Spássían - 2012, Síða 37

37
HIÐ SMÁA ER FALLEGT
Oddný ímyndar sér einnig annars
konar samfélag. Hún tekur hið
smáa og sveigjanlega fram yfi r hið
stóra, hvort sem það er í formi
kapítalískra fyrirtækja, borga eða
iðnaðar: „Af hverju ekki smáiðnaður,
smábúskapur í öðru hagkerfi ?”
(176) Umhverfi shreyfi ngar um
allan heim hafa lengi barist fyrir
staðbundnum og smáum lausnum
og því að draga úr miðstýringu. Það
er ekki að ástæðulausu að bókin
Small is Beautiful (1973) eft ir E.F.
Schumacher hefur notið svo mikilla
vinsælda. Arundhati Roy, indverskur
aðgerðasinni gegn stífl um sem er
þekkt fyrir skáldsögu sína Guð hins
smáa, orðar það svo: „Kannski er
þetta það sem 21. öldin ber í skauti
sér. Upplausn hins Mikla. Mikilla
sprengja, mikilla stífl a, mikilla
hugmyndafræðilegra kerfa, mikilla
þverstæðna, mikilla landa, mikilla
stríða, mikilla hetja, mikilla mistaka.
Kannski verður hún Öld hins smáa.“4
Fyrir utan hið smáa leikur
sjálfbærni lykilhlutverk í hugmynda-
heimi Oddnýjar. Þetta hugtak náði
vinsældum þegar skýrsla nefndar
Sameinuðu þjóðanna um umhverfi s-
og þróunarmál var birt árið 1987
undir titlinum Sameiginleg fr amtíð
okkar. Þar var sjálfbær þróun
skilgreind sem „þróun sem mætir
þörfum nútíðarinnar án þess að ógna
möguleikum framtíðarkynslóða
til að mæta sínum þörfum.”5 Þessi
skilgreining endurómar í Jarðnæði
þegar Oddný reynir án árangurs að
sannfæra bændur á Norðurlandi um
að selja ekki Grímsstaði til kínverska
fj árfestisins Huang Nubo: „Ég
reyndi að sannfæra þau um að þau
gætu orðið sjálfbær á annan máta
en upp á náð stórfyrirtækjanna.
Því sjálfbærnihugsjónin snýst ekki
um að hver og einn geti stundað
sjálfsþurft arbúskap. Öllu heldur að
búskapurinn sé í þágu jarðarinnar
svo að jörðin megi gefa komandi
kynslóðum jafn mikið og hún gefur
nú” (172).
Margar af myndhverfi ngunum
sem Oddný notar koma úr
líff ræðinni og undirgrein hennar,
vistfræðinni. Eitt dæmi er hugtakið
líff ræðilegur fj ölbreytileiki, sem hún
víkkar út þannig að það nær líka yfi r
menningu okkar: „Og eins og jörðin
kallar á líff ræðilegan fj ölbreytileika
kallar lýðræðið á virðingu fyrir
ólíkum röddum samfélagsins” (115).
Oddný vísar oft til þess að næra
þurfi „tengslin við landið” (172), og
svo virðist sem að hún líti á Ísland
allt sem eins konar vistkerfi , eins og
þegar hún ímyndar sér samfélagsgerð
sem hafi að grundvelli „lífræn tengsl
sjálfstæðra klasa” (28). Það er engin
tilviljun að hún sækir myndhverfi ngar
í vistfræðina, því vistfræði er vísindi
sem kanna tengslin milli lífvera
og lífræns og ólífræns umhverfi s
þeirra og hefur verið innblástur
Oddný er í eilífri leit að
vísbendingum úr fortíðinni sem
gætu leitt okkur út úr krísu
nútímans og inn í réttlátari og
umhverfi slega sjálfbæra framtíð.