Bændablaðið - 16.07.2020, Blaðsíða 2

Bændablaðið | Fimmtudagur 16. júlí 20202
FRÉTTIR
Svavar Jóhannsson, formaður Félags sauðfjárbænda í Dölum:
Stórfelld fækkun fyrirsjáanleg meðal sauð-
fjárbænda verði afurðaverð ekki hækkað
– Félagið gerir kröfu til þess að fá 700 krónur fyrir kílóið, eða 100 krónum meira en viðmiðunarverð LS
„Það er því miður ansi þungt hljóð
í sauðfjárbændum hér um slóðir
og í æ meira mæli er sá tónn ríkj-
andi í umræðunni að farsælast sé
að hætta. Það eru margir reiðir og
fólk er orðið þreytt,“ segir Svavar
Jóhannsson, formaður Félags
sauðfjár bænda í Dölum.
Félagið lagði fram þá kröfu
í auglýsingu í síðasta tölublaði
Bændablaðsins að afurðaverð myndi
hækka næsta haust og fór fram á 700
krónur fyrir kílóið. Það er að sögn
Svavars réttmæt krafa. Landssamtök
sauðfjárbænda hafa gefið út við­
miðunarverð sem er 600 krónur og er
það 132 krónum hærra en meðalverðið
í fyrra.
Færri sauðfjárbú í
Dölum en áður
Svavar segir mikinn hug í stjórnar­
mönnum í Félagi sauðfjárbænda í
Dölum og þar á bæ séu menn rétt að
byrja. Afar brýnt sé að þoka málum
til betri vegar, bændum til hagsbóta.
„Okkur er mikið í mun að bæta kjör
sauðfjárbænda og ætlum ekki að gefast
upp,“ segir Svavar. „Við erum að vekja
athygli á því að staða sauðfjárbænda
er alvarleg og verð verður að hækka.“
Rúmlega 100 manns eru í félaginu
og telur Svavar að um það bil 40–50
bú séu starfandi á félagssvæðinu um
þessar mundir. Þeim hefur fækkað ört
hin síðari ár.
Svavar býr ásamt eiginkonu og
börnum í Hlíð í Hörðudal og eru þau
með 670 fjár. Hjónin starfa bæði við
búið en þurfa að auki að sækja vinnu
utan þess, hann starfar við smíðar og
hún hefur atvinnu í Búðardal. „Það
er full vinna að reka stórt sauðfjárbú,
en því miður hefur verð fyrir afurðir
lækkað mikið undanfarin ár og gerir
að verkum að bændur verða að hafa
þennan háttinn á til að ná endum
saman. Það gerir svo að verkum að
menn eru svo uppteknir að mörg störf
sem t.d. lúta að viðhaldi jarðar og
húsakosti sitja á hakanum, en þetta
eru nauðsynleg störf svo jarðirnar
haldi verðgildi sínu og drabbist ekki
niður. En þetta er orðinn vítahringur
sem erfitt er að komast út úr og því
engin furða að sauðfjárbændur velti
fyrir sér hvort ekki sé rétt að snúa sér
alfarið að öðru,“ segir Svavar.
Slæm staða
Staðan sé virkilega slæm og komið
að þeim tímapunkti að við sem þjóð
þurfum í nánustu framtíð að taka
um það ákvörðun hvort yfirleitt eigi
að stunda sauðfjárbúskap í landinu.
„Bændur þurfa að hafa tekjur til að
lifa af, þær eru ekki fyrir hendi núna,
ekki einu sinni á stærri búunum, og
því gefast menn upp einn af öðrum
því ekki er til lengdar hægt að reka
búin og starfa einnig utan þeirra,“
segir Svavar. Hann bendir einnig á í
þessu samhengi að sauðfé hafi fækkað
verulega á umliðnum árum og megi
ekki við frekari fækkun ef markmiðið
sé að hafa nægt framboð af lambakjöti
á innanlandsmarkaði.
Stefnir í stórfellda
fækkun í stéttinni
„Við heyrum núna að afurðastöðvar
muni bjóða okkur 8% hækkun í næstu
sláturtíð. Ef sú verður raunin stefnir í
stórfellda fækkun í stéttinni. Bændur
eru komnir að þolmörkum, við getum
ekki meira,“ segir Svavar. Hann bætir
við að fyrir fáum árum, áður en lækk­
unarhrina á afurðaverði hófst, hafi
verð fyrir afurðir verið komið í um
600 krónur fyrir kílóið. Meðalverð
fyrir afurðir hafi í fyrrahaust verið ríf­
lega 470 krónur. „Að okkar mati er
krafa um 700 krónur í næstu sláturtíð
hófleg, en hún myndi breyta öllu til
batnaðar fyrir okkur. Við munum því
halda henni til streitu,“ segir hann.
/MÞÞ
Herbergi: 2
Stærð: 54,3 fermetrar
Verð: 31,9 milljónir
F A S T E I G N A S A L A
Til sölu er góð íbúð og talsvert endurnýjuð, á annarri
hæð í mikið endurnýjuðu húsi. Búið er að skipta um þak,
klára múrviðgerðir og endursteina húsið að utan.
Eldhúsinnrétting er endurnýjuð, gólfefni nýleg og
baðherbergi nýlega uppgert. Íbúðin er einnig nýmáluð
og tilbúin til afhendingar.
Hringbraut 113 I 101 Reykjavík
Lárus Ómarsson | löggiltur fasteignasali
Hafið samband á nyhofn@nyhofn.is eða í síma 515 4500
Svavar Jóhannsson, bóndi í Hlíð í Hörðudal og formaður Félags sauðfjár-
bænda í Dölum, segir þungt hljóð í bændum en félagið hefur sett fram þá
kröfu að afurðastöðvar greiði 700 krónur á kílóið í næstu sláturtíð. Með honum
á myndinni eru dætur hans, Svana Rós og Telma Karen, ásamt hundinum
Spaða. Mynd / úr einkasafni
„Blikur hafa verið á lofti hvað
varðar nautakjöt um allnokkurt
skeið og hefur þar margt áhrif en
ekki síst síauknir innflutnings-
kvótar í kjölfar tollasamnings
við ESB um landbúnaðarvörur
og svo sú stóra breyting sem
varð um áramótin þegar heim-
ild var veitt til innflutnings á
ófrystu kjöti,“ segir í fréttabréfi
sem Norðlenska sendi frá sér á
dögunum.
Fram kemur að heildarnautgripa­
slátrun Norðlenska á liðnu ári hafi
numið rúmlega 4.500 gripum,
sem er svipaður fjöldi og árið
2018, en meðalþungi innlagðra
gripa hækkaði milli ára þannig
að innlagt magn af kjöti jókst. Þá
keypti Norðlenska einnig hluta
úr ári til sín heila gripi frá öðrum
sláturleyfishöfum. Magn hráefnis
til vinnslu afurða úr nautakjöti jókst
þannig um tæp 9% á milli ára.
Örðugt að keppa við
erlenda verðið
Framboð af erlendu nautakjöti hefur
verið umtalsvert og það á verði sem
örðugt er fyrir innlenda framleiðslu
að keppa við. „Þeir erlendu
framleiðendur sem við er að keppa
eru margfalt stærri en allur íslenskur
kjötiðnaður samanlagt, hver um sig.
Sú stærðarhagkvæmni sem slíkir
aðilar geta náð er langt umfram
það sem mögulegt er að ná hér á
landi – vissulega eru möguleikar
til frekari hagræðingar í greininni
en slíkt kallar á heimild til aukinnar
samvinnu og verkaskiptingar
sláturleyfishafa af hálfu löggjafans,“
segir í fréttabréfinu.
Sóknarfæri fyrir innlenda
framleiðslu til staðar
Þar kemur einnig fram að þrátt fyrir
þessa ógn gangi sala á nautakjöti
almennt vel og ljóst að eftirspurn
eftir vörunni er umtalsverð og
umfram það magn sem framleitt er
innanlands. „Það eru því sóknarfæri
og mikilvægt að íslenskum bændum
og afurðastöðvum þeirra sé gert
kleift að keppa á eins jöfnum grunni
og kostur er, m.a. með því að leyfa
aðilum að stækka og hagræða.“
/MÞÞ
Blikur á lofti í nautakjötsframleiðslu:
Mikið framboð af erlendu nautakjöti
– Mikilvægt að fá færi á að keppa á eins jöfnum grunni og hægt er
Samkomulag milli Norðlenska og Kjarnafæðis um helstu skilamála fyrir samruna:
Markmið að lækka skuldir og verða samkeppnishæfari
„Við höfum talið nauðsynlegt
í allnokkur ár að ná þessum
fyrirtækjum saman, í því eru fólgin
samlegðaráhrif,“ segir Gunnlaugur
Eiðsson, framkvæmdastjóri
Kjarnafæðis, en í liðinni viku
tilkynntu eigendur Kjarnafæðis
og Norðlenska um að samkomulag
hefði tekist um helstu skilmála fyrir
samruna félaganna.
Kjarnafæði er í eigu bræðranna
Eiðs og Hreins Gunnlaugssona en um
500 bændur sem standa að félaginu
Búsæld eiga Norðlenska.
Styrkja starfsstöðvar
Gunnlaugur segir langt í frá að
rekstrarumhverfi framleiðslu­,
matvæla,­ og iðnfyrirtækja sé hagstætt
og ekki hafi kórónuveirufaraldurinn
létt mönnum lífið. Höfuðstöðvar
Kjarnafæðis eru á Svalbarðseyri en
starfsstöð Norðlenska á Akureyri
er við Grímseyjargötu á Oddeyri.
Gunnlaugur segir að með samruna
verði hægt að sérhæfa hverja
starfsstöð og styrkja þær með aukinni
framleiðni og vonandi leiði það til
þess að reksturinn verði hagsælli.
„Við erum einnig að taka bæði
rekstrarlega og samfélagslega
ábyrgð. Það eru fá fyrirtæki á
landsbyggðinni með eins víðan
snertiflöt í báðar áttir. En okkar
grunnmarkmið með þessu er að
lækka skuldir, auka arðsemi og vera
í leiðinni samkeppnishæft fyrirtæki
þegar kemur að hráefnisöflun og sölu
afurða,“ segir Gunnlaugur.
Bregðast við breytingum
Kjarnafæði og Norðlenska hafa átt
í viðræðum um samruna frá því
haustið 2018 og er nú komið að
þeim tímapunkti að félögin hafa náð
saman um þau atriði sem út af stóðu.
Samkomulagið er gert með fyrirvara
um samþykki samkeppnisyfirvalda
og hluthafafundar Búsældar.
Íslandsbanki veitir félögunum
ráðgjöf í samrunaferlinu. Fram
kemur í tilkynningu að með samruna
félaganna séu eigendur að bregðast
við breytingum í rekstrarumhverfi
matvælaiðnaðar undanfarin misseri.
„Það er mat eigenda félaganna að
sameinað félag sé betur í stakk búið
til að veita viðskiptavinum sínum
og birgjum, ekki síst bændum, góða
þjónustu á samkeppnishæfu verði,“
segir í frétt frá félögunum. /MÞÞ
Gunnlaugur Eiðsson. Mynd / MÞÞ
Árleg sumarlokun Bænda-
samtakanna hefst frá og með
mánudeginum 20. júlí. Opnað
verður aftur mánudaginn 9. ágúst.
Þótt skrifstofan sé lokuð er
svarað í aðalnúmeri BÍ, 563­0300,
á hefðbundnum opnunartíma milli
8 og 16. Bændablaðið heldur vöku
sinni í sumar og kemur næst út
fimmtudaginn 30. júlí. Minnt er á
netfang blaðsins, bbl@bondi.is, og
auglýsingasímann, 563­0303. /TB
Sumarlokun
hjá BÍ
Í 12. tölublaði Bændablaðsins 18.
júní sl. var fjallað um gervirjóma,
eða þeytikrem, sem oft væri seldur
fólki í stað hefðbundins rjóma. Í við­
brögðum við fréttinni barst blaðinu
önnur ábending um vöru sem seld
er í brettavís á Íslandi, svokölluð
„smjörolía“, þó ekkert smjör sé að
finna í henni. Veitingamenn nota
olíuna til dæmis í staðinn fyrir ekta
smjör til þess að búa til hina vinsælu
bernaisesósu.
Samkvæmt orðabók er smjörolía
afurð sem fá má úr mjólk, rjóma eða
smjöri með því að fjarlægja úr því
vatn og fitulaust þurrefni. Orðið
nær einnig yfir unna olíu úr smjöri
sem kölluð er „ghee“ og er vinsæl
heilsuvara.
Í yfirferð um vöruupplýsingar á
íslensku á vefsíðum heildverslananna
Ísam, Garra, Innness og Danól er alls
staðar að finna nafnið „Smjörolía“
yfir jurtaolíuna. Erlendar umbúðir
gefa hins vegar réttar upplýsingar
til kynna því þar kemur skýrt fram
að hér sé á ferðinni „jurtaolía
með smjörbragði“. Heildverslun
Ásbjörns Ólafssonar gerir vel en þeir
auglýsa á vefsíðu sinni „Sunbest olíu
með smjörbragði“.
Guðrún Vaka Steingrímsdóttir,
lögfræðingur Bændasamtakanna,
fjallar um jurtaafurðir og önnur
matvæli sem líkja eftir eiginleikum
hefbundinna mjólkur­ og kjötvara í
pistli á síðu 14 í blaðinu. Deilt hefur
verið um réttmæti þess að nota heiti
dýraafurða á merkingar þeirra. /TB
„Smjörolía“ í
bernaisesósunni
10 lítrar af jurtaolíu með smjörbragði
frá heildversluninni Ísam.