Orð og tunga - 2020, Blaðsíða 104

92 Orð og tunga
ingu sem gerir það að verkum að það fær einnig merk ingu
töku orðs ins en hún liggur nær merkingarsviði innlenda orðs­
ins; 2) innlenda orðið hefur aðra fyrirmynd að baki en töku­
orðið.
7 Lokaorð
Í þessari grein var rætt um samheitapör í ÞMR. Rannsókn á þeim
er þáttur í stærra verkefni sem varpar ljósi á sambýli og samkeppni
inn lendra orða og tökuorða í forníslensku. Í niðurstöðum þessarar
grein ar kemur skýrt fram að í ÞMR nýtir höfundur sér orðasmíð og
inn lenda orðaforðann einkum til að innleiða vissan íðorðaforða í
nor rænu, enda tilheyra flest orðapör merkingarsviðum málfræði og
mál skrúðs­ og skáldskaparfræði. Þetta gerir Ólafur hvítaskáld, höf­
und ur ÞMR, fyrst og fremst með því að nota skýringarinnskot og er
þessi aðferð ekki mjög frábrugðin þeirri sem notuð er nú á dögum,
þar sem erlent, alþjóðlegt orð er oft látið fylgja innlendri orðasmíð, og
þá innan gæsalappa eða sviga. Í orðapörum sem tilheyra hins veg ar
venju legri orðaforða, ef svo má að orði komast, er engin birt ingar­
tegund í meirihluta, en þetta er í samræmi við minni sérstöðu ásamt
meiri útbreiðslu og notkun þess hluta orðaforðans.
Heimildir
AeW = de Vries, Jan. 2000. Altnordisches etymologisches Wörterbuch. 4. útg.
Leiden: Brill.
Ari Páll Kristinsson. 2004. Offisiell normering av importord i islandsk. Í:
Sandøy, Helge og Jan­Ola Östman (ritstj.), ”Det främmande” i nordisk språk­
politikk, bls. 30–70. Oslo: Novus.
Ari Páll Kristinsson og Amanda Hilmarsson­Dunn. 2015. Implications of lan­
guage contact: Evaluating the appropriateness of borrowings in written
Icelandic. Í: Hilpert, Martin o.fl. (ritstj.), New Trends in Nordic and General
Linguistics, bls. 55‒67. Linguae & litterae 42. Berlin: de Gruyter.
Ásta Svavarsdóttir. 2003. Tilpasning af importord i islandsk. Í: Sandøy, Helge
(ritstj.), Med ’bil’ i Norden i 100 år, bls. 75–81. Oslo: Novus.
Ásta Svavarsdóttir og Veturliði Óskarsson. 2009. Annarleg sprek á ókunnugri
strönd: Tökuorð í íslensku fyrr og nú. Orð og tunga 11:17–44.
Betz, Werner. 1959. Lehnwörter und Lehnprägungen im Vor­ und Früh­
deutschen. Í: Maurer, Friedrich og Friedrich Stroh (ritstj.), Deutsche Wort­
geschichte I, bls. 127–147. Berlin / New York: de Gruyter.
tunga_22.indb 92 22.06.2020 14:03:53