfsskilyrði land-
búnaðarins um lífræna framleiðslu.
Samkvæmt samkomulaginu
verður komið á verkefni þar sem
mark miðið er að aðstoða fram-
leiðendur við að uppfylla þær kröfur
sem lífræn búvöruframleiðsla hefur
í för með sér og auka framboð slíkra
vara á markaði.
Lífræn ræktun og vinnsla
Eygló Björk Ólafsdóttir, bóndi í
Vallanesi og formaður VOR, Verndun
og ræktun – félag framleiðenda í
lífrænum búskap, segir markmið
félagsins vera að vinna í þágu
þeirra sem rækta eða framleiða
landbúnaðarafurðir með lífrænum
aðferðum á Íslandi og vinna úr því
hráefni.
„VOR er lítið félag með milli 10
og 20 félaga en þeim fer nú fjölgandi.
Auk þess breyttum við samþykktum
um inngöngu í félagið og ætlum ekki
lengur eingöngu að höfða til þeirra
sem eru í frumframleiðslu heldur
einnig vinnsluaðila.“
Eygló segir að frumframleiðendur
í lífrænni framleiðslu á landinu séu
um 30 og og vinnsluaðilar aðrir 30
og hún segist vonast til að sem flestir
þeirra gangi í félagið.
„Framlaginu sem við fáum
samkvæmt samkomulaginu fylgir
stórt verkefni sem við þurfum að
sinna og munum sinna til ársloka
2021. Sem stendur erum við að
móta starfið og gera verkáætlun
fyrir þetta ár og leita upplýsinga
um kostnað mismunandi verkefna.
Við verðum til dæmis með bás á
landbúnaðarsýningunni í Laugardal
í haust þar sem til stendur að kynna
starf félagsins og lífræna ræktun og
framleiðslu og eiga samtal við fólk.
Annar mikilvægur áfangi í
starfi félagsins var innganga VOR
í Bændasamtökin á þessu ári,“ segir
Eygló.
ANR fer með eftirlit
Framlag til verkefnisins er tæpar 32
milljónir króna og mun VOR nýta
féð til að standa straum af kostnaði
við verkefni og vinna skýrslur um
gang þess. ANR, atvinnuvega- og
nýsköpunarráðuneyti, hefur eftirlit
með framkvæmd samkomulagsins
og greiðir til VOR umsamda fjárhæð.
Markmið verkefnisins
Til að uppfylla markmið verkefnisins
samkvæmt samkomulaginu
mun VOR leggja áherslu á að
styrkja framleiðendur í lífrænum
búskap til að mæta árlegum
vottunarkostnaði, auka aðgengi
framleiðenda að ráðgjöf um
lífræna landbúnaðarframleiðslu í
samvinnu við Ráðgjafarmiðstöð
landbúnaðarins og standa fyrir
kynningarstarfi um lífrænar
framleiðsluaðferðir. Markmiðið sé
að hvetja fleiri til að kynna sér hvað
felst í lífrænni ræktun og stuðla með
því að auknu framboði innlendrar
lífrænnar landbúnaðarframleiðslu.
/VH
Gyða Dan
Johansen.
Ásta Arnbjörg Pétursdóttir og Arnar
Árnason stefna á eggjaframleiðslu
auk þess að reka stórt kúabú.
Verðhækkanir nauðsynlegar til
að mæta launakostnaði
Talsmenn afurðastöðva segja
nauðsynlegt að hækka matvælaverð
til að mæta undangengnum launa-
hækkunum. Fram kvæmda stjóri
Stjörnugríss segir aftur á móti
að í vissum tilfellum hafi verð til
neytenda þegar hækkað en að
afurðaverð til bænda lækkað á
sama tíma.
Í frétt Morgunblaðsins fyrir
skömmu var haft eftir forsvarmönnum
afurða stöðva að fyrirtæki í matvæla-
iðnaði geti ekki beðið lengur með
að hækka verð á afurðum vegna
undangenginna launahækkana.
Steinþór Skúlason, forstjóri
Sláturfélags Suðurlands, segir
fyrirtækin ekki lengur geta tekið á sig
tugprósenta launahækkanir. „Í sumum
tilfellum leiðir þetta til verðbólgu
eða verðhækkana. Í öðrum tilfellum
getur þetta kippt grundvellinum
undan rekstri fyrirtækjanna. Það
er eins og gengur.“ Steinþór segir
laun í kjötvinnslu hafa hækkað um
30–40% síðustu ár. Aðeins brot af
þeirri kostnaðarhækkun sé komin út
í verðlag.
Ari Edwald, forstjóri Mjólkur-
samsölunnar, segir í Morgunblaðinu
að laun hjá MS hafi hækkað um rúm
40% að meðaltali frá maí 2015 og að
tímabært sé að endurskoða verðskrár.
2,5% algert lámark
Ágúst Andrésson, forstöðumaður
kjötafurðastöðvar Kaupfélags
Skagfirðinga, tekur í sama streng
í samtali við Bændablaðið. Ágúst
segist telja að 2,5% hækkunin út á
markað sé algert lágmark til að mæta
undangengnum launahækkunum.
„Verð á matvöru frá
afurðastöðvunum er búið að vera
of lágt lengi sem sést best á rekstri
þeirra undanfarin ár. Þegar framboð
er umfram eftirspurn getur reynst
erfitt að koma á verðhækkunum til
bænda þó svo að brýn þörf sé á. Það
verður þó ekki gert öðruvísi en að
hækkanir skili sér til neytenda.“
Innkaupsverð til vinnsluaðila
hefur lækkað
Geir Gunnar Geirsson, framkvæmda-
stjóri hjá Stjörnugrís, segist ekki
fylgjast með verðlagsmálum
einstakra framleiðenda en sé tekið
mið af vísitölu fyrir svínakjöt þá
sé ekki hægt annað en að draga þá
ályktun en að einhverjar hækkanir
hafi átt sér stað undanfarna mánuði.
Að sögn Geirs Gunnars lækkaði verð
til svínabænda um hátt í 6% í maí.
Innkaupsverð til vinnsluaðila hefur
því lækkað töluvert. /VH
Forsvarsmenn afurðastöðva segja
verðlagsþróun ekki hafa haldið í við
launaþróun.
Eygló Björk Ólafsdóttir, formaður
VOR, félags framleiðenda í lífrænum
búskap. Mynd / smh
Mæðgurnar Þórdís Birta Arnarsdóttir
og Ásta Arnbjörg Pétursdóttir leggja
drenlagnir.
Nýju hænsnahúsin á Hranastöðum í