Bændablaðið - 16.07.2020, Blaðsíða 22

Bændablaðið | Fimmtudagur 16. júlí 202022
FRÉTTIR
Iðagrænir og gulir akrar í Gunnarsholti:
Rækta bóndabaunir, sinnep og nepju
– Svínabændurnir í Laxárdal eru stórtækir í jarðrækt og óhræddir við að gera tilraunir
Um miðja síðustu öld var land
á Rangárvöllum víða örfoka
en í dag eru þar gróskumiklir
akrar þar sem er ræktað bygg,
hveiti, nepja, bóndabaunir og
sinnep. Björgvin Þór Harðarson,
iðnaðartæknifræðingur og
bóndi í Laxárdal, leigir ásamt
aðstandendum Grís og flesk
um tæpa 300 hektara af landi
af Landgræðslu ríkisins í
Gunnarsholti.
Á landinu rækta ábúendurnir í
Laxárdal bygg á um 180 hekturum,
hveiti á 40 og nepju á 35 hekturum
og bóndabaunir og sinnep á um
hektara hvora tegund.
„Fjölskyldan rekur svínabúið
Grís og flesk og við erum með 160
gyltur og ræktum mest af okkar
fóðri sjálf, bygg, hveiti og nepju.
Einnig erum við með kjötvinnslu
þar sem okkar vörur eru seldar undir
vörumerkinu Korngrís.
Ég hef lengi verið að leita að
tegund sem gæti komið í staðinn
fyrir soja sem fóðurgjafa fyrir svín
hér á landi. Ég var á ferðalagi um
Finnland fyrir tveimur árum og þá
hitti ég bændur sem nota ákveðið
yrki af bóndabaunum í staðinn fyrir
soja og mér datt í hug að prófa mig
áfram með það,“ segir Björgvin.
Bóndabaunir í stað soja
„Þetta er í fyrsta sinn sem ég rækta
bóndabaunir en það hefur verið
gerð tilraun með þær áður sem
tókst ekki sérlega vel en ég er að
vona að við getum fundið yrki sem
gengur. Vöxturinn á baununum lítur
ágætlega út en þær eru ekki neitt
sérlega háar enn sem komið er og ég
verð bara að bíða og sjá hvað gerist.
Ég veit ekki hvað yrkið, Sampo,
sem ég er með, þarf marga daga
til að ná fullum þroska en ég er að
vona að það sé svipað og hveiti sem
þarf 1.500 til 1.600 daggráður.“
Ekki er þó víst að Björgvini verði
að ósk sinni því hann segir að hveitið
sé farið að skríða en að það vanti enn
töluvert á að bóndabaunirnar fari að
blómstra.
„Þroski baunanna ræðst því af því
hvernig haustið verður.“
Sinnep fyrir hunangsflugur
„Þórður Freyr Sigurðsson,
áhugamaður um humlur og
hunangsframleiðslu, hafði samband
við mig og lýsti áhuga sínum á að
rækta sinnep fyrir hunangsflugur í
tengslum við framleiðslu á hunangi.
Við eru komnir með eitt bú á staðinn
og humlurnar duglegar að framleiða
hunang sem þær sækja í nepjuna og
sinnepið og svo er von á fleiri búum
fljótlega.“
Björgvin segir talsverðan mun
vera á hunangi sem fæst af nepjunni
og sinnepinu og að sinnepshunangið
sé mun bragðsterkara.
„Hugmyndin er svo að fá fræ af
sinnepsplöntunum og framleiða úr
þeim alvöru sinnep.“
Nepja í svínafóður
„Nepjan er þreskt heil og möluð
fersk beint í svínafóður þannig að við
fáum olíuna úr henni beint í fóðrið.
Fyrir nokkrum árum létum við mæla
fitusýruinnihald svínakjötsins frá
okkur sem er alið á nepju og þær
mælingar sýndu að Ómega 3 innihald
kjötsins var meira í því kjöti en kjöti
sem var alið á annars konar fóðri.“
Að sögn Björgvins hafa
svipaða mælingar verið gerðar í
Bandaríkjunum með svipuðum
niðurstöðum og þar hafi menn haft
uppi hugmyndir um að auka magn
nepju í svínafóðri til að auka neyslu
á Ómega 3 þar sem fólk borðar ekki
mikið af fiski.
Örfoka land orðið akur
Landið sem Björgvin leigir af
Landgræðslunni var örfoka melar
fyrir 70 árum og sýnir árangurinn
af ræktuninni hvað er hægt að gera
með uppgræðslu.
„Ég er með skiptiræktun á landinu
og rækta rauðsmára á hluta þess til að
auðga jarðveginn af nitri. Landið sem
ég leigi var örfoka melar um miðja
síðustu öld og síðar tún sem notuð
voru fyrir graskögglaverksmiðjuna í
Gunnarsholti en nú eru þar gjöfulir
og iðagrænir akrar sem byggja
á starfi Landgræðslunnar,“ segir
Björgvin að lokum.
Vilmundur Hansen
vilmundur@bondi.is
Nepja við blómgun. Nepjan er þreskt heil og möluð fersk. Olían er síðan
notuð beint í svínafóður. Myndir / Björgvin Þór Harðarson
Bóndabaunir. Þroskinn ræðst af því hvernig haustið verður.
Ætlunin er að rækta sinnepið fyrir hunangsflugur í tengslum við framleiðslu
á hunangi.
Björgvin Þór Harðarson ræktar m.a.
bygg og hveiti sem nýtist sem fóður
í svínabúskapnum í Laxárdal.
Mynd / smh
Sinnepið er m.a.
ætlað sem æti fyrir
hunangsflugur sem
framleiða bragð-
sterkara hunang
fyrir vikið.

Bætiefni fyrir lömb og kálfa.
Kemur stöðugleika á jafnvægi
vatns og salta.
- Hjálpar við meltingu mjólkur
- Færir kálfinum sölt, mucin,
umfangsaukandi efni, vítamín,
steinefni og næringarefni sem
hjálpa kálfum að vinna á skitu
- Bætir upp vökvatap
- Jafnar sýrustig
- Inniheldur 2 milljarða af CFU
mjólkursýrubakteríum, allt í
einum poka.
Boviferm Plus

Pantaðu á vefverslun okkar
www.kb.is
Útiræktun grænmetis:
Bjartsýnn á góða uppskeru
Líkur eru á góðri uppskeru
útiræktaðs grænmetis um allt land
þrátt fyrir að vorið hafi verið kalt
framan af. Fyrstu kartöflurnar og
kálið er farið að sjást í verslunum
og von á að útirækta grænmetið
fari að streyma á markað undir
næstu mánaðamót.
Helgi Jóhannesson, ráðu­
nautur hjá Ráðgjafar miðstöð
landbúnaðarins, er bjartsýnn á að
uppskera á útiræktuðu grænmeti
verði yfir meðaltali í ár. „Þetta er allt
að koma og spretta eins og í meðalári
eins og er. Það er sömu sögu að segja
um allt land, bændur settu niður á
nokkuð eðlilegum tíma en vorið var
kalt framan af og sprettan því hæg
fyrstu vikurnar. Lofthiti var lágur og
kalt á nóttunni.“
Fyrstu kartöflurnar undan plasti
eru komnar á markað og eitthvað
af káli en fyrstu gulræturnar og
gulrófurnar fara ekki að sjást í
verslunum fyrr en eftir hálfan mánuð
eða undir næstu mánaðamót.
„Tíðin hefur verið góð undanfarið,
hlýindi og væta og ég heyri ekki
betur á bændum en að sprettan sé
góð og að þeir séu bjartsýnir bæði
á uppskeruna og markaðinn í ár ef
ekkert óvænt kemur upp á.
/VH
Helgi Jóhannesson, ráðunautur hjá RML. Mynd / RML