Bændablaðið - 16.07.2020, Blaðsíða 21

Bændablaðið | Fimmtudagur 16. júlí 2020 21
umsóknir fljótlega eftir verslunar-
mannahelgi ef allt gengur vel. Svo
vonandi náum við að úthluta aftur
næsta vor en það er miðað við að
úthluta einu sinni á ári.“
Vonast eftir góðum undirtektum
Gréta María segir að stjórnin renni
blint í sjóinn varðandi umsóknafjölda
en vonandi fái Matvælasjóðurinn
góðar undirtektir. Umsækjendur eigi
ekki að gefast upp þótt þeir fái ekki
styrkvilyrði í fyrstu atrennu.
„Ég segi oft við fólk sem er að
sækja um svona styrki að það sé ekki
heimsendir að fá nei. Þá gefst oft
tími til að gera umsóknina betri og
reyna aftur. Það gæti orðið gríðarleg
ásókn. Oft þegar umsóknir koma í
annað eða þriðja skiptið þá eru þær
orðnar betri. Þá hefur fólk fengið
tíma til að melta þær og móta meira.
Það munu allar umsóknir fá umsögn
þannig að umsækjendur fá viðeig-
andi rökstuðning fyrir ákvörðun
sjóðsins.“
Verða einhverjir útundan?
Bændur höfðu m.a. áhyggjur af því
við niðurlagningu Framleiðnisjóðs að
hætt yrði að veita styrki til atvinnu-
þróunar og nýsköpunar á bújörðum.
Gréta segir að þær áhyggjur séu
óþarfar en að eðli Matvælasjóðsins
sé þó annað en Framleiðnisjóðs. Til
að mynda verði hætt að veita náms-
og fræðslustyrki og A-úthlutanir
Framleiðnisjóðs verði ekki vistaðar
innan Matvælasjóðs. A-úthlutanir eru
þróunarfjármunir búgreinanna en við
endurskoðun rammasamnings land-
búnaðarins verður ákveðið hvernig
fyrirkomulagið verði í framtíðinni.
Líklegast er talið að þeir fjármunir
verði færðir inn í ráðuneytið og
miðlað þaðan til þróunarverkefna
búgreinanna.
Sjóðurinn ekki deildaskiptur
Í aðdraganda sameiningar kom
það m.a. fram í áliti stjórnar
Bændasamtakanna, að sjóðurinn
yrði deildaskiptur. Menn óttuðust
að það myndi halla á landbúnaðinn
í samkeppni við sjávarútveginn. Í til-
kynningu frá ráðuneytinu við stofnun
sjóðsins kom fram að gætt yrði að
skiptingu fjármagns til landbúnaðar
og sjávarútvegs og að hún yrði með
sambærilegum hætti og verið hefur.
Gréta María segir að horfa þurfi á
úthlutanir sjóðsins út frá verkefnum
en síður út frá því hvort menn séu í
sjávarútvegi eða landbúnaði.
„Ég held að báðir aðilar hafi óttast
að það myndi halla á sig. Ég tel að
þetta sé eitthvað sem við þurfum að
komast upp úr og horfa einfaldlega
á það hvar mestu tækifærin liggja
til verðmætasköpunar. Það þarf að
meta verkefnin út frá því og ég hef
enga trú á öðru en að það verði til
jafns í sjávarútvegi eða landbúnaði.
Fólk í báðum þessum greinum verður
örugglega með flottar umsóknir. Ég
held að þetta verði ekki vandamál.“
Nú styrkti Framleiðnisjóður margt
fleira en matvælaframleiðslu. Mun
Matvælasjóður einskorðast við mat-
væli og tengda framleiðslu?
„Já, til dæmis munum við ekki
styrkja ferðaþjónustu á bújörðum.
Því verður alveg hætt enda rúmast
það ekki innan lagasetningarinnar um
sjóðinn. Það er fyrst og fremst verið
að horfa til matvælavinnslu og þeirra
afurða sem falla til í framleiðslunni,
hvernig hægt sé að nýta þær betur.“
En nú snýst landbúnaður um fleira
en matvælaframleiðslu, t.d. fram-
leiða bændur vörur úr æðardúni,
hrossaræktendur þjálfa reiðhesta,
loðdýrabændur framleiða skinn og
skógarbændur rækta tré og vinna úr
þeim ýmsar afurðir.
„Þessar vörur myndu ekki rúm-
ast inni í Matvælasjóðnum,“ segir
Gréta. „Það er ekki nema eitthvað
sem tengist matvælunum beint og
væri mögulegt til dæmis í ferða-
þjónustu. Við viljum auka verðmæti
hráefnanna. Til dæmis geta fallið til
hráefni í matvælavinnslu sem nýst
geta í lyfjaþróun. Það eykur verðmæti
afurðarinnar og væri því styrkhæft.
Það hefur sýnt sig að það eru alltaf
að spretta upp verkefni þar sem verið
er að þróa afurðir sem hafa fallið til í
framleiðslu hjá öðrum,“ segir Gréta
María.
Mun sjóðurinn veita námsmönnum
í meistara- og doktorsnámi styrki?
„Nei, það verða ekki eiginlegir náms-
styrkir. Háskólar geta sótt um styrki
til rannsókna og það tengist oft meist-
ara- eða doktorsnemum. Þeir geta
sótt um styrki til grunnrannsókna í
Matvælasjóðinn.“
Það eru 500 milljónir til úthlutunar á
þessu ári. Telur þú að það verði ekki
handleggur að koma fjármununum
út?
„Nei, það eru vonbrigði ef við fáum
ekki 200 umsóknir. Sjóðurinn er
á fjárlögum og þess vegna er bara
úthlutað til eins árs í senn. Við
getum ekki skuldbundið sjóðinn
með tveggja ára styrkjum því við
vitum ekki hvað við höfum til um-
ráða á næstu árum. En ég vona svo
sannarlega að upphæðin á næsta ári
verði sambærileg og á þessu. Það er
löggjafans að ákveða í fjárlögum,“
segir Gréta María. Hún á ekki von
á að fjármagn sem verði sett inn í
Matvælasjóðinn verði minna en sett
var í hina tvo sjóðina áður. „Vonandi
er hagræðing fólgin í sameiningunni
og umsýslukostnaður verður ekki
hár.“
Fagfólk metur umsóknir
Við úrvinnslu umsókna er stefnan
að styðjast við fagráð sem leggja
mat á gæði umsókna. Þessi fagráð
er ekki búið að setja á laggirnar en
það er í mótun að sögn Grétu Maríu.
„Við munum sækja ráðgjöf til margra
aðila þegar kemur að því að meta
umsóknirnar, sérstaklega það sem
varðar rannsóknir og þróun. Í AVS
voru t.d. fagráð innan viðkomandi
greina sem leitað var til.“
Stjórnin er skipuð til þriggja ára
en í henni eru auk Grétu Maríu,
Gunnar Þorgeirsson, bóndi í Ártanga
og formaður BÍ, Heiðrún Lind
Marteinsdóttir, framkvæmdastjóri
Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi
og Karl Frímannsson, fræðslustjóri
á Akureyri og fyrrverandi aðstoðar-
maður Kristjáns Þórs Júlíussonar.
Að lokum hvetur Gréta María
fólk til þess að kynna sér starfsemi
Matvælasjóðsins sem sé fyrst og
fremst ætlað að stuðla að nýsköpun.
„Ég hvet alla til að sækja um í
Matvælasjóðnum sem telja sig hafa
eitthvað fram að færa eða eru með
góða hugmynd. Á næstu dögum mun
heimasíðan fara í loftið og þar verða
upplýsingar um styrkveitingarnar.
Þetta er spennandi verkefni og svo
mörg tækifæri sem íslenskir mat-
vælaframleiðendur þurfa að grípa,“
segir Gréta María Grétarsdóttir, for-
maður stjórnar Matvælasjóðs.
Opið:
8-18 virka daga
10-14 laugardaga
Sími 588 8000
slippfelagid.is
MÁLA
Í SUMAR?
VITRETEX á steininn.
HJÖRVI á járn og klæðningar.
Útimálning
sem endist
og endist
Gréta María hélt erindi á ráðstefnu Matvælalandsins og Landbúnaðarklasans í fyrrahaust þar sem fjallað var um
áhrif neyslubreytinga á matvælaframleiðslu. Mynd / TB
Matvælasjóður
Matvælasjóður mun
hafa það hlutverk að
styrkja þróun og
nýsköpun við
framleiðslu og
vinnslu mat-
væla úr land-
búnaði og sjáv-
arútvegi. Sjóðurinn
mun styrkja verðmæta-
sköpun við framleiðslu,
vinnslu og markaðssetningu
matvæla og verður við úthlutun sérstök áhersla lögð á nýsköpun,
sjálfbærni, verðmætasköpun og almennar aðgerðir til að bæta
samkeppnishæfni íslenskrar matvælaframleiðslu.
Matvælasjóður verður til með sameiningu Framleiðnisjóðs land-
búnaðarins og AVS-rannsóknasjóðs í sjávarútvegi. Til stofnunar
sjóðsins verður varið 500 m.kr. sem verður úthlutað á þessu ári. Við
úthlutun þeirra fjármuna en einnig við frekari stefnumótun fyrir hinn
nýja sjóð verður þess gætt að skipting fjármagns til landbúnaðar og
sjávarútvegs verði með sambærilegum hætti og verið hefur.
/Tilkynning á vef atvinnuvegaráðuneytisins
AVS-rannsóknasjóður í sjávarútvegi
Styrkir AVS-rannsóknasjóðs í sjávarútvegi eru til hagnýtra rann-
sókna og ætlaðir einstaklingum, fyrirtækjum, rannsókna-, þróunar- og
háskólastofnunum. Skammstöfunin AVS stendur fyrir Aukið virði
sjávarafurða. Fjárheimildir sjóðsins nema rúmum 250 milljónum á ári.
Framleiðnisjóður landbúnaðarins
Framleiðnisjóður landbúnaðarins var stofnaður með lögum sem sett
voru á Alþingi árið 1966. Hlutverk Framleiðnisjóðs er að veita styrki til
framleiðniaukningar og hagræðingar í landbúnaði. Fjármagn til sjóðs-
ins er tryggt í rammasamningi milli ríkisins og Bændasamtaka Íslands
og er þar samið um heildarfjárveitingu til sjóðsins á ársgrundvelli.
Umsækjendur koma úr röðum bænda, frá samvinnuhópum og
aðilum innan rannsókna- og þróunargeirans. Einnig veitti sjóðurinn
styrki til fræðslumála og í einhverjum tilvikum til viðfangsefna á
sviði orkumála. Við ákvarðanatöku um úthlutanir til verkefna, sem
hafa það að markmiði að stuðla að fjölgun atvinnutækifæra í sveit-
um, njóta forgangs þau verkefni sem fela í sér verulega nýbreytni.
Samkvæmt rammasamningi landbúnaðarins er 128 milljónum
varið árlega til Framleiðnisjóðs landbúnaðarins.