Bændablaðið - 16.07.2020, Blaðsíða 10

Bændablaðið | Fimmtudagur 16. júlí 202010
FRÉTTIR
Ný lög um um eignarráð og nýtingu fasteigna:
Hömlur settar á eignarhald á landi
– Enginn má eiga meira en 10 þúsund hektara nema með undanþágu frá ráðherra
Samkvæmt breytingum á lögum
um eignarráð og nýtingu fasteigna
sem samþykkt hafa verið á Alþingi
mega tengdir aðilar ekki eiga
meira en tíu þúsund hektara lands
nema að fenginni undanþágu
landbúnaðarráðherra.
Víðtækustu breytingarnar voru
gerðar á jarðalögum. Í fyrstu grein
laganna segir að markmið þeirra
sé að stuðla að því að nýtingu
lands og réttinda sem því tengjast
sé hagað í samræmi við landkosti
og með hagsmuni samfélagsins og
komandi kynslóða að leiðarljósi,
að teknu tilliti til mikilvægis lands
frá efnahagslegu, félagslegu og
menningarlegu sjónarmiði.
Tryggir landbúnaðarland
Markmið laganna er þannig meðal
annars að stuðla að fjölbreyttum
og samkeppnishæfum landbúnaði,
náttúruvernd, viðhaldi og þróun
byggðar og um leið þjóðfélagslega
gagnlegri og sjálfbærri landnýtingu.
Tryggja skal svo sem kostur er við
framkvæmd laganna að land sem
er vel fallið til búvöruframleiðslu
sé varðveitt til slíkra nota og að
fæðuöryggi sé tryggt til framtíðar.
Líta skal til nýtingar
Samkvæmt breytingum sem gerðar
voru á jarðalögum er skylt að afla
samþykkis ráðherra fyrir ráðstöfun
beins eignarréttar yfir fasteign, eða
afnotaréttar til lengri tíma en sjö ára
í ákveðnum tilfellum. Ef fasteign er
lögbýli og viðtakandi réttar og tengdir
aðilar eiga fimm eða fleiri fasteignir
í lögbýlaskrá, enda sé samanlögð
stærð þeirra a.m.k. 50 hektarar. Þá
er einnig skylt að afla samþykkis ef
viðtakandi réttar og tengdir aðilar
eiga fyrir fasteign/fasteignir sem
eru samtals 1.500 hektarar eða
meira. Mat á því hvort samþykki á
eignarhaldi skuli veitt ber ráðherra að
líta til þess hvernig viðtakandi réttar
og tengdir aðilar nýta fasteignir og
fasteignaréttindi sem þeir eiga fyrir
eða hafa afnot af. Samþykki skal að
jafnaði ekki veitt ef viðtakandi réttar
og tengdir aðilar eiga fyrir fasteign
eða fasteignir sem eru samanlagt
10.000 hektarar eða meira að stærð
nema umsækjandi sýni fram á að
hann hafi sérstaka þörf fyrir meira
landrými vegna fyrirhugaðra nota
fasteignar.
Undantekningar frá meginreglu
Óskylt er að afla samþykkis ráðherra
ef viðtakandi réttar er nákominn þeim
sem ráðstafar rétti en með því er átt
við skyldmenni, svo sem maka, barn,
systkini, foreldri og svo framvegis.
Þá þarf ekki að afla samþykkis ef
ríkissjóður eða sveitarfélag ráðstafar
fasteign eða er viðtakandi réttar. /VH
Samstarf um íslenskt
matarhandverk
Matarauður Íslands og Samtök
smáframleiðenda matvæla hafa
gert með sér samstarfssamning
um að vinna að skilgreiningu og
uppfærðum reglum um íslenskt
matarhandverk fyrir íslenska
framleiðendur, bæði almennt og
fyrir matarhandverkskeppnir.
Einnig verður framkvæmdaferlið
í kringum matarhandverkskeppnir
hérlendis bætt og unnið verður að
gerð vörumerkis fyrir matarhand-
verk sem er formleg staðfesting á
sérstöðu þess og vinna leiðbein-
ingar um rétta notkun þess. Þar að
auki munu neytendur verða upp-
lýstir um virði matarhandverks,
menningarlegt gildi og aðgreiningu
frá öðrum matvörum.
Menningarleg sérstaða
„Matarhandverk er hluti af menn-
ingararfi þjóða og endurspeglar
hefðir og samtíma nýsköpun. Með
vaxandi áhuga á matarmenningu og
matarferðaþjónustu hefur eftirspurn
aukist eftir staðbundnum mat-
vörum og matarminjagripum, en
skilningur á matarhandverki, bæði
meðal framleiðenda og neytenda,
er hins vegar enn óljós. Matarauður
Íslands og Samtök smáframleið-
enda matvæla gerðu því með sér
samning um að festa matarhand-
verk og matarhandverkskeppnir í
sessi með það að markmiði að efla
skilning á verðmætum matarhand-
verks og menningarlegri sérstöðu,“
segir Brynja Laxdal, verkefnisstjóri
hjá Matarauði Íslands.
Verkefnið er tímabundið og lýkur
15. nóvember á þessu ári en þátttaka
Matarauðs Íslands á vegum sjáv-
arútvegs- og landbúnaðarráðherra
lýkur í byrjun desember.
Samvinna um matarhand-
verkskeppni
„Matarauður styrkti fyrstu Íslands-
meistarakeppni í matar handverki
sem var haldin árið 2019 á
Hvanneyri í styrkri umsjón mark-
aðsstofu Vesturlands og í samvinnu
við Matís. Í kjölfar greiningarvinnu
eftir keppnina var ákveðið að vinna
þyrfti betur að markaðssetningu
matarhandverks og framkvæmdar-
ferli við matar handverkskeppnir.
Það var sam eigin legt mat þeirra
sem stóðu að Íslandsmeistarakeppni
í matarhandverki að fela Samtökum
smáframleiðenda matvæla það ver-
kefni, enda fellur það vel að hlut-
verki og markmiðum samtakanna.
Áhersla er lögð á þverlæga sam-
vinnu og hefur Landbúnaðarháskóli
Íslands til að mynda þegar lýst yfir
áhuga á samvinnu,“ segir Brynja
og bætir við:
„Hlutverk Samtaka smáfram-
leiðenda matvæla verður, í sam-
ráði við fagfélög og fagaðila, að
skilgreina íslenskt matarhandverk,
uppfæra og staðfæra keppnisreglur,
bæta framkvæmdarferlið í kringum
matarhandsverkskeppnir og upp-
lýsa framleiðendur og neytendur
um virði matarhandverks, menn-
ingarlegt gildi og aðgreiningu frá
öðrum vörum. Gert er ráð fyrir
að Íslandsmeistarakeppni í matar-
handverki færist milli landshluta
sé áhugi heimamanna til staðar.
Hlutverk Matarauðs auk fjárstyrks
er áframhaldandi samráð og stuðn-
ingur.“
/ehg
Markmið laganna er að stuðla að því að nýtingu lands og réttinda sé hagað í
samræmi við landkosti og með hagsmuni samfélagsins og komandi kynslóða
að leiðarljósi.
Færri bílaleigubílar draga niður bílasölu:
Nýorkubílar eru 57% af
öllum seldum nýjum bílum
Sala nýrra fólksbíla í júní dróst
saman um 39,4% miðað við júní
í fyrra, en alls voru skráðir 824
nýir fólksbílar nú en voru 1.359
í fyrra. Sala á rafbílum tekur
mikið stökk og Tesla er í öðru
sæti á eftir Toyota í fjölda seldra
bíla á árinu.
Þetta kemur fram í frétta tilkynningu
frá Bílgreina sambandinu sem segir
sölu nýrra bíla hafa dregist saman um
42,5% á fyrri helmingi ársins borið
saman við sama tímabil í fyrra. Í ár
hafa alls selst 4.193 nýir fólksbílar en
þeir voru voru 7.294 í fyrra.
„Ljóst er að mikill samdráttur er
á milli ára sem rekja má til heimsfar-
aldurs COVID-19. Fyrst og fremst
eru áhrifin á ferðaþjónustuna en
mun færri bílaleigubílar hafa verið
nýskráðir á fyrri helmingi ársins
í ár miðað við sama tímabil síð-
asta árs. Hafa 873 nýir bílaleigu-
bílar verið skráðir núna á fyrstu 6
mánuðum þessa árs en voru 3.659 á
sama tíma í fyrra, sem gerir 76,1%
samdrátt á milli ára,“ segir á vef
Bílgreinasambandsins.
Aðra sögu er hins vegar að segja
af einstaklingum og almennum fyr-
irtækjum því til þeirra hafa selst
3.285 nýir fólksbílar það sem af
er ári og er það samdráttur upp á
8,2% miðað við sama tíma í fyrra.
Hlutfall orkugjafa er að breytast
töluvert milli ára og hefur selst mest
af rafmagnsbílum, eða 1.069 það
sem af er ári. Hlutfall nýorkubíla
(tengiltvinn, rafmagns, hybrid og
metan) er 57% af allri sölu nýrra
fólksbíla á árinu, samanborið við
tæplega 23% í fyrra.
Markaður með notaða
bíla er blómlegur
Einnig hefur markaðurinn með not-
aða bíla haldið sér ágætlega á árinu
en eftir að hafa gefið örlítið eftir í
mars og apríl þá var maí mjög góður
og á pari við maí í fyrra hvað varðar
fjölda eigenda- og umráðamanna-
skipta.
Mest selda tegundin það sem af
er ári er Toyota með 550 bíla (13,1%
hlutdeild), en þar á eftir kemur Tesla
með 465 bíla (11,1%) og svo Kia
með 329 bíla (7,8%).
/TB
Samtök smáframleiðenda matvæla munu taka að sér að skilgreina
matarhandverk í samvinnu við fagfélög og fagaðila. Myndir / MÍ
Brynja Laxdal.
Sigurður Ágústsson heyvinnuverktaki:
Reiknar með að heyja rúllur
af 2.500 hekturum í sumar
„Allur heyskapur hefur gengið
mjög vel enda hefur veðrið verið
okkur bændum mjög hagstætt,
allavega hér sunnanlands. Flestir
eru búnir með fyrsta slátt og ég
reikna alveg með að einhverjir
munu slá þrisvar í sumar,
sprettan er það góð og gæði
heyjanna eru líka mjög góð,“
segir Sigurður Ágústsson, bóndi og
heyvinnuverktaki í Birtingaholti í
Hrunamannahreppi.
Sigurður, sem er með fyrirtækin
Fögrusteina og Túnfang, vinnur í
verktöku fyrir bændur á Suðurlandi
í heyskap enda með mjög öflugar
vélar og gott starfsfólk. „Já, það
gengur mjög vel, það er brjálað að
gera og oft langir vinnudagar en allt
hefst þetta einhvern veginn og við
teljum okkur skila góðu verki fyrir
bændur, enda eru þeir ánægðir með
okkur,“ segir Sigurður og hlær.
Heyjað í stæður
Það verður alltaf vinsælla og vinsælla
hjá bændum, ekki síst kúabændum,
að heyja í útistæður eða flatgryfjur
en Sigurður og hans starfsmenn hafa
heyjað þannig hjá tólf kúabændum
upp á síðkastið. „Þessi heyskapur er
að koma mjög vel út og mikil ánægja
með hann hjá bændum. Kostnaður er
eitthvað minni en rúlluheyskapurinn
og margir eru á því að fóðrið verði
jafnara og haldi betri gæðum,“ segir
Sigurður.
Skemmtilegasti tími ársins
„Já, það er ekki spurning, sumarið
og heyskapur er skemmtilegasti tími
ársins, ekki síst þegar veður er gott
og tækin bila ekki, þá leikur lífið við
mann,“ segir Sigurður aðspurður hvort
heyskapartíðin sé skemmtilegasti
tími ársins. „Ég reikna með að við
heyjum rúllur af 2.500 hekturum í
sumar í tveimur sláttum hjá okkar
viðskiptavinum, það á vonandi eftir
að ganga vel og að heyið úr rúllunum
verði gott,“ bætir Sigurður við áður
en hann rauk upp í dráttarvélina og
byrjaði að rúlla. /MHH
Sumarið hefur verið bændum einstaklega hagstætt á Suðurlandi til heyskapar
enda flestir ef ekki allir búnir með fyrsta slátt. Mynd / MHH
Rafmagnsbílar sækja í sig veðrið en
1.069 slíkir hafa selst það sem af er
ári. Mynd / TB
Sigurður Ágústsson.