Bændablaðið - 27.06.2019, Blaðsíða 21

Bændablaðið | Fimmtudagur 27. júní 2019 21
hæðin í Kuibyshev-uppistöðu-
lóninu verið áætluð 52,5 metrar í
byrjun júní. Aðrir eru hins vegar
áhyggjufullir yfir því að þeim sem
beri ábyrgð á stjórnun flókinna
vatnsmiðlana hafi ekki tekist að laga
sig að breyttum aðstæðum.
Leysingavatnið hvarf í jarðveginn
og skilaði sér ekki í Volgu
Þó að snjókoman í fjöllum við
upptök Volgu hafi verið meiri en í
meðalári hefur veturinn einnig verið
verulega hlýrri á öllu svæðinu en
venjulega.
„Undanfarin 20 ár hefur jörðin
frosið og snjórinn safnast á frosna
jörð. Snjóbráðin á vorin hefur síðan
runnið í Volgu,“ segir Sergei Simak,
formaður grænu hreyfingarinnar í
Rússlandi [Russian Green League].
Segir hann að vatnasérfræðingar hafi
búist við svipaðri stöðu í vetur, en
yfirborð jarðar fraus ekki og því hafi
stór hluti af snjóbráðnuninni farið
beint niður í jarðveginn í stað þess
að renna út í Volgu. Það sé reyndar
gott fyrir jarðveginn, en vegna
þess að vatnasérfræðingarnir hafa
misreiknað sig er staðan nú verri
í vatnsmiðlun við Volgu en annars
væri.
Hagsmunir vatnsorkuvera,
landbúnaðar og fiskveiða fara
ekki alltaf saman
Volga er lengsta fljótið í Evrópu,
um 3.520 km frá Tver-svæðinu
í norðvesturhluta Rússlands til
Kaspíahafsins í suðri. Vatnasvæði
Volgu spannar yfir 1,35 milljónir
ferkílómetra og nær nánast yfir allan
Evrópuhluta Rússlands. Á þessu
svæði eru 11 af 20 stærstu borgum
landsins. Þar eru líka 13 vatnsorkuver
sem nýta vatnsflæðið úr Volgu. Syðst
myndar Volga gríðarstórt ármynni
sunnan borgarinnar Astrakhan áður
en fljótið rennur út í Kaspíahaf.
Áhrifasvæði fljótsins er
mikilvægt fyrir landbúnað, skógrækt
og fiskveiðar, auk þess sem Volga er
mikilvæg flutningsleið.
Fram að þeim tíma sem
skrifstofa vatnaeftirlits landsins
fyrirskipaði lokun vatnsmiðlunar
úr uppistöðulónum 14. maí,
hafði vatnsmiðlunin aðeins verið
opin í 23 daga í vor. Aleksandr
Epifanov, sérfræðingur við
Vatnsforðastofnunina um miðbik
Volgu, segir að ákvörðun hafi verið
tekin um að miðla vatni einungis
til lægra Volgu-svæðisins til að
auðvelda styrjuhrygningu fyrir
kavíarframleiðslu svæðisins. Hann
segir að þetta hafi venjulega verið
gert í lok apríl og í byrjun maí, en á
þessu ári hafi vorleysingavatn ekki
komið í lónin í stað þess vatns sem
hleypt var úr þeim. Því hafi orðið að
takmarka útrennslið.
Epifanov viðurkennir í samtali
við RFE/RL að fiskveiðum á
vatnasvæðum um miðbik Volgu hafi
nú verið fórnað í þágu mikilvægari
fiskiðnaðar í suðri.
„Þetta er sannleikurinn, en við
neyddumst til að gera þetta. Enginn
hefur getað komið með lausn sem
gefur góða stöðu á einum stað og
frábæra á öðrum. Ef það er góð staða
fyrir fiskveiðar um miðja Volgu, þá
verður tapið gríðarlegt fyrir svæðin
sem liggja lægra og neikvæðu
áhrifin yrðu í það minnsta þreföld,“
segir Epifanov.

Miklar áhyggjur af fiskstofnum
Kirill Lunin, sérfræðingur
samtakanna, segir að fiskstofnar
sem lifa um miðbik Volgu, eins og
hin forna aborrategund Pike sem
lifir á grunnsvæði, Bream og Carp
geti orðið illa úti vegna þess að þeir
hafa nú þegar hrygnt á svæðum
sem nú eru að þorna upp. Vatnið
hafi farið að minnka strax við lok
hrygningartímans. Ljóst sé að mikil
afföll verði á næstu kynslóð þessara
tegunda sem muni hafa mikil áhrif
á stofnana. Lunin segir að meira en
3.000 hrygningarsvæði á vatnasvæði
um Mið-Volgu hafi orðið fyrir
áhrifum af þurrkunum.
Líka vandræði vegna
drykkjarvatns
Árið 2010, þegar vatnsborð Volgu
var einnig hættulega lágt vegna
mikilla þurrka, upplifðu íbúar
borgarinnar Tolyatti að mengun
jókst mjög í drykkjarvatni. Um það
bil helmingur neysluvatnsins kemur
úr Volgu.
Vistfræðingur Simak segir
að núverandi ástand muni ekki
valda hörmungum, en borgir eins
og Tolyatti verði að eyða meiri
fjármunum en ella til að hreinsa
drykkjarvatn. Þá geti almenningur
orðið var við neikvæð áhrif
vegna íblöndunar á klór í vatnið
sem nauðsynlegt er til að drepa
þörungablóma. Þar af leiðir að gæði
vatnsins minnka.
Vandinn liggur í
gróðasjónarmiðum vegna
raforkuframleiðslu
Verkfræðingur Yevgeny Burdin
hefur skrifað nokkrar bækur um
sögu vatnsorkuþróunar í Volgu. Hann
bendir á að lágmarksstaða vatnsins
hafi farið versnandi vegna þess að
öllum stíflunum í Volgu sé stjórnað
af Rusgidro-ríkisfyrirtækinu sem
er stýrt af stjórnvöldum. Hagnaður
af raforkuframleiðslunni renni til
Moskvu og peningaelítu landsins.
Þeim sé sama um allt nema hagnaðinn
af því að búa til og selja rafmagn.
„Sú staðreynd að við höfum
engan fisk eða hreint drykkjarvatn
er afleiðing þessa hugarfars,“ segir
Burdin.
Vísbending um það
sem koma skal
Líffræðingur Mikhail Shustov, sem
lærði vistfræði Volgu-svæðisins í
rússnesku vísindaakademíunni,
segir að ástand vatnasvæðis Volgu á
þessu ári gæti verið vísbending um
það sem koma skal. Hann efast um
getu ríkisstjórnarinnar til að laga sig
að breyttum aðstæðum.
„Því miður hafa margar áætlanir
sem ríkisstjórnin hefur kynnt í
fortíðinni reynst árangurslausar,“
sagði hann í nýlegu viðtali
við Ulyanovsk-útgáfu af hinu
vinsæla vikublaði „Deilumál og
staðreyndir“ [Аргументы и факты
eða Argumenty I fakty].
Athyglisvert er að þessi
gagnrýnu ummæli skuli birtast þar,
því blaðið sem var komið í eigu
Promsvyazbank var keypt upp af
stjórnvöldum í Moskvu í mars
2014. Hafa þau kaup verið nefnd
sem dæmi um hnignun frjálsra
fjölmiðla í Rússlandi. Árið 1990
komst blaðið í heimsmetabók
Guinnes fyrir að hafa mesta
útbreiðslu vikublaða í heiminum
og var þá dreift í 33,5 milljónum
eintaka og lesendur voru taldir vera
um 100 milljónir.
Búum okkur undir
enn verri atburði
„Ef núverandi áætlun um að bæta
stöðuna við Volgu hlýtur sömu
örlög og fyrri opinberar áætlanir
þá verðum við að venjast því að
sjá Volgu eins og hún er í dag. Við
ættum því að búa okkur undir enn
verri atburðarás,“ sagði Shustov.
Opið:
8-18 virka daga
10-14 laugardaga
Sími 588 8000
slippfelagid.is
MÁLA
Í SUMAR?
VITRETEX á steininn.
HJÖRVI á járn og klæðningar.
Útimálning
sem endist
og endist
Svona er umhorfs víða á vatnasvæði Volgu samkvæmt þessari skjámynd sem er úr upptöku RFE/RL.
Volga-vatnsorkuverið, eða Волжская ГЭС á rússnesku, sem er í Volgograd-
héraði. Til hliðar við stífluna er skipaskurður. Framkvæmdir við orkuverið
hófust 6. ágúst 1950 og var það vígt 10. september 1961. Stíflan er 44 metra
há og 725 metrar að lengd. Lónið rúmar 31,5 rúmkílómetra af vatni og nær
áhrifasvæði stíflunnar yfir 3.117 ferkílómetra. Uppsett afl virkjunarinnar er
2.671 til 2.744 megawött (MW). Í virkjuninni eru sjö 115 MW túrbínur, tíu
125,5 MW túrbínur, fimm 120 MW túrbínur og ein 11 MW túrbína. Samtals
framleiða þessar vatnsaflsvélar 10.999 gígawattstundir af raforku á ári. Til
samanburðar framleiða allar vatnsaflsstöðvar Landsvirkjunar samanlagt
13.541 gígawattstund á ári.
Vatnsyfirborðið í sumum uppistöðulónanna við Volgu hefur lækkað svo
mjög að þar má ganga þurrum fótum á botninum. Mynd / RFE/RL.
Bryggjan komin á þurrt og þeir sem vilja sulla í vatninu í borginni Ulyanovsk
í Mið-Rússlandi verða að ganga drjúgan spöl eftir uppþornuðum vatnsbotni.