Orð og tunga - 2020, Side 87

Matteo Tarsi: Samspil tökuorða og innlendra orða 75
segir „ok er íss stundum settr fyrir e“.
Í því sem á eftir fer verða samheitapör í ÞMR greind. Í niðurlagi
greinarinnar er svo sagt frá því hver tengsl merkingarsviðs samheita­
para og birtingartegunda þeirra eru, og svo því hvernig sambandi
teg unda tökuorða og smíð innlendra orða er háttað.
5 Samheitapör í Þriðju málfræðiritgerðinni
Samheitapör í ÞMR mynda bæði nafnorð og sagnorð. Nafnorðin eru
greind eftir merkingarsviði í sex flokka. Sagnirnar mynda tvo flokka,
þ.e. bendisagnir og verknaðarsagnir. Í Töflu 1 eru samheitapör flokkuð
eftir merk ing arsviði.
Merkingarsvið Samheitapör
málfræði diphthongus – tvíhljóðr
fígúra – mynd/vǫxtr
nóti – merking
almeNNur lærdómur philosophus – spekingr
Náttúra (cœlestis) armonia – (himnesk) hljóðagrein
elementum – hǫfuðskepna
eiGinleikar sen – merking
magN partr – hlutr
málskrúðs- og skáld-
skaparfræði
anadiplosis – drǫgur
apocope – orðkolfr
cismus – brugðning/spell, slita/sundrskorning
enigma – gáta
lexis – rǿða
paronomasia – aðalhending
periphrasis – umkringingarmál
rhetorica – málssnilldarlist
schema – skrúð
vers – vísuorð
beNdisagNir nótera – merkja
verkNaðarsagNir punkta – stinga
Tafla 1: Merkingarsvið samheitapara í ÞMR.
tunga_22.indb 75 22.06.2020 14:03:52